Kategoria: egipto
EgiptoGaur, gure garaian ikusi dezagekun Antzinako Egiptoko eragin batzuk ikusi nahiko nituzke. Betidanik izan da Egipto gai erakargarria eta horregatik geratu zaizkigu hainbat eragin gure kulturan.ZINEAAdibidez oso ohikoa da zinean Cleopatra erreginaren historia: Couldette Colbert (Cleopatra), Warren William (Cesar) eta Henry Wilcoxon (Marko Antonio) aktoreek antzeztutako1934ko Cleopatra izeneko filma. Elisabeth Taylor (Cleopatra), Richard Burton (Marco Antonio), Rex Harrison (Cesar) aktoreek 1963.urtean antzeztutako Cleopatra filmeko bainu eszena ezaguna: Leonor Varela (Cleopatra), ...
Antzinako zibilizazioetan mitoak kulturaren oinarria izaten ziren. Zertarako behar zituzten mitoak? Zergatik oinarritzen zen beraien kultura mitoetan?Antzinako zibilizazioetan biztanleriaren eguneroko egitekoa lurra lantzea, ura ekartzea, tenpluak eraikitzea... izaten ziren. Ikasteko denborarik ez zutenez ezta dirurik ere zibilizazioaren gehiengoa alfabetatu gabe zegoen. Faraoi eta nobleak izaten zuten ikasteko denbora bakarrik. Azken hauek astronomia, anatomia, medikuntza, algebra... gaien inguruan oso jakintsuak ziren, baina biztanle arruntentzako ez zen hain erraza beren inguruan gertatz...
Tenpluak eta hilobiak harriz eraikitzen zituzten baina gainontzeko etxe guztiak, aberatsenak nahiz txiroenak buztinaz eraikitzen zituzten, hori dela eta ez dugu aurkitu hori segurtatzen digun antzinako etxerik denborarekin deuseztatu egin baitira.Egunerokoan erabiltzen zituzten arropak lihoaz egiten ziren. Gizonezkoak gona antzeko zerbait janzten zuten eta emakumeak tirante zabaleko bata bat. Argi dago aberatsek jantzi landuagoak erabiltzen zituztela, adibidez, zilar koloreko gonak edo koloretako harritxoez estalitako arropak.Horrez gain, osasun arau bat zen guztiek ilea zeroan moztuta erab...
Idazkera hieroglifikoa misterioa hutsa izan zen 1.500 urte baino gehiagotan J.F. Champollion egiptologo eta filologo frantsesak 1799. urtean Rosettako harria aurkitu zuen arte. Rosettako harria bi hizkuntzetan baina hiru idazkeretan idatzitako granito beltzezko harria da eta Londreseko British Museum-ean dago 1802. urtetik. Rosettako harria bi hizkuntzetan egitoarrez (idazkera hieroglifikoan eta idazkera demotikoan) eta grekeran idatzita dago; hori dela eta, Thomas Young eta Jean François Champollion ikertzaileek hiru idazkerak elkarrekin alderatu eta idazkera hieroglifikoa ulertzek...
Idazteko modu asko daude eta Antzinako egiptoarrek erabiltzen zuten idazkera gure idazkeratik oso desberdina zen. Gainera, esan genezake egiptoarren idazkera hieroglifikoa oso ederra zela.Idazkera hieroglifikoaren oinarria guztiz piktografikoa da, hau da, objektu, animalia edo pertsona bakoitzari ikur jakin bat zegokion. Hori dela eta, eguzkia idazteko biribil bat egiten zen; gizona hitza idazteko pertsona bat marrazten zen. Baina arazoak ere bazituzten: nola marraztu behar zuten maitatu aditza? eta hotzaren sentsazioa? eta izen berezi bat? Arazo horri konponbidea aurkitzeko pentsatu zuten ...
Zergatik da hain ezaguna Tutankamón?Aurreko batean esan nuen bezala, faraoi baten ehorzketaren berri zabaltzen zenean lapurrak altxorra aurkitzeko prestatzen ziren, eta kasu batzuetan, altxorra lapurtzeaz gain faraoiaren momia ere suntsitu egiten zuten. Triskantza horiek ikusirik, apaizek suntsitu gabeko momiak bildu eta ezkutuan gorde zituzten beste leku batzuetan.Tutankamonen hilobia izan zen, hain zuzen, lapurreta horiei ihes egitea lortu zuen hilobi erreal bakarra eta horregatik da ezaguna Tutankamon handia, bere hilobian aurkitutako altxorra baita orain arteko altxorrik handiena...
Egipziarrak Nilo ibaiaren mendebaldean, desertuarekin mugan, ehorzten zituzten beren hildakoak, eta tenpluak ibaiaren ekialdean eraikitzen zituzten; ekialde eta mendebaldea eguzkiaren jaiotza eta heriotzaren ikurra baitira.Piramideak izan ziren Inperio Zaharreko (K.a. 2800-2200) boterearen ikurra eta garai hartako faraoien hilobiak. Faraoiak faraoi izendatzen zuten egunean bertan hasten ziren hauentzako hilobiak sortzen, eta lapurrak nahasteko labirintoak, ate faltsuak... sortu behar izaten zituzten faraoiaren betiko bakea bermatzeko.Orain dela 5.000 urte sortu zituzten Gizako Piramideak: K...
Egipziarrak hilotzekin lan egiten ohituta zeudenez, giza-gorputza zehaztasunean ezagutu zuten eta hori dela eta oso anatomista onak izan ziren. Segituan konturatu ziren erraiak usteldu egiten zirela, eta horregatik kentzen zituzten momifikazioa egiteko momentuan, baina ez zituzten zakarrontzira errai guztiak botatzen; urdaila, hesteak, birikiak eta gibela lau ontzi kanopoetan gordetzen zituzten. Momifikazioan kentzen zituzten erraiak gorde aurretik ardo eta likoretan garbitzen zituzten eta ondoren tela artean batzen zituzten ontzi kanopoetan sartzeko.Argi dago txiro eta aberatsak ez zituzte...
Heriotzaren ostean gorputzak bizirik jarraitzeko beharrezkoa izaten zen gorputza bizitzan zena bezala mantentzea; justu horregatik hasi ziren hildakoen gorputzak momifikatzen.Gorputzak momifikatzean, hainbat kutun preziatu sartzen zizkioten benda artean beste mundurako bidaian gorpurtza babestu zezaten. Hilobian, bestalde, janaria, altzariak eta hildakoak beste bizitzan ondo bizitzeko behar zituen gauza guztiak jartzen zituzten.Imagina dezakezue zer nolako altxorra gordeko zuten Ramses Handiaren hilobian? Beraz, imagina dezakezue ere zergatik ez dugun altxor izugarri horiek ezagutu. Faraoi...
Antzinako egipziarrek heriotzaren ostean beste mundu bat zegoela eta mundu hori lurrean bizitzen dugun mundua bezalakoa zela pentsatzen zuten; desberdintasun bakarra heriotzaren osteko bizitza betirakoa zela. Arazoa heriotzaren osteko bizitzara heltzea izaten zen ez baitzen beti lortzen. Arimak epaiketa bat igaro behar izaten zuen, eta auzitegiak erruduntzat jotzen bazuen arima guztiz suntsitzen zuten.Egipziarrek pentsatzen zuten gizaki bakoitzak bi arima mota desberdin zituela. Lehena Ka izenez ezagutzen zen eta elikagaiek ematen diguten bizitzeko indarra dela esan genezake. Bestea, ...
Hona hemen atzo egiptoko jainkoei buruz azaldutakoa sakonago azaltzen duen 5 ataleko bideo interesgarri bat:
Antzinaroko egipziarrek naturako elementu nagusiekin parekatzen zituzten beraien jainkoak. Hori dela eta, haizea Shu jainkoaz eta hezetasuna Tfenis jainkosaz identifikatzen zituzten. Shu eta Tfenis jainkoen elkarketatik Gueb (lurra) eta Nut (zerua: astro guztien sortzailea) jainkoak jaio ziren. Nut-ek hainbat haur izan zituen: Isis, Osiris, Set, Neftis eta Horus. Egipziarrek jainko asko izan zituzten, hain zuzen ere, ikertzaileek esaten dute 3000 bat jainko izan zituztela gutxi gorabehera, baina ez zituzten guzti horiek maiz gurtzen: Anubis: hildakoen jainkoa. Bas...
Egipto luzeketara hedatzen den herrialde bat da eta Nilo ibaiak zeharkatzen du goitik-behera, urertzaren ekialdea eta mendebaldea bereiziz. Herrialdearen % 97 basamortua da, hau dela eta, antzinaroan jendea Nilo ibaiaren urertzean bizitzen zen gune ugalkor bakarra baitzen landareentzat.Nilo gabe Egipton bizitzea ezinezkoa izango zen garai horretan; ibaiaren ur-goraldiak izaten ziren urteko momenturik garrantzitsuenak.Gure gaur egungo egutegiaren arabera, ekaina eta urrian gertatzen ziren ur-goraldiak. Ibaiaren inguruko lurrak urez betetzen ziren, lurrari uzta hazteko beharrezko zituen...
Blog honi sarrera emateko Antzinako Egiptoari buruzko datu orokor batzuk ematea beharrezkoa dela pentsatzen dut:Hasteko esan beharra dago Egiptoko faraoien zibilizazioa izan dela munduko eta garai guztietako zibilizaziorik luzeena. Antzinako Egiptoko historiak 5.000 urte eramaten gaitu atsera denboran. Ideia bat egiteko kontuan izan behar dugu Kleopatra handiaren garaia gure garaitik gertuago dagoela antzinako faraoien garaitik baino.Orain dela 5.000 urte, Europa, Amerika eta ia mendebaldeko Asia guztian zehar Harri Aroko ehiztariak baino gehiago bizi ez zirenean, Egipton ogia oratzen eta g...
pello scrofaIkusten den bezala, Aste Santuan Egiptora joan nintzen nire familiarekin. Oso herrialde polita iruditu zitzaidan, egia esan, piramideak ikutzerainoko sentsazioa harrigarria egin zitzaidan, berdin, Niloa txalupan zeharkatzearekin.Beste gabe, esatea, mundu guztiari gomendatzen diodan bidaia dela. Mapan sartu eta gehiago inbestigatu:tagzaniapasteAste Santuko Egiptoko bidaia map
arteaNilo ibaiaren ertzeetan eman zen, nekazaritza oparoa zelako gune horretan (Mesopotamiaren moduan). Bi aldetan zegoen bananduta:Goi Egipto eta Behe Egipto. Arte Egipziarra faraoiaren irudia sortu zenetik existitzen da(ka 3100). Hemendik aurrera ka 32 ra garai faraonikoa emango da. Maneton historiagileak Egiptoren historia 31 dinastiatan(familiatan) banandu zuen. Helburu guztiz erlijiosoa zegoen. Ez zegoen helburu artistiko edo estetikorik. Ondorengo bizitzak eguneroko bizitza baino garrantzi handigoa zeukan. Energia guztia hilobien eraikuntzan jarri zuten, Eraikuntza gehienak erlijiosoak zir...
ander deuna ikastolaHementxe dituzue, Aurrehistoriatik Berpizkunderainoko apunteak... Orain garrantsitzuena geratzen zaizue... Internet gutxiago eta ikasi gehiago! Ez neuri eskerrak eman, ez bait dira neureak... Edozein garaitara heltzeko, erabili itzazue etiketak (eskumaldean) Sorte on guztioi!
Azken iruzkinak
