Ez da edonori, edonoiz eta edonola gomendatzeko modukoa Iñaki Segurolaren Sed quia sua (Erein, 2020), ez horixe! Baina irakurtzen hasi eta, lehen pausoetan senti dezakeen nagia gainditu ondoren, harrapatu egiten du liburuan murgiltzera iristen den irakurlea. Edo harrapatu egin dezake behintzat. Euskarak zer dioen antzematen saiatu zen Segurola liburu hau idatzi zuenean, «mintzoaren odola» aditzen. Zehatzago esateko, euskarak, gaur egungo «extinct-egoera» pobre eta kamutsera iritsi aurretik, hiztun «zintzo barrengozo» ugariren mintzaira zenean, es...
Ez dira diren guztiak egongo, baina euskaraz sortutako 2024ko liburuen zerrenda hau osatu dut (parentesi artean Berria egunkariak liburuaren berri noiz eman duen zehaztuta). Gehien-gehienak eskuratu ahal izango dira Durangoko Azokan. Eta horiez gain, euskara itzulitakoak ere bai, jakina (horiek ez daude jasota zerrendan): 1. Eleberria AGIRRE, Joxean: Gizon barregarriak. Donostia, Elkar, 2024 (2024-02-28). AMURIZA, Miren: Pleibak. Zarautz, Susa, 2024 (2024-11-28). ARRETXE, Jon: Touré. Zenbaki gorriak. Donostia, Erein, 2024 (2024-11-29). ARTOLA ...
Ez arrazoirik gabe, «hitano selektiboa» deritzonak kezkatu eta gogaitu egiten duela salatu du Danele Sarriugartek Berria egunkariko bere zutabean (Anaidiera artikulua, joan den astean argitaratua, 2024ko azaroaren 28an). Hau da, solaskide dituzten gizonak eta emakumeak «gradu berekoak» izan arren —konfiantzan, adinean, jatorrian, bestelako ezaugarri sozialetan eta abarretan—, gizonei toka eta emakumeei zuka egiten dieten —gizon— hika-praktikatzaileen jokabideak. «Hitano selektiboaren hiztun guztiak ez dakit ohartzen diren —serio...
Denbora gutxian bi aldiz egin dut topo ideia berarekin: “Nik nahiago dut lurra hitza erabili, eta ez hainbeste lurraldea. Lurraldeak lurra objektu bihurtzen du, guk diseinatu eta kontrolatutako objektu bat, baina lurrak badirudi izaki bizidun bizi eta konplexu bat seinalatzen duela, eta, beraz, ez da guk kontrolatzen dugun objektu bat, gure bizitzan dagoen indar bat baizik. Indar hori existitu egiten da, eta hizkuntzaz harago eragiten du. (Adania Xibli, Berria, 2024-11-23, Itziar Ugarte Irizarrek egindako elkarrizketa). “Ez lurra eta ez hizkuntza dira goiko ezerk sortuak, ez e...
Koldo Mitxelena hil zenez geroztik, pikutara joaten ari da, pixkanaka, hala erdaldunek nola euskarari aparteko atxikimendurik ez dioten euskaldunek garai hartan artean ere zioten gutxieneko borondate oneko errespetua. Leonard Cohen hil zenez geroztik, pikutara joaten ari da, pixkanaka, Bigarren Mundu Gerraren osteko Mendebaldeko Zibilizazio Partisanoari artean ere geratzen zitzaion sinesgarritasuna eta indar etikoa. Ez dira egia zientifikoak bi baieztapen horiek, baina uste dut egia poetikoak izan daitezkeela, neurri handi batean nostalgiaren ondorio. (Hala ez balitz ere, blogaren izenb...
Gizateriari ekar diezazkioketen onurengatik baino gehiago, haien izenean erabilitako indarkeria bidegabeak eragindako kalteengatik neurtzen eta baloratzen ditugu, gaur egun eta hemen, ideologiak. Kalteengatik onurengatik baino gehiago. Gauza bera gertatzen da gerretan ere. Palestinaren aldeko iritzi eta mugimendu oldea ez du eragin antolaketa soziopolitikoaren bidezkotasunak edo egokitasunak, Israelen neurririk gabeko indarkeria gupidagabeak baizik. Errusia eta Ukrainaren arteko gatazkan ere, propagandaren oinarria etsaiak erabilitako indarkeria bidegabearen krudeltasuna erakustea da. G...
Trump, Putin, Zelenski, Ukrainia, Errusia, Israel, Gaza, Iran, gerra, arma nuklearrak, Adimen Artifiziala, larrialdi klimatikoa, gaitz kutsagarri berriak, goseteak, muturreko pobreziaren hedadura, migrazio masiboak.... Bada zertaz beldurtu. Batzuetan munduko albisteak entzutean izuak hartzen gaitu: mundua pikutara joango ote den betiko, edo behintzat gizateria, gerra iritsiko ote den gure lurraldera, gure ekonomiak peko erreka joko ote duen, pandemia batek gure osasuna hondatuko duen... «Kataklismoa, kataklismoa hemen dek. Kataklismoa, kataklismoa oraintxe», kantatzen zuen 80k...
Gero eta literatura-lehiaketa eta -beka deialdi gehiagoren oinarrietan aipatzen da epaimahaiak, lanak edo proiektuak baloratzean, aintzat hartuko duela «genero-ikuspegiaren txertaketa», batzuetan balorazio osoaren ehuneko zehatz bat esleituta txertaketa horri, %10 eskuarki. Txertaketa hori zer den edo zer izan daitekeen argi dagoela pentsa daiteke, ez baita beste azalpenik ematen oinarri horietan. Genero-ikuspegiaren txertaketaren norainokoa eta nolakoa neurtzeko oinarrizko irizpide bat izan daiteke, besterik gabe eta sinpleki, emakumezkoen presentzia kontaketan: zenbat emakum...
Fikziozko kontakizunetan, pertsonaia bakoitzak, duen protagonismo maila edozein dela ere, bere zeregina, misioa, betebeharra dauka, bere lekua: bere ekarpena egiten du, egon behar duelako dago, ez dago soberan, are gutxiago traban. Errealitatean, horixe nahi dugu geuk ere, geure, misioa, betebeharra eduki, geure lekua. Geure ekarpena egin, egon behar dugulako egon. Baina inoiz ez gaude hori lortu izanaz ziur, beti gaude soberan edo are traban ere egotearen beldur, pelikulan ez agertzearen edo, okerrago, kamera aurretik behar ez denean pasatuta profesionalen lana zapuzten duen espontaneoa ...
Errazegia da politikariak deskalifikatzea, denak berdinak direla esatea, haiengandik ezer onik ezin dela espero aldarrikatzea. Baina elkarri esaten eta leporatzen dizkiotenak kontuan hartuta, ezin besterik pentsatu. Alderdi politiko bateko kideek esaten badizute gainerako alderdi guztiak ustelak direla, baina gainerako alderdi horiek, aldi berean, esaten badizute alderdi salatzaile hori, gainerako beste guztiak bezala —salbuespen bakarra mintzo dena delarik betiere, jakina—, ustela dela, atera dezakezun ondorio logiko eta demokratiko bakarra da alderdi guztiak besteen aurka min...
Azkar plantan eta aberasteko asmo ezkutuz debalde idatzitako ergelkeriak. Agian ez zaizkizu zuri ergelkeriak irudituko, baina bati baino gehiagori bai, ez izan dudarik.