Kategoria: antropologia
GaraigoikoaEuskal soziolinguistikan orain arte ikuspegi soziologikoa izan da nagusi, ikuspegi psikologikoa ere landu da (burura datorkit Joxpi Irastortzaren doktore tesia, adibidez). Eta, azken aldion, ikuspegi antropologikoa ere lantzen hasi da gurean (hizkuntza antropologiaren alorretik). Baina gauza bitxi bat gertatzen ari da (edo sumatzen ari naiz). Ikuspegi soziologikoan gaur eta hemen gizonezkoak dira nagusi: Txillardegi eta Txepetx, baina baita Xabier Erize, Iñaki Martinez de Luna, Mikel Zalbide, … Ikuspegi antropologikoan, ordea, emakumezkoak: Jone Miren Hernandez (esate baterak...
Woolard Kathryn-en arabera, hizkuntza bati indarra ematen dio nork egiten duen, eta ez non egiten den. Ez da indarra ikusten ez eskoletan ez bestelako erakunde ofizialetan (non agintea zorrotz ezartzen den), indarra ikusten da pertsonen arteko harremanetan, buruz buruko topaketetan, eta lantokiek eta bizitokiek ezartzen dituzten ezberdintasun iraingarrietan.Ibon Sarasolaren arabera, hizkuntza bat indartsu izateko kulturalki indartsua izan behar da. Horrek armadak baino indar gehiago du.Alessandro Durantik ñabardura bat gaineratzen du: komunitate baten hizkuntza hautuetan eragiteko ...
Hizkuntza bat eskuratzea zure eskura oihal bat eta ehunka, are, milaka kolore edukitzea da. Baina oihala eta koloreak iraganetik datoz: zure eskura dauden oinordetzak dira.Alessandro Duranti (Antropología lingüística)Hizkuntza bat eskuratzeak tradizio baten parte izatea dakar, historia bat konpartitzea eta, beraz, memoria kolektibora sarbidea izatea, istorioez, aipamenez, iritziez, errezetez betetako memoriara, eta gizaki egiten gaituen beste hainbat gauzez betetakora. Alessandro Duranti (Antropología lingüística)
Soziolinguistikatik (edo hizkuntza soziologiatik) hurbil dago hizkuntza antropologia. Gurean ez da oso alor emankorra izan orain arte, nahiz eta egile batzuk hara bideratu dituzten zenbait ikerketa (burura datozkit Jone Miren Hernandez, Paula Kasares edo Galder Unzalu). Alesandro Durantik eskuliburua egin zuen orain dela urte batzuk gai honen gainean. Irakurtzeko neukan aspalditik eta orain dela gutxi heldu diot liburuari. Mardula da liburua, sakona planteamenduetan, baina …Nik soziolinguistika beti irudikatu dut ekintzarako zientzia bezala. Sekula ez dut irudikatu (eta uste dut blog...
Inuiten esaera zaharra. Udan Groenlandian izan ginen Francesc Bailón-ekin eta elkarrizketa bat grabatu genion bideoz. Argiakoei eman eta bideo txukun hau egin dute:Eskerrik asko Eider!
Ustearen orbanakArgazkilaritza artea den ala ez betiko eztabaida bat izan da. Iruditzen zait ordea, argazkilaritza arte gisa zer den ez dela inoiz argitua izan. Zertan datza argazkilariaren genioa? Ba al da halakorik? Zertan datza argazkilaritzaren artetasuna? Galdera hauei erantzuteko saiakerak izan dira, zuzenekoak eta zeharkakoak, galdera bete-betean erantzuteko saiakerak, edo albotik jotzen dutena. Roland Barthes, Susan Sontag dauzkat orain gogoan. Baina galderak zutik dirau: Zertan datza argazkilaritzaren artetasuna? Zer du argazkilaritzak berezkoa, arte gisa, beste...
antropologia1.Herria Germaniarrak herri gerlariak ziren erromatar inperioaren iparraldeko mugetatik kanpo zeudenak. Erromatarrei gutxi interesatu zitzaien inperioaren ipar mugetatik haratago lurrak; Rhin eta Danubio iparraldea, eskandinabiako hegoaldeko basoak, baltikoko itsasoa eta alemaniako urmaeletako aldeak. Lur horietan germaniar herriak bizi ziren. 1.1.Herri mugimenduak Gutxika- gutxika hegoalderantz abitu ziren klima hobea, lur emankorrak eta elikagaien bila. II. mendetik aurrera normala egin zen tribu germaniarren ezarpena erromatar inperioaren barruan aliantzei esker. IV....
Japoniar inperioa Japonia mendebaldera zabaltzen hasi zenean bere materia primak edukitzeko beharra ugaritu egin zuen. Gaitera nacionalismo japoniarra areagotu egin zen Mikado irudiaren inguruan. Hau chinaren aurkako borroka piztu zuen 1894an, eta errusiaren aurka 1905ean, non Sajalin irlaren kontrola lortu baitzuten. XX. Mendea heltzean, japonia bere economía ireki zuenean baino askos industrializatuagoa zegoen, bere hazkundea mende batean baino gutxiagoan bikoiztuz. Lehenengo munduko gerran japonia Triple Ententeren bandoan borrokatu zuen eta militarki Oceaníako irlak okupatu zituen...
Sarrera Sahara edo Mendebaldeko Sahara, Afrikako lurraldea da eta sahara basamortuaren mendebaldean kokatzen da. Nazio Batuetako deskolonizazio komitearen barne dauden 16 lurralde ez autonomotariko bat da, kolonialismoarekin bukatzeko asmoz. Espainiar deskolonizazioaren prozesua 1976. urterarte iraun zuen eta saharar lurraldea Maroko eta Mauritaniaren eskuetan gelditu zen. Gaur egun, saharako lurraldearen parterik handiena Marokok okupatzen du, nahiz eta Nazio Batuek ez duten marokoar soberania baiezten. Frente Polisario talde armatuak...
SARRERA Tibeta Txinako hego mendebaldean dagoen lurralde autonomoa da, hiriburua Lhasa duena. Hasiera batean Tibetak 2,5 milioi kilometro karratu zituen, 4.000 metrotik gorako altitudearekin. Lur hauek altitude handikoak dira. Munduko lurralderik garaienetarikoa da. Baina 1990ean egindako froga batzuetan, 1.221.600 km2 zituela ageri zen. Beraz lur eremu izugarri handiak kentzen ari dizkiotela argi dago. Bertako hizkuntza Tibetera da eta erlijioa budismoa. Orain Tibeta hiru probintzietan dago zatitua: Amdo, Kham eta U-Tsang. BIZTANLERIA Tibeteko biztanle gehienak e...
Munduan 700 milioi kide baino gehiago daude Hinduismoa praktikatzen dutenak.Ez du giza fundatzailerik beste erlijio batzuk bezala.Hinduismo hitza bera geografikoki atxikirik ageri zaigu, jaio zen eta praktikatzen den lekuan finkatzen baita:India.Erlijio hau antzinakoetako erlijio da.Ez da erraza noizkoa den jakitea.Ezagutzen diren testu sakratu zaharrenak orain dela 4.000-3.500 urte bitartean idatzi ziren. Hinduismoa hiru herrialdeetan soilik praktikatzen da:Indian %75a praktikatatzen du Hinduismoa, Nepalen %85ak eta Afrikako Mauricio uhartean. Nahiz eta Nepalen Hinduismoa bertako kul...
Maia gaur egungo Mexiko eta Ertamerikan Kristobal kolonen etorreraren aurretik zegoen herri bat zen, 3.000 urtetako historia aberatsa zuena. Maia herria ez da inoiz desagertu, uste den bezala.Milioika bizi dira lurralde horretan eta askok maia zaharren familiako hizkuntzak hitz egiten dituzte. HISTORIA Garai aurre klasikoaren aurretik ez zen gertakizun garrantzitsurik gertatu. Kultura maiari eragin zion bakarra eguraldi aldaketa bortitzak izan ziren. Urtetan hainbat animali espezie desagertu egin ziren eta horren ondorioz herritarrek ehiza alde batera utz...
-HISTORIA ETA JATORRIA: Azteken jatorria gauur egun Mexiko lurraldea denaren iparraldekoak izaki, Mexikoko haran aldera emigratu zuen XI, mendearen hasieratik XII.aren azkenera arte. Han beste tribu talde batzuk kokatuak zeuden, adibidez txitximekak, akolhuak, txalkak, tepanekak… . Gutxi gorabehera 1370etik 1430era DIAN aldian, Tenokhtitlan hiria sortu eta hiriaren inguruko lurralde zingiratsuena multzoka bizi ziren aztekak, haran osoa kontrolatu egiten zuten tepanekatar subiranoen zergaduru bilakatu egin ziren. Hala ere, aliantza eta kontra-aliantza politiko eta militare...
HISTORIA: Gizateriaren hasierak “La Caverna de Karain ” gizateriaren lehen aztarnak anatolias lurretan aurkitzen dira. Paleolito garaikoak dira 100.000 k.a.- koak. Gero eta aztarna gehiago egon ziren 8.000. urtean k.a., garai honetan ezarkuntzak aurkitu dira Cayönü-n eta Hacilar-en. Catalhöyük-en historian lehen urbanizazio antolatua aurkitu zuten. Tukoak, herri nomada zirela, Asia erdialdetik hainbat buelta eman ostean Anatolira heldu ziren, garai artan esaten zuten bezala “ Asiako probintzia inperio Erromatarra baino txikiagoa ”. XI. Mendetik erromatarren kontra ...
Historia Oso saila da herri zeltak Europa okzidentalean eta zentralean sartu ziren lehengo talde indeouropear zirela dezberdintzen, baina, seguruena italikoekin eta ilieokin batera Urnas Kanpko Kultura azkarrean eta handiaren zabalkuntza jardun zuten K.a XIII.mendean Europa okzidentalean. Zeltak, Rodanoko eskuieneko margenatik jaitzi ziren eta Languedoc, Katalunia eta Ebroren baxuko harana okupatu zuten. Zelten beste expanzioa Belgikaratnz eta hegoalde britanikorantz izan zen. Julio Cesar...
· HISTORIA Jamaikako historian zehar lurralde horrek izen asko izan ditu. Arawakan hitz egiten zuten Taino indigenek eta Xaymaca deitu zuten uhartea.Xaymaca izena “basoen eta lurraldea” esan nahi du. Santiago bezala ezagutzen zen espainiar kolonia izan eta gero, mendebaldeko Indietako Britaniar Koroen Jamaikako kolonia bihurtu zen. Irlako lehenengo biztanleak arawak indigenak ziren, K.a. 4000 eta K. a. 1000 bitartean. Hego Amerikar jatorrizko herri hau desagertu zen Europarrak uhartera iritsi ahala. Gaur egun arawak kulturaren gaineko azt...
Babilonia Mesopotamian, Tigris eta Eufrates ibaien artean, gaur egungo Iraken, kokatzen den estatua zen. Sumeria eta Akkadeko eskualdeen bateratzearekin sortu zen. Inperioaren izena izen berdina zuen hiritik zetorkion, Babilonia. Babilonia hiriari buruzko lehen aipamena K. a. XXIII. mendekoa da. Hizkuntz ofiziala, babilonia da eta kuneiformen idatzita dago. Batzuetan beste herri batzuen menpe egon bazen ere, Babilonia hiri garrantzitsua izan zen 1.500 urtez. K.a. 600. urte inguru a izan zen hiri honen garairik oparoena. Garai horretakoak dira, hain zuzen, babiloniako lorategi ja...
1 Hunoen historia Hunoak tribu nomadak ziren, Asiako erdialdetik etorritakoak, Mongoliatik, hain zuzen ere. Mendebaldera emigratzen hasi ziren III. mendearen inguruan, aldaketa klimatikoak zirela kausa. Beraien familia, zaldien taldeekin eta beste etxeko abereekin, emigratu zuten beste lur on batzuetara. Herrialde asko, Hunoak heldu baino lehen, alde egiten zuten, Hunoekin ez borrokatzeko. Orduan, herrialde eta jende askok, Konstantinoplaren eta ekialdeko erromatar inperioaren mugetara mugitu ziren, Danubio eta Rin ibaien ertzetara. Mendebaleko erromatar inperioa zapaldu arte 476...
SARRERA Batzuk esaten dute bikingo hitza “wik”-etik datorrela eta hori uretako gizonak adierazten duela baina beste batzuek esaten dute “vik in”-etik datorrela eta uretara barrura adierazte du, hori pentsatzen dute bikingoak itsasontziak erabiltzen zutelako beraien konkistarako. BIKINGOEN ESTEREOTIPOA Bikingoak ilehori ego ilegorrikoa ziren, altuak ziren eta larruazala eta begiak argikoak ziren. Aitzinako bikingoak barbaroa keta odol egarriak ziren. Bikingoak kasko batzuk eramaten zituzten eta kaskoak adarrak zituzten. Kasko horiek ez ziren erosoak beraien gudetarako. Baina b...
HISTORIA MONARKIA: Tiber ibaiko ibi baten ondoan sortu zen. Horren trafiko eta merkataritzarengatik hazi zen hiria. Arkeologiak erakusten duenaren arabera, K. a. IX. mendean sortu zen Erroma, Palatino, Kapitolino eta Kirinal muinoetan hain zuzen ere. Lehenengo biztanleak latinoak eta sabinoak omen ziren. Etruriarrek K. a. VII. mendean Erroma haren menpe eduki zuten, aristokrazia eta monarkia osatuz. Eskualde horretan boterea galdu zuten K. a. VI. menderako. Erromatarrek gobernu-sistema berritu zuten, errepublika sortuz. Sistema berrian, gobernatzaileek bor...
HISTORIA Greziar mitologiaGreziar mitologia jainko eta heroi buruzko historiak dira, munduko natura eta jatorriak eta euren gurtzen eta errituen ekintzen esanahiak. Egungo ikertzaileak mitoengana jo zuten eta aztertu zituzten antzinako Greziako instituzio erlijioso eta politikoei buruz zerbait gehiago jakiteko.Nagusiki antzinako zibilizazio Grekoari buruz , mitoen jatorria hobeto ulertzeko. Greziar mitologia kontakizun luzeen bilduman eta irudizko artelanetan datza, margoturiko artelanak eta eskaintzak adibidez. Grekoen mitoak munduko sorrerak eta jainkoen bizitzak et...
Atzo blog berria deskubritu nuen, Allartean izenekoa. Egia esateko bloga baino gehiago da, di-da izeneko mezu laburrak bidaltzeko tumblr tresna ere darabil, baita del.icio.us loturak ere.Blogean hiru artikulu argitaratu ditu. Antropologia linguistikoarekin harremanetan daude artikuluak. Hau da, soziolinguistika (edo hizkuntzaren soziologia) ukitzen dute tangentzialki edo ez horrenbeste. Jarraitu beharrekoa bloga dirudi, eduki sakonak dituena (eta laburragoak egiteko, di-da hori duena). Artikuluen entresaka batzuk:Hizkuntza eta generoa.Hizkuntzaren trasmisioa emakumeari lotua dago. Gaztelani...
Badakit egunero-egunero bisita nahikotxo dudala, baina egia esan ez dut ezagutzen zeintzuk irakurtzen duten bloga. Bakan bat ezagutzen dut, baina gutxi egia esan. Ba, mezu hau espreski Deustutik irakurtzen duen horri dedikatua dago. Zure tesiaz egin zenidan berba, egin behar zenuela antropologiazko zerbait. Nik zenbait erreferentzia eman nahi izan nizun, baina momentuan ahaztu eta ez nuen esateko betarik hartu. Erreferentziak emango dizkizut, ezagutuko dituzu, baina badaezpada ere. Paula Kasaresek hizkuntza antropologiari buruzko tesia prestatzen ari da. Artikulu bat idatzi zuen...
