Kategoria: latina
Hezitzaile bat sarean
PAIDEIAOLARIAGA, 2019-02-08 (BERRIA)
Olariaga | 2019-06-30 (BERRIA)
BERRIA, Iñigo Astiz , 2019ko azaroak 10 Espezialisten artean soilik dira ezagun Yehuda Halevi eta Benjamin Tuterakoa idazleen izenak, baina Erdi Aroko hebreerazko literaturan garrantzitsuak dira Tuteran jaiotako bi idazleon lanak. Gainera, Nafarroako hiri horretan bizi izandako kristauen, musulmanen eta juduen arteko elkarbizitza giroaren berri ematen dute haien lanek. Tuterako erdiguneko irudi bat, eguzkiaren lehen printzek argituta. VILLAR LOPEZ / EFE Euskal Herriko autore gutxik dute haien pareko pisurik nazioarteko literaturan, eta, halere, apenas altx...
Olariaga | 2020-01-02 (BERRIA)
Olariaga | 2020-02-07 (BERRIA)
Zaldieroa | 2020-04-17 (BERRIA) "Quousque tandem abutere, Catilina, patientia nostra?" Zizeron, Katilinariak I, 1
Olariaga | 2020-07-03 (BERRIA) "Maior e longinquo reverentia" Tazito, Analak I, 47
Angel Erro BERRIA, 2020ko uztailak 11 Horaziok esana, Herio hitsak txiroen etxolak eta erregeen dorreak hanka berberaz zapaltzen dituelakoa, berresteko kutsatu dituela koronabirusak zenbait agintari, halako aukeraketa ironikoa eginez bezala. Pandemiaren hasieran Boris Johnson jo zuen, arta intentsiboko gunera eramateraino. Orain, istorioaren fase arras ezberdin batean, Jair Bolsonaro gaixotu da, Trumpekin batera osasun krisia modu arduragabeenean kudeatu duena seguruenik. Kutsatzearen notizia ere nola eman zuen horren adibidea izan da: maskara kenduz kazetarien aurrean, ze...
Olariaga | 2020-07-15 (BERRIA) "Rem tibi quam nosces aptam dimittere noli: fronte capillata, post est Occasio calva" Dicta Catonis II, 26
Sustatu 2018-04-10 Merkurio planetako formazio geologiko batek euskarazko izena jaso du. Suge Facula deritzo facula edo puntu distirante honek. "Puntu gorriak" esaten diete astronomoek Merkurioko formazio biribil hauei. Izen teknikoak, facula, puntu distiratsua esan nahi du latinez. Zazpi facula izendatu ditu Nazioarteko Astronomia Batasuneko nomenklatura batzordeak (IAU Working Group for Planetary System Nomenclature delakoak) apirileko bileran, eta bakoitzari sugearen izena eman diote zazpi hizkuntzatan: somaliera, igbo, arabiera, afr...
BERRIA, 2018ko otsailak 4 Andoni Egaña Santa Ageda bezpera. Santaeskeko eguna, atariz atari kopla kantari ibiltzekoa. Santa Ageda nor izan zen berritzea bezain interesgarria iruditu zait kopla hitzari segika hastea. Latinezko copula-tik dator eta co-k elkar adierazten du, eta apere-k, berriz, lotu. Elkar lotzea litzateke beraz kopla bat osatzea. Eta esanguratsua da, izan ere, gure koplarik zaharrenek goiko izarrak, errekaldeko lizarrak eta etxeko nagusi jaunaren urre gorrizko bizarrak lotura logikorik eza baitute ezaugarri. Askotan pentsatu izan dugu egungo ber...
BERRIA, 2018ko otsailak 3 Andoni Egaña Nondik gatozen jakin nahi izateak ez omen dakar kalterik. Egun, zail da horrelakorik sumatzen, baina ikusiko zenuten noizbait, dokumentaletan bada ere, idi-parea goldeari tiraka. Soroaren alde batean abiatu dira eta besterainokoa egin dute. Zarratada bat egin diote lurrari, lerro bat, erreten bat. Buelta hartu eta abiapunturantz joko dute gero, eta handik berriz ekingo diote.Bertso hitza latinezko versus-etik dator, begi bistakoa denez. Latinez, versus horrek gauza bat baino gehiago esan nahi du, baina gaurkoari dagokion a...
NAVARRORUM. Euskararen gaineko dokumentu nafarren bi mila urteko ondarea. ERAKUSKETA (2017ko irailaren 21etik abenduaren 31ra) Hizkuntza, bere aztarnan
Estitxu U. Lopez de Arkaute ALEA, 2017-10-20 Gaubeako Haranean, Valpuesta herriko kartularioetan, erromantzearen aztarna garrantzitsuak daude. Gaubeako Haranako Valpuestako (Burgos, Espainia) scriptoriumean bildutako dokumentazio asko 1813. urtean desagertu zen, Espainiako Independentzia Gerran, soldadu frantsesek Santa Maria elizan aurkitu zituzten paperak sua egiteko eta berotzeko erabili baitzituzten. Alta, elizako organoaren hodietan monjeek ezkutatu zituzten hainbat eskuizkribu salbatu ziren, horien artean Valpuestako kartulario ospetsuak: Gotikoa eta ...
EGOIBARRA, Eibarko kultura ondarea 2016/07/01 Antzina, latina erabiltzen zen; gaur egun, euskara. Hona dakartzagu testuok gure herriko erritu zahar honen lekuko. Akondiako San Pedro ermitan, "konjuroa" egiten da urtero, San Pedro egunean (jai bada) edo hurrengo domekan. Aurtengoa uztailaren 3an izango da. Konjuroaren helburua izaten da larre-soroak bedeinkatzea eta ekaitzetatik babestea. Hauxe da gaur egun erabiltzen den testua: Jainko Aita, zuk agindu zenion gizonari lurra gorde eta landu zezala; apaltasunez hauxe eskatzen dizugu: uzta ugari eman iezag...
Itziar Ugarte Irizar ARGIA, 2014-07-29 1 0 Datu errealetan oinarritu uda Arrieta fikziozko istorioa eraikitzeko. (Arg.:Gaizka Iroz/eke.org) Argiaren alaba eleberria kaleratu du Yolanda Arrietak, Bizenta Mogelen Ipuin onac liburuaren egilearen bizitzan oinarrituta. Idazlearen ibilbidea arakatu eta gaurkotasunean kokatu du Arrietak, “historia fikzioaren bidez moldatuz”. Hendaiako Nekatoenea idazle etxean egindako egonaldian idatzi du nobela. 2012an euskal idazle klasikoak ezagutarazteko egitasmoan hasi zen Arrieta. Berriak jaso duenez, hasiera ba...
'Argiaren alaba' nobela kaleratu du Yolanda Arrietak, 'Ipui onac'-en egilearen bizitzan oinarrituta. Yolanda Arrietak Hendaiako Nekatoenea etxean egindako egonaldian idazti zuen Argiaren alaba liburua. GAIZKA IROZ BERRIA, 2014-07-29 / Ane Urrutikoetxea XVIII. mendean gutxi ziren euskaraz idazten zuten idazleak; garai hartan ez zegoen euskaraz idazteko norma ofizialik, baina badira denboran iraun duten hainbat testu. Horietan ezagunenetako bat Juan Antonio Mogel Urkizaren (Eibar, Gipuzkoa, 1745-Markina, Bizkaia, 1804) Peru Abarca da. Mogelek euskarazko lehen nobela ida...
BERRIA, 2014-07-11 / Angel Erro Joaten hasita nagoen tabernan garagardoarekin batera mokadu bat ateratzen didatenean ehuneko txiki baina adierazgarri batean zoriontsuagoa naiz, kezkarik ezetik datorren zoriontasun lausoa, eta Carmina Burana direlako batean abestutakoaz oroitu ohi naiz: In taberna quando sumus / non curamus quid sit hummus. Hau da, «tabernan nagoenean ez naiz kezkatzen zertaz egina dagoen barbantzu edo txitxirio oreaz, sesamo haziez, limoi urez eta oliba olioaz egindako marokoar jatorriko jaki tipikoa, orain gurean pintxo moduan nahikoa modan jarri dena». Buzti...
Anjel Lertxundi BERRIA, 2010-V-04 Orain hogei bat urte, Madrilen nengoelarik, Nihil Obstat rock taldeko musikariei egindako elkarrizketa bat entzun nion irratiari. Bertan, kazetariak: «Zuek madrildarrak izaki, nola bururatu zaizue euskal izen bat jartzea zuen taldeari?». Asteburuan, lagun artean geundela Nafarroako erretaula barroko eder bat ikusten, gida batek (arte ederretan lizentziatua zela esan zigun hasieran) horror vacui espresioa baliatu zuen; «italierazko espresio ezagun bat da» argitu zigun segidan. Orain gutxi, tutore batek «etzazula latina ...
in Algara, edo ez gara bloga (Kike Amonarriz) Maisu-maistra hitzak latineko magister hitzetik datoz, eta hura magis adjektibotik. Magis adjektiboak, berriz, hau esan nahi du: (zerbaitek/norbaitek baino) gehiago. Magister, beraz, honela definitu genezake: bere ezaguerak edo trebetasunak direla medio, besteen gainetik dagoena edo nabarmentzen dena. Adibidez, magister equitum (Erroma zaharreko zalditeriaren burua) edo magister militum (Buruzagi militarra). Ministro hitza berriz, minister-etik dator, eta hura minus adjektibotik: (zerbaitek/norbaitek baino) g...
IÑIGO RUIZ ARZALLUZ, (EHUko irakaslea), BERRIA, 2004-X-02 Harri eta zur geldituko zatekeen Petrarca ikusi izan balu italierazko bertsoek eman diotela ospe gehiena. Petrarcaren obra guztiak bildu zituen lehenengo edizioak adibidez 1.500 bat orrialde ditu, eta 1554an inprimatutako infolio zarratu hauetatik 75 bakarrik dira italieraz idatziak; are gehiago, horietan jasotako bertso gehienak Petrarcak berak asmatutako izenburu esanguratsu honen azpian doaz: Rerum vulgarium fragmenta , hots, «hizkuntza arruntean egin gauzetatiko puskak», guk Canzoniere izen okerrarekin izend...
Agustín García Calvo hil berriaren (2012-XI-1) euskarazko testuak eta antzinako poesia errezitatua. - "Itzulpen historia baterako apunteak", Agustín García Calvo, SENEZ 13, 1992. - Homero, ILIADA IV, 1-29 in Recitaciones de poesía Antigua, Agustin García Calvo, Ed. Lucina, 1987.Homero, ILIADA IV, 1-29:" title="">
