Kategoria: zaraobe
Zaraobe Institutuko testuakMunduan hizkuntza kopuru ugaria dago baina asko galtzeko zorian daude zoritzarrez. Hizkuntzak herriaren esentzia, kultura, nortasuna dira, eta horregatik ezin dugu utzi hizkuntzak errez galtzea, haiekin batera munduaren kultura osatzen duen zatitxo bat akabatzen baita bertan behera geratzen den hizkuntza bakoitzarekin. Galtzeko zorian dauden hizkuntzak mantentzeko nire ustez gobernuak zeozer egin beharko zuen ala nola hizkuntza eskolak, hizkuntza gutxituen aldeko publizitatea sortu edota hizkuntza konkretu hori sustatzen duen edozein proiektua sustatzea. Euskerak ez dauka hiztun ugari bai...
Gaur egun ikastetxe publikoetan sexu-heziketa lantzen da sexologia tailerren bitartez, pasaden urtean egin nuen bat eta ez nekien hainbat gauza argitzeko balio zidan, beraz nire iritziz nahiko baliagarriak dira. Hala ere beste gauza asko nire kabuz ikasi behar izan ditut, baina edozein ikasketa prozesuan bezala praktika ezinbestekoa da gaian jakitun bat izatera ailegatzeko. Nahiz eta sexu-heziketa nahiko ona izan EH-ko ikastetxe edota institutuetan lehenagotik hasi beharko zen heziketa sexuala onuragarria eta osasuntzua izan dadin hasieratik, bukaeraraino. Baina heziketa sexuala ezda berd...
Rousseauk bere gezurraren teorian esaten duenez, gezurra ez da egiazkotzak jotzen ez duguna, baizik eta egiazkotzat ez jorik, gure mesederako dena; eta baieztapen honekin guztiz ados nago, gezurraren helburua bati baita norbaitengandik etekina ateratzea. Gezurra gure gizartean ezinbestekoa da, jende askok agunero gezurra mordobat bota behar ditu eguna osorik bukatu nehibadu. Egoera askok egia estaltzera edo aldatzera edota beste egia bat asmatzera behartzen gaitu, begi bistan dugu politikoen ereduak. Hauek euren burua ondo amai dadin edozein gauza egiteko gai dira eta nola ez, horretarako ...
Musikak mundua aldatu dezake? Ba... ez, horretan lagundu ahhal du baina musikak bakarrik ezin dezake mundua aldatu, aldiz norbanakoa bai, musika mota konkretu bat entzuteak nahitaez gure eguneroko ekintzetan eragin handia baitauka. Musikaren influentzia agerikoa da gure gizartean eta horregatik gobernuak "terrorismoari apologia" egiteagatik hainbat musika talde on deuzestatu ditu haien hainbat partaide espetxeratuz, Oliba gorriak taldearekin gertatu zen bezala. Benetan hauetako talde gehienak aldarrikatzen dutena; askatasunean, demekrazian eta sozialismoan oinarritutako gizartea da, gaztea...
Belarritakoak, tatuajeak, piercingak,...gaur egungo gazteek modu horretaz apaintzen dute bere gorputza. Orain dela urte batzuk, tatuajeak jarri ziren modan, batez ere neskeen artean, nahiz eta mutilak ere horrelakoak eduki. Geroago piercing-ak jarri ziren modan gorputzeko edozein ataletan jarriz. Oso eder geratzen dira, baina gorputza askotan arazoak sor ditzateke. Infekzioak dira esandakoaren adibide, batez ere piercing-ak, tatuajeak ordea, denbora baten ondorioz azpertu daiteke eta beraz, ebakuntza larrietara jotzen da. Gainera ebakuntza egin ondoren, marka itxusiak geratuko dira gorputze...
Haurtzarotik, gaur egunerarte urte asko pasa dira eta bertatik bertara egoera askoetatik pasa egin dugu guztiok. Neska lasaia, ona eta iskanbilarik sortzen es duena nintzen. Gogoratzen dut, behin aurreko etxean bizitzen ginela, aitak komuna berriztatu zuela, goiz batean bertara joan, eta konketaren inguruan ageri den haitzurdinan apoiatu eta apurtu egin zen. Hortaz, aitaren bronka jaso aurretik konpontzen saiatu nintzen. Baina ez zuen ezertarako balio, azkenean ni harrapatu, eta bronka bota ondoren, nire ahizparen laguntzaz arratsalde osoa eman genuen logela garbitzen. Hortaz, berriz hau ge...
Ingurumena, naturaren kidea. Zer egiten dugu gu beragatik?Eta, gugatik? galdera hauei erantzun ahal izateko, ingurumana ezagutu behar da, eta gero, iritzi ezberdinak jaso egingo dira. Etxean ahal duguna neurri baten egiten dugu, natura kutsatu edo min egin ez arren. Bertatik kanpo, eta batez ere berarekin harremanetan gaudenean, gehiago babesten dugu, zaborra, bere ontzi egokietara botaraziz edota, haren landaredi berezia maitasunez era batean edo bestean tratatuz. Hortaz, bai, ingurumenaren aldeko neurriak hartzen ditugu gure etxean, gainera, aita mendizale izanda, gero eta gehiago natura ...
Musika gaur egun, kulturan eta bizitzan garrantzi handia hartzen ari da. Modu horretan musikak gure egoerak aldatzen ditu, hau da; pozik baldin bazaude musika triste bat entzutean, triste jartzen zaitu eta triste baldin bazaude tristeago edo pizka bat alaitzen zaitu. Musikaren barruan ere taldeak daude, adibidez heavy-ak edo pokeroak. Kontuan ere hartu behar da, musika ezberdinak adinarekin lotuta daude; 60 urteko gizon batek ez du entzungo 20 urteko mutilak entzuten duen musika berdina. Hauel dira gazteek entzuten dituzten musika motak: Techno, electro, house, rock, punk, punk-rock, metal,...
Gaur egun, turismoari eta industriari esker oso garrantzitsua da hizkuntzak ikastea, hizkuntzak jakinda, bizi zaren herrialdetik irten ahal zarelako. Beste kultura eta herrialde bisitatu ahal dituzu eta garrantzitsuena da hizkuntza askorekin lan postu hobeagoa aurkitu ahal duzula.Baina ere gauza txarrak ditu, adibidez: Hasteko hizkuntzak ikastea oso zaila da, txikitatik ikasi behar dituzu, 20 urterekin edo gehiagorekin hizkuntza bat ikas dezazun oso zaila da. Beste aldetik, hiru edo lau hizkuntza baldin badakizkizu, krisi honekin ez duzu lan oso ona topatuko, edo hizkuntzekin harremantuta d...
Gaur egun, tatuaje gero eta demandatuagoa da, baina benetako boom-a agertu zen tatuajea Europan agertu zenean. Tatuajeak egiteko orratz bat eta tinta behar da, modu horretan tinta azalean sartzen dizute.Beste aldetik ere daude piercing-ak, hauek gure gorputzean eginiko zuloak dira, gero apaingarri batetik estalirik. Orain, gorputz apaingarrien gauza onak eta txarrak aztertuko ditugu: Gauza onak: Gorputza ederrago egoteko balio dute edo desberdinak izateko, baina ere kontuan hartu behar dira gauza txarra, adibidez:Inkeltatu al dira eta arazo larria bihur daiteke, min handia egiten dizut...
gorputz apaingarriak Gaur egungo moda zera da, gazteen artean gorputza margoztea, hau egiteko denda bereziak daude. Denda hauetan makina batekin egiten dizkizute marrakiak, tinta batzuekin eta makina horrekin batera zure gorputz azalean txertatu egiten dizute tinta. Horrela nahi duzun marrazkia eta nahi duzun tokian egiten dizute marrazkia. Denda hauetan piercing-ak ere egiten dituzte, hautagarriak dira eta nahi duzun tokian ere egiten dira. Arriskuak ere badaude, esaterako, gorputzeko azala gaixotu egin dakizuke edo minbizia sortu. Hau ez gertatzeko dendariak tatuajea garbi dadin lik...
gorputz apaingarriak Gaur egungo moda zera da, gazteen artean gorputza margoztea, hau egiteko denda bereziak daude. Denda hauetan makina batekin egiten dizkizute marrakiak, tinta batzuekin eta makina horrekin batera zure gorputz azalean txertatu egiten dizute tinta. Horrela nahi duzun marrazkia eta nahi duzun tokian egiten dizute marrazkia. Denda hauetan piercing-ak ere egiten dituzte, hautagarriak dira eta nahi duzun tokian ere egiten dira. Arriskuak ere badaude, esaterako, gorputzeko azala gaixotu egin dakizuke edo minbizia sortu. Hau ez gertatzeko dendariak tatuajea garbi dadin lik...
Milaka hizkuntz, bidaiatzeko txartela dira. Garrantzi handikoak, beste giza kulturekin komunikatzeko eta harremanetan ibil gaitezen. Euskara, gaztelania, ingelera hizkuntzak hitz egin arren, ikaragarri gustuko litzaidake alemaniera edota italiera ikastea, eta geroago hizkuntza hobetzeko bertako lurraldeetan denboraldi bat igarotzea. Azken hau hizkuntza hoberen metodoa da, herritarrekin harremanetan egoten delako. Esan bezala, miliaka hizkuntz daude, askok galtzen ari dira, beste batzuk gutxi mantentzen dira eta gutxi batzuk munduak zehar ikusten dira; ingelera, gaztelania eta txinera....
Artikulu teknologiko erebiliena izango da gaur egun telebista. Horrek esan nahi du mota askotako programazioa dagoela baina betiez da ona izaten. Ondo pasa dezagun edota ikas dezagun asmatu egin zen, baina gaur egungo programa batzuekin hori betetzea ezinezkoa da, "Salvame", "Mujeres hombres y vicecersa" edota "d.e.c.", honen adibide garbiak dira. Programa "zabor" hauek oso audientzia altua lortzen dute pertsonen bizitzetan sartuz, haien artean kritikatzen eta hainbatetan eskuetara helduz.Horrek jendea maite du, eta gero eta gehiago izango dira sentimendu hau sentituko dutenak. Gauza ...
Askorentzat, musika bizimodu bat da. Musikak hainbeste gauzen artean, ondo pasa dezagun konposatzen da. Pixkanka pixkanaka garrantzia hartzen doa. Musika mota ezberdinak topa ditzakegu merkatuan gaur egun, eta herrialde, kontinente bakoitzean hainbat estilo egungo dira, adibidez, rock, heavy, metal, jazz, punk, klasikoa, funky, reggae... Bakoitzak ezberdina izanik, ondorioz sentimendu ezberdinak sortzen ditu, influentzia ere hartzen du honetan markatzen den erritmoa, lasaia edo gogorra izan daite. Gogoratzeko momentu txarrak egota goxoak sortzen dira abestiak, normalean mutila abeslaria bad...
Heriotza-zigorra munduko hainbat lekutan egiten da, adibidez; Txinan, Iranen, Kalifornia, Errusian... Iranen lapidatzen zaituzte hau da: Gorputzaren erdia lurrean lurperatzen dute eta beste erdia harriz kolpatzzen dute, beste aldetik, Txinan tiro bat botatzen dizute eta familia balak eta sortutako desperfektu guztiak ordaindu eta konpondu behar ditu. Baina Errusian eta Kalifornian epaiketa bat dago eta prozesu luzeagoa da, baina azken finean hiltzen zaituzte. Orain heriotza-zigorraren kontrako eta aldeko argudioak emango ditut: Heriotza zigorra arriskutsua da, poliziak ez bald...
Estresa sortzen da tentsio oso handia dugulako gorputzean. Bai lan asko egiten dugu, etxean arazoak daudelako edo lanean...arazoak batzen direnean eror zaitezte eta hortik irteteko kanpoko laguntza behar da. Estresak kalte hauek egin ditzake:Ilea eror ahal zaizu, jateko gogoak ez dituzu, lan edo familia alde batera uzten dute batzuek eta beste batzuek lan gehiago egiten dute. Depresio oso txarrak dira, ez baldin badugu laguntza egokia izaten. Denek ez dute laguntza eskatzen, pentsatzen dutelako ez dutela behar, ez dutela molestatu nahi alboan dauden pertsoneei. Depre...
Stress hitza fisikan erabili zen lehen aldiz eta hogeita hamarreko hamarkadan hartu zuen Hans Seyle-k, pertsonarengan eragina izaki, erreakzioak sortzen dituzten gorabehera eta gertaerak aipatzeko. Estresa fenomeno fisiologiko normala da, mehatxuzko hautematen dituen estimuluen aurrean organismoak ematen duen erantzuna. Horregatik, estres ona positiboa da: egoera zailak jasaten eta ingurunearen eskaeren aurrean erreakzionatzen laguntzen du. Estres negatiboa edo distresa agertzen da, berriz, organismoa egoera batera egokitzeko gauza ez denean, ingurunearen eskaerei erantzun egokirik emateko ...
Urte guztietan zehar indarkeriak, bidegabekeriak edota delitugintza egon dira gure planeta hontan. Gizartearen ezbeharrak autosuntsipenera bultzatzen gaitu eta gaur egun gertatzen ari diren hainbat egoera lazgarri itxuratu egin dute: hirugarren munduaren egoera, krisi mundiala, aldaketa klimatikoa... baina nik gaur hausnartu nahi dudana heriotz zigorraren gaur egungo egoera da. Herrialde askotan heriotz zigorra dago indarrean oraindik, batez ere herrialde musulmanetan. Baina ere indarrean dihardu zigor gogor hau Estatu Batuetako estatu gutxi batzuetan; oraindik jende askok estatuaren esku...
Ezaugarri konkretu batzuk lortzeko asmoz, genetikoki eraldatzen diren elikagaiei elikagai transgenikoak deritzogu. Mota desberdinekoak izan ahal dira, landareak, animaliak... eta egoera natural batean lortu ezin diren ezaugarriak gauzatzen dira eraldaketa genetikoaren ondorioz. Adibidez tomate batzuei arrain baten gena inplantatzen diote, hotzaren aurrean erresistentzia gehiago izan dezaten, patata batzuei txerri gen bat txertatzen diote, frijituak izaterakoan txerri usain goxoa izan dezaten... etab. luze bat. Elikagai transgenikoak teorian ez dire osasunerako kaltegarriak, gainera "abantai...
Artea, gizakia beste animaliengandik bereizten duen elementuen batura da eta hau hasieratik aurkeztu eginda margolan edota musika moduan. Urteen poderioz arteak beste gauzetan aurkeztu egin da: eraikuntzetan edo filmetan adibidez. Artea oso fenomeno erlatiboa da baina nire ustez artea ez da bakarrik irudi estetiko polit bat, baizik eta bizimodu, pentsamolde edo zerbait azaldu eta hori buruz hausnarketa planteatzen duen "edozer" gauza. Arteak beraz, uste dugun baino gauza gehiagorako balio du nire ustez. Lehen aipatu dudan bezala bizimoduak azatzeko balio du, pentsomoldeak azaltzeko edota ir...
Hainbat estatutan heriotza-zigorra legala da. Asko amerikar estatuetan aurki desakegu, Txinan edo Espainian bezala. Kontra edo aldeko iritziak badaude munduan zehar. Pertsonalki, uste dut hainbat egoeratan heriotz-zigorra aplikatu behar dela, nahiz eta guztiz zuzena ez izan, adibidez, gaur egungo albiste den emakumeenganako heriotza edo ume txikiei egindako bortzaketak. Iranen adibidez, emakume batek adulterioa praktikatzeagatik lapidazioa aplika dakioke, hau da, ia guztiz lurperatu eta harrikadaz hil. Baina hau, gizon bat praktikatuz gero, oso normala da. Begirune ezberdinetatik gai hau be...
Heriotza zigorra preso bat exekutatzean datza, honek egin dituen krimen edo delituengatik.Heriotz-zigorra Estatu Batuetan eta beste zenbait estatutan ematen da. Baina hemen, Euskal Herrian, heriotza zigorraren legedia berriz ezartzea ez da inolaz ere pentsatu.Heriotz-zigorra jasotzen duten pertsonak urte askotan jipoiak, maltratuak... jaso behar dituzte. Batzuetan pertsona bat heriotzara eraman dezaten lortu ahal dute.Pertsona batek gauza txar bat egin badu heriotz-zigorra merezi du, hurrengorako ikasi dedila.Baina ondo dago pertsona bat heriotzera eramatea lege honen bitartez?Nik uste dut ...
Mundu estresagarrian bizi ohi gara gaur egun. Batzuek beste batzuek baino gehiango sufritzen dute estresa. Estresa probokatzen dituzten jokabideak eguneroko bizitzan topa ditzakegu, adibidez, lanean egondako tentsioagatik, hau ikasketetan ere gertatu ohi da. Jokabide normalena estresa sufritzeko egunero egiten diren gauzaz tentsioz egitea. Honen ondorioz, kalteak sortzen dira, batzuetan larriak beste batzuetan ez hainbeste. Lanetan, estresak askotan bajak sorrarazten ditu, beste batzuetan depresioak hainbat mailatan, kalte fisikoak ere ager daitezke, ilearen erorketa adibidez. hainbat auk...
Azterketak, trafikoa, jende ugari egotea, lana eta lanbidea... gauza guzti horiek estresa sorrarazten dute.Azterketek estresa sorrarazten dute, oso urduri jartzen zarelako. Beti pentsatzen duzu gauzak ez dakizkizula eta horiek estresa sorrarazten du.Trafikoak ere estresa sorrarazten du, kotxe asko daudelako eta denbora handia egon behar zarelako itxoiten.Beste aldetik lanbideak ere estresa sorrarazten du. Adibidez irakaslea izanda zure ikasleak aguantatzea, edo lan munduan gertatzen diren gora beherak txarrak direnean...Hori guztia sahies dezagun metodo bat baino gehiago dago. Alde batetik ...
