hinduak
Munduan 700
milioi kide baino gehiago daude Hinduismoa praktikatzen dutenak.Ez du giza
fundatzailerik beste erlijio batzuk bezala.Hinduismo hitza bera geografikoki
atxikirik ageri zaigu, jaio zen eta praktikatzen den lekuan finkatzen baita:India.Erlijio
hau antzinakoetako erlijio da.Ez da erraza noizkoa den jakitea.Ezagutzen diren
testu sakratu zaharrenak orain dela 4.000-3.500 urte bitartean idatzi ziren.
Hinduismoa hiru herrialdeetan soilik praktikatzen
da:Indian %75a praktikatatzen du Hinduismoa,
Nepalen %85ak eta Afrikako Mauricio uhartean. Nahiz eta Nepalen Hinduismoa
bertako kulturatzat hartzen hasi diren.Hinduismoa India barnean eta kanpoaldean
dago,Indiako %81.3ko poblazioa hartzen bait du.
Hinduismoa es da ez erlijioa ezta filosofia bat
baizik eta bien nahasketa bat, zenbait sinetzien batura da, sinetzi
metafisikoak, erlijiosoak, kultoak, kostunbre eta ritualak tradizio bat
konformatzen dutenak, non ez dagoen aginterik ezta dogma bakarra.
ERLIJIO SUSTRAIAK.
Naturari loturiko kultura primitiboa eta haren
elementuak oinarritzat hartuz eraiki zen Hinduismoa. Hain zuzen, natura, kosmos
eta bizia ditu ezugarri.Eguzkiarengana zuzenduz egunaren hasiera agurtzea keinu
normala da, baina egia da zentzu erliojiosoa duela.
Hinduismoaren elementu nagusiak, zerua eta eguzkia dira, beroa eta argia ematen dutelako.
HINDUISMOAREN HEDAPENA
Hinduak migratzaile nagusiak dira.lehenengo
migrazioa70-500 urte bitartean, merkataritza- bideak jarraituz sartu zen hinduismoa Asiako hegoekialdeko eta
Indonesian. Bigarren aldia, Britainiar inperioaren barne burutu zen, Indiar
asko eta asko, esaterako Karibe edo Fidji irletara langile edo merkatari
bezala, emigratzera beharturik gertatu zirenean. Komunitate hauek ez zuten
aberriarekiko loturarik hautsi.
Gaur egun, hinduismoaren sinestunik gehienak
Indian bizi dira:700 milioiko populaziotik %83 a.
HINDUISMOAREN JAINKOAK
Hinduismoak ez da erlijio monoteista bat beraz, jainko bat baino gehiago dauka.Bakoitzak daukan zereginaren arabera sailkatzen dira: jainko soberanoak ( Prajapati, Brahma) edo jainko gerlariak (Indra), beste zeregina duten jainkoak ere badaude baina hauek garrantzitsuenak dira.
BRAHMA
Brahman absolutuaren pertsonifikazioa da,
kreatzailea eta antolatzailea. Bera boterea gurtzen du, Sarasvati emaztearen
itxuran pertsonifikaturik, honek sanskritoa eta jakintza eta artearen babesle
da.
XIVA
Bikoiztasunaren jainkoa da, egile eta desegile da
aldi berean edota babesle eta epaile.Honek desberdintasuna batzen du. Zusko
zirkulu baten erdian dantza eginez eta deabruak zapalduz da bere irudirik
ezagunena.Denboraren jainko da Xiva, gainera: bizitzako aldiarena, baina
heriotzara eta arimaren askapenera garamatzan denborarena halaber.
KASTAK ETA ERLIJIOA
Hinduismoan lau kasta nagusi bereizten
dira:Brahma, Kshartiak, Vaishyak eta Shudrak.
Brahma edo profetak gailurrean dagoen kasta da.
Bigarren taldea osatzen dutenak kshartiak edo
gerlariak dira.Garai batean herrialdean ordena mantentzea zen haien zeregina.
Vaishyak merkatariak, laborariak, artisauak,
etab. ziren. Hauen zeregina mundu honetako ondasunak sortzea zen.
Azkeneko kasta osatzen dutenek Shudrak
dira.Zerbitzariak ziren hauek.
Beste kasta bat badago baina ez da talde hauetan
sartzen:Dalit-ak, lehen ukiezin edo paria deituak.Hauek ekintza lohitsuenak
egiten dituzte: larrugintza, simaurketa, etab.Kasu batzuetan ikustezinak
deitzen zieten gauez bakarrik ateratzen zirelako.
BRAHAM ETA ATMAN
Lehenengo Veda idazkien arabera, Braham da errrito eta sakrifikazioen zeremonietako ahalmen eta energia eginkorra.Atman kontrara esentzia unibertsalaren adierazpen indibiduala da.
DHARMA
Munduko ordenari eusten dion legea da.Orekan dagoen unibertsoaren harmoniazko funtzinamendua da.Antzinako Veda idazkiaren arabera. Honen bitartez jainkoek zaintzen zuten orden unibertsala.
KARMA
Giza ekintza guztietatik jariatzen den indarra da karma.Atman(arima) da enegia hau botatzen duena.Baina, gorputzak atxiloturik dauka arima eta bereragiztatzera ere behartzen du.
YOGA
Yogaren helburua Brahmarekin arima bat egitea da.Hori lortzeko arima eta arnasketaren kontrola funtzeskoa da.Bakoitza bere buruaren jabe izatea da kontua.
ARIMEN TRANSMIGRAZIOA
Gorputzaren barnean dago atman hau.Arimak
tranmsmigratu egiten du gorputzez gorputz
noizbait Brahman itsazten den zain.Hori da bere askapena,hots,jaiotza,heriotza
eta berraragiztatzean sufrimendurik aldentzea.
Iruzkinak
Utzi iruzkina: