Basamortukoak
AMAN IMAN (ura bizitza da), Tuareg-en esaera zaharra
BasamortukoakMossa ag Attaher, CTEA-ko koordinatzailea CTEA-ko (Azawad estatuko kontseilu iragankorra), partaide den Mossa ag Attager-ek, hainbat adierazpen garrantzitsu egin zituen, Tamurt irrati berberearen entzuleentzat, astelehenean. Maliarrek, Azawad-eko kulturak desager daitezen nahi dutela esan zuen, “Indarrez, maliar bilaka gaitezen, baino ez dute nahi”, “Gu, ez gaude prest gure kulturari, identitateari, eta jatorriari bizkarra emateko”. Espero bezala, erlijioaren gaiak, debatearen zati zabal bat hartu zuen, aipagarrienak erlijioaren (norbere behar espiritual), eta estatuaren art...
Gerra kiratsa dario Azawad lurralde hitsari. Gerrak, elkar ondo ezagutzen duten azeri zaharrek asmatzen omen dituzte, elkar ezagutzen ez duten gazteek batak bestea hil, birrindu, txikitu dezaten. Gerra, ez da emakumearen lagun, gerra herioren konpainiarik fidelena da, eta oinazearena, eta izuarena. Emakumea, berriz, bizi emaile, eta sortzearen beraren altzo. Gerrek larderiaz irentsiko lituzkete emakumeak oro, eta zanpatuko. Bizi emailea, herioren atzaparretan abandonatuko. Ederra litzateke, emakumeen ahotsa, Azawad aldetik, ozenago, argiago, gehiago iritsiko balitz...
Hadja "Targui" Agian lilura galduko duzue, nor naizen jakitean Bere itxura ematen dion jantzirik gabeko “targi”-a (gizon tuarega) naiz Nire “tagelmoust”-a (buruko zapia) galdu dut bizirauteko borrokan Nire galtzekin &nb...
Bombino, abeslari tuaregak aurtengo apirilean bihotza etxekoengan New York-etik basamortura abestia. Honela dio: “Ez gehiago imouhag-ik (tuaregik) errepresio, eta miseriaren zamapean”. “Bukatu da, ez gehiago imouhag-ik (tuaregik) errepresio, eta miseriaren atzaparretan”.
Munstroak gose jarraitzen du, munstro asegaitzak, munstro bihotz gabeak, munstro hiltzaileak. Militar maliarrak armaz ornitu, eta tuareg zibil errugabeen aurka, txakur amorratuak bailiran bidali ditu. Hasi baino ez du egin, gainera, ehiza beldurgarria. Bederatzi erail zituen aurrena... bortxaz erail ere, oraingoan berrogeita hamabi, bihar... zenbat? Munstroa sahelera begira dago, antsiaz, irrikaz, bertako uranioa, petrolioa, gasa, urrea... bere, egin behar ditu, irentsi egin behar ditu, larderiaz, kosta ahala kosta... Bertan itoko al da! Nola eutsi bestela, errukirik gabe,...
Munstro asegaitzak, bere ibilbidean, filmetakoak diruditen mundu akaberaren, irudi izugarriak uzten ditu ondotik. Baina errealitatea, beti gailentzen zaio fikzioari. Infernua, mundu honetakoa da, eta deabrua ere bai.
Sahel-eko haurrak Hidrokarburoen balioaren gorakadak, zedarritutako gaur egungo testuinguruan, energia gaia, konflikto internazionalen gune-gunean dago. Sahel, muturreko pobreziaren sinonimo den arren, magalean gordetzen dituen baliabide naturalak medio; petrolioa, gasa, urrea, fosfatoak, diamanteak, kobrea, burdina, ikatza, nikela, zinka, bauxita, uranioa, plutonio, manganesoa, kobaltoa, zilarra, kromoa, eztainua, mineralak, ur geza ... arrain eta itsaski biodibertsitatea, ganadua, zura ... munduko potentzien arteko gatazken, guda eremu lotsagarri bi...
Gao-ko tuaregak Eta joango dira Afrika beltzetik, munstroak xaxaturik, begietan amorrua, desertuan barrena, eta egingo dute talka, amorrua darien beste begi afrikar batzuekin, munstroak armez ornituekin. Eta jango dute elkar, eta elkar txikituko, deuseztatuko, afrikarra afrikarraren aurka... talka, heriotza, triskantza... betikoa. Eta gizonezko, eta arma, eta gizonezko gehiago, eta arma gehiagoren artean, bitartean, tartean, jende xumea, haurrak, eta emakumeak, eta gizonezkoak, eta haurrak, eta gazteak, eta dantzak, eta irribarreak, eta emakumeak, eta ipuinak, eta laztanak,...
Azawad-eko Kel tamachaq-a (Tuarega) (...) Okupazioen kodigo ezkutuko araua da “errugabeak” ere zigortu behar direla. “Errudunak” zigortuz gero, errudunek bakarrik izango dute beldurra, eta lur arrotza bortxaz okupatzen duenak badaki boterea beldurrean zimentatu behar duela. Joseba Sarrionandia; Moroak gara behelaino artean? (2010)
Menaka-ko (Azawad), emakumea Azawad lurraldearen askapenaren aldeko tuaregek (MNLA), garbi azaldu diote munduari; atzerriko indarrek, Azawad eremua, armez, inbaditzen badute, muturreko musulmanekin (al Qaeda), bat egitea, beste irtenbiderik ez dutela izango. Honek, sahel gorriko, aspaldiko arazoa, arazo eternal, eta oinaze gordin bilakatuko lukeela salatzen dute, bertako herriak, amildegirik beltzenera, errukirik gabe jaurtiko lituzkeelarik. Arazoaren konponbidearen giltza, aurkitu nahi bada, tuaregak aintzakotzat hartu, beste erremediorik ez dagoela, diote, egundaino egi...
Tafsit Udaberri
Mortuaren magalean, herri zahar bat, kel-tamasheq. Izan... Nahi, eta ezin. Tuareg. Hankaz gora. Hondar ale. Haize ero... bero, gero, zapi, belo, egunero. Izarren begiradapean, herri zahar bat, kel-tamasheq. Amets... Nahi, eta ezin. Tuareg.
