Kategoria: galizia
Garaigoikoa
Galiziako soziolinguistikari buruzko zertzelada batzuk, haietako batzuk brotxa lodikoak eta beste batzuk brotxa finekoak, baina zertzeladak guztiak: Diglosia eredua apurtzen: Orain dela 50 urte arte, diglosia zegoen Galizian. Baina gaur egun (oraindik badirauen arren) apurtzen ari da, bi indar nagusiren eraginez: Landa eremuan gaztelaniak gero eta presentzia handiagoa du. Gaztelaniak jarraitzen du izaten aszensore soziala. Funtzio intimoenetan gaztelaniak gero eta leku handiagoa du. Hiri eremuan neofalanteak ageri dira. Eta horiek funtzio ez intimo batzuetan galiziera ari dira sartzen: ...
Sechu Sendek berriro jo du dianaren erdigunean. Berriro ere. Soziolinguistikaren dibulgazio freskoan beste pauso bat eman du: oraingoan Berben errepublika du izena (A república das palavras). Errebelde aritu da eta Made in Galiza liburuan baino gordinago, baino mingotsago, baina esperantza eta etorkizunari baikor, beti baikor. Ipuinen artean denetarik, batzuk bere blogean edo han eta hemen lehenik argitara emanak; beste batzuk, berriz, berriak. Oraingoan, gainera, liburua portuges hizkuntzaren grafiarekin idatzi du, hizkuntzaren bidean aurrera eginez koherente. Baina onena izango da...
Irakaskuntza alorrean euskarari buruzko jarrerak lantzeko ezinbesteko webgunea da Motibazioa Sustatzeko Baliabideak izenekoa. DBHko ikasleen motibazio baikorra sustatu nahi dute eta oso ekimen interesgarriak batu dituzte (eta jarraituko dute batzen). Galizia aldean ere bada motibazio baikorra sustatzeko ekimenik. Kasu honetan, aurreiritziei aurre egiteko baliabideak batu dituzte, hauek ere ikasleei zuzenduak. Esan bezala, aurreiritziei aurre egiteko baliabideak batu dituzte: adibidez, En galego por que non liburu gomendagarria on line eskuratzeko modua dago, galiziera...
Hai uns anos, nunhas xornadas de formación escoitei a palabra traganarrua (é euskara, en galego sería mais ou menos “turbillón”). Esa formación fora impartida por xente da cooperativa Emun, que despois serían as miñas compañeiras de traballo. Hai pouco lin un libro e lembrei outra vez a palabra. O libro falaba sobre como foi introducido o éuscaro na universidade, como xurdiu a comunidade científica euskaldún. É un libro de Karmele Artetxe, a presidenta da Udako Euskal Unibertsitatea, as&ia...
Galiziako hirietako parkeetan ez da erraza galizieraz entzutea. Ez da batere erraza. Hori dela eta, Compostela aldeko guraso batzuk euren burua antolatzen hasi ziren. Eta Tribo sortu. Zer da Tribo? Orain gutxira arte whatsapp talde bat izan da (orain Galegram taldea da). Ideologiak gorabehera, amatasuna eta aitatasuna ulertzeko moduak gorabehera, euren seme-alabek galizieraz parkeetan egiteko hautua egin dute. Behetik gora antolatuta. Administrazioei kasu egin barik. Hasierakon mesfidantzak izan arren, laster gainditu ziren eta ordutik Triboa Belvís parkean batzen da. 0...
Derio eta Sondikakoak uztailean egin ostean, abuztu amaieran Zamudio, Lezama eta Larrabetzuko kanposantuetatik pasatu eta han ere egin genuen gure ikerketaren landa-lana. Larrabetzura joan ginen lehendabizi. Txorierriko herririk euskaldunena da, eta gainera euskararen aldeko mugimendurik handiena izan duena historikoki. Hango emaitzak ikusteko irrikitan nengoen. Kanposantuko buelta egin ondoren, emaitzak honakoak: hilarrien %67a euskaraz (eta 2000. urtetik aurrera ia guztiak euskaraz). Handik Lezamara jo genuen. Hango kanposantua behatu eta emaitzak honakoak: hilarrien %34 eu...
Aurrekoan hilarrien gaineko azterketa ekarri nuen blogera. Eta gaurkoan ere horrekin nator. Esan bezala, Derio eta Sondikako hilerriak bisitatu nituen eta emaitzak hauek izan ziren: Derion hilarrien %16 euskaraz eta Sondikan %7,3. Zergatik ia 10 puntuko aldea herririk herrira? Ezagutzen ez duenarentzat, Sondika zein Derio Txorierrin daude. Deriok ia 6.000 biztanle ditu eta Sondikak ia 5.000. Euskararen ezagutza datuak antzekoak dira bi herrietan (euskaldunen kopurua gutxi gorabehera heren bat da herri bietan), eta erabilera ere antzekoa (neurketarik ez badago ere, bi herrieta...
Bernardo Penabade soziolinguista handia Galiziako hilerrietan azterketa egiten ari da: galizierazko hilarrien bila. Baina ez ondarea jagoteko, baizik eta herrietan galizieraren alde egon daitezkeen pertsonak aurkitzeko bide gisa. Sare soziala eraikitzeko bide gisa. Bere azterketaren emaitzak dira Galizian %0,1etik %0,3ra direla galizierazko hilarriak. Eta, horren arabera, herri galegozaleak eta ez hain zaleak bereizi ditu. Bere emaitzak balioztatzeko eskatu zidan ea gurean hilerririk behatu ahal nuen, emaitzak alderatzeko. Derio eta Sondikako hilerrietara hurreratu nintzen (Derioko ...
Hai que ter en conta que un neno que estuda no modelo de inmersión en galego só pasa o 14% das súas horas espertas ao ano en galego (tendo en conta que a oferta é moi limitada). O outro 86% poida que si ou poida que non. Por iso, é absolutamente necesario traballar coas familias e coa comunidade próxima para tentar que o 86% restante tamén se desenvolva en galego. Até o de agora falouse moito de transmisión. É un concepto que se emprega moito en Euskal Herria, aínda, pero a sociolingüista Paula Kasares ...
Valentina Formosok liburu mardula idatzi du: Do estigma á estima. Galizierazko arnasguneetako gazteen gaineko analisi zorrotza egiten du eta, gainera, aurrera begirako proposamenak egiten ditu. Ezberdintasunak badaude ere, antzekotasun dezente daude gure egoerarekin. Gazteek agertzen dituzten aurreiritziak hemengoen oso antzekoak dira (eredu estandarrekiko urruntasuna, hirietan hizkuntza aldatzea, ezezagunekin gaztelaniaz aritzea, …). Beste batzuk, ordea, hemen antza gaindituta daude: hezkuntza arlokoak gehien bat (euskaraz ikasiz gero, gaztelania ez jakitearen ...
Ez naiz oso kanpaina zale. Ekimen sendoagoak ditut gogokoago. Baina lantzean behin kanpaina xumeak erakargarri suertatzen zaizkit. Eta, kasu honetan, horrela izan da. Lehiaketa xumea, lau sosekin eginda, baina polita, indartsua. Gentalha do Pichel zentroan mamitu da ideia. Haikuak egitea argazkien bidez. Eta emaitzak ikusgarriak. Hona hemen hiru adibide:
Conta Ferrán Suay unha historia do tío Enric que se chama “A boa educación dos/as bahameños/as”. Nunha ocasión foi de vacacións ás illas Bahamas o tío Enric. Estaba alucinando coa xente de alí: homes e mulleres espectaculares, con grandes ollos e moitos con ollos verdes. Cando ían andando pola beirarrúa, se te vían vir, baixaban dela. Era todo alucinante. Nun principio, pensou que era cuestión de hospitalidade e boa educación, mais era unha persoa moi atenta e fixouse...
Ekimen interesgarria egin dute Galizia aldean, beste behin ere: 21 egun galizierarekin. Institutuko gaztetxoei begira egindako ekimena da. 21 egunetan aritu dira galizierarekin olgetan, berbetan eta lardaskan. Horretarako, gainera, hainbat ospetsuren laguntza izan dute (idazle, musikari, margolari, aktore eta abar). Interbentzioaren oinarria lehen egunetik galizieraz berbetan hasteko gonbitea da. Eta helburua amaieran egun osoz galizieraz egitea da. Lortuko ote zuten? Lehen astean landu dituzten gaiak norbera eta familia izan dira. Bigarren astean lagunartea et...
Barreiatzen egitasmoko azken ekarpena duzue gaurkoa. Bidaia luzea egin dugu Galiziaraino eta hango bati ere galdetu diogu dibulgazioaz, interesgarria izango zelakoan. Olga Patiño soziolinguista eta irakaslea dugu, eta teknologia berrietan aritua. Como cres que se deben divulgar nun futuro os temas máis incitantes da sociolingüística galega? Son moitas as persoas que poderían dar resposta a esta pregunta tan xeral que desde Euskal Herria me formula o colega e cada vez máis amigo Txerra: Profesionais da materia con perfís variad...
Bere garain Sechu Sendek bota zuen leloa, Vigoko unibertsitateak bere egin eta kanpaina burutsua egin zuten.Baina ez zen hor geratu. Sacha na horta taldeko neskek hartu eta kantu bihurtu zuten. Hona emaitza: Busco Amante Galegofalante from as candongas do quirombo on Vimeo.
Galiciaconfidencial apresenta a tradución ao galego do artigo publicado polo sociolingüista basco Txerra Rodríguez na revista Argia sobre o proceso normalizador en Galicia. A revista Argia, Luz em euskera, é umha publicaçom de informaçom geral com mais de noventa anos de vida. Actualmente publica-se tamém online, com licença creative commmons, e contem umha canle multimedia http://www.argia.com/multimedia/ com numerosos recursos sobre a lingua de Euskal Herria, onde proximamente poderemos olhar umha reportagem audiovisual de Txerra Rodríguez sobre os...
Argia aldizkarian idatzi dudan artikulua. Eskerrik asko Onintza! Gurean ez da oso ohikoa esaldi berean hizkuntza normalizazioa eta justizia soziala berbak aurkitzea. Gurean ez da oso ohikoa honen moduko galderak egitea: izan al zaitezke feminista gaztelaniaz biziz? Hori dela eta, Galizia aldera jotzea erabaki nuen uztailean, hango udako ikastaro batera. ...
Estounalavadora blogeko Belen eta Noa elkarrizketatu ninduten, uztailean, Vila da Cruces-en. Bideoa ez da oso ondo entzuten, baina elkarrizketaren laburpena egin dute galizieraz. Mila esker neskak!ENL: Cales foron as maiores dificultades que tiveches para traducir un libro dunha lingua a outra?TR: Tiven dúas dificultades grandes, a primeira foi que era a miña primeira traducción literaria. E a segunda dificultade fundamental que tiven foi ter que adaptalo un pouco a linguaxe coloquial. Xa que é moi diferente a linguaxe coloquial galega e a euskera. O Galego é máis tirando ao Castelá...
Soziolinguistikan batzuek heldu nahi dute gailurrera mendi magaletik pasatu barik. (Esaldia ez da nirea, Joshua Fishman handiarena baizik). Horietako gehienek fede itsua dute administrazioan, legeetan eta goi mailako funtzioetan. Ez naiz ni izango horiek guztiek duten garrantzia zalantzan jarriko duena, baina …Hizkuntza gutxituen borrokan egunez egunekoak du ezinbesteko garrantzia. Galizian ezagutu dudan lagun batek (aupa Bernardo!) esaten du berak sociolingüística pedestrea egiten duela, goi mailako funtzioez arduratzen den soziolinguistikari kontrajarriz edo. Nik ere egin nahiko nuke sozi...
Bihar Galiziara noa, Carballora. Hiru eguneko jardunaldia izango da han justizia soziala eta hizkuntza dinamizazioa gaitzat hartuta: askatasun sexualen inguruko ekintzaileak, ekologistak, feministak, jendarte ekintzaileak, sindikalistak, … izango dira hizlari. Horrez gain, ekintza ludikoak ere izango dira: janariak, kontzertua, …Jarraipena twitter bidez egingo dut (@lantalan kontutik) eta hango apunteak google docs-en publiko irekiko ditut. Iaz ere han izan ginen. Iazkoaren kronika eta material batzuk:- Galizia bihotzean- 136. metroan dago galiziera - En galego, por que non?- Txepetxen ...
Edo akaso zehatzago, dinamizatu hiztunak.Ni hizkuntza teknikaria naiz, hizkuntza normalizaziorako teknikaria. Galizian, aldiz, hizkuntza dinamizazioan egingo nuke lan. Han guk egiten dugun lanari hizkuntza dinamizazioa deitzen baitiote.Izena ezberdina izan arren, izana berdintsua da. Bestela, hartu Isabel Vaquerok idatzi duen Traballarmos en dinamización lingüística eskuliburua eta zuk zeuk egiaztatu.(Portzierto: oso interesgarriak dira Carballon egingo dituzten jardunaldiak, Nel Vidal-en hitzetan: É incoherente defender a lingua e ser machista)Liburua aipatu dudala … txukuna da oso. Gauza...
