Kategoria: txokoz-txoko
ZingiZangoIzadi-zaleak Mendi Elkarteak, urtero bezala, Finalista Eguna antolatu zuen ekainaren 10ean Ardanbidetan. Aurten berrikuntza bat izan zen, ordea. Ardanbidetara ohiko bidetik igo beharrean (Lakiolatik barrena), Florentino Gutierrezek ibilbide alternatiboa prestatu zuen Korostiagako basotik barrena. Partaide guztiak liluratuta geratu ziren, hango aberastasuna ikusita. Gainera, Florenek landarediari eta animaliei buruzko azalpenak eman zituen han-hemenka geratuz.Irteera goizeko 8:30an izan zen eta 100 lagunetik gora hartu zuten parte ibilaldian. 11:30rako iritsi ziren Ardanbidetara.Kobazuloa de...
Legazpiko kalean gutxi dira dagoeneko zutik dirauten etxe zaharrak. Piskanaka piskanaka denak ezkutatzen ari dira. Azkenekoak Ibarrotegi (Muruanea), Seroretxea (Nikasionea), Zulakoa (Txokozar) eta Kalebarreneko ilada guztia izan dira. Etxe sendo askoak ere behera etorri behar izan dute ezinbestez: Bikarioetxe zaharra, Damata... Harrigarriro, Kale nagusian “Eroski” supermerkatuaren parean hiru etxe zahar ikus daitezke 2007. urte honetan. Ez dirudi luzarorako daudenik. Goitik hasita lehenengoa "Patxi” taberna zegoen etxea, bigarrena “Alberdi” jantzidenda dagoen etxea eta hirugarrena, “Basabe”...
Armuñon ateratako argazkia (2005 jlu)Legazpik badu harizti mota berezi bat, Gipuzkoan dagoen mota horretako basorik handiena dena eta seguru asko Euskadiko Autonomi Erkidegoko handiena izango dena. Ez da txantxetako altxorra Legazpi bezalako herri batentzat, jakinda Legazpiko zuhaizti guztien lautatik hiru kanpoko koniferoz (pinu, alertze eta izeiak) osatuak daudela eta lautatik bat bakarrik dela bertako basoa. Baina, zer du berezirik baso honek? Ba baso honetako zuhaitzak ez direla haritz arruntak (Quercus robur), baizik eta beste espezie batekoak, haritz kandugabeak (Quercus petraea...
Mendizaleen artean dagoen uste oker bat zuzentzera nator lerro hauekin, Andraitz izena dela eta. Andraitz ez da, askok uste duten bezala, Legazpi udalerriko mutur bat, Partzuergo Orokorra, Zegama eta Legazpiren artean muga egiten duen tontorra. Ez dago handik urruti, baina ez da hura. Andraitz beherago dago, iturritik behera. Harkaitz handi bakar bati esan izan zaio eta esaten diote inguruan ibilitako artzaiek. 1706. urteko hurrengo pasartean ere harkaitz hori izendatzeko erabiltzen da: “Yten seguido desde la dicha Cruz de fierro, a la bajada del paraje de Yzosteguieta, junto a la fuente de...
Ez gaude gustura Galdots edo Mendiaraseko gurutzeak gaur egun duen kokagunearekin. Artelan eder hori oso leku txarrean zegoen lehen, ez dago dudarik, trafiko handia duen errepide baten ondoan, baina oraingoa ez da askoz hobea. Oinez bertaratu ezin daitekeen errotonda batean... Gainera, egunen batean, ibilgailuren batek, deskuidu batean, jo eta aurretik eramango du, dena txikituz. Gure ustetan, oinezkoak lasai irits daitezkeen toki batean egon behar du, hobeto ikusi ahal izateko, ukitu ahal izateko... eta aukerak badaude, handik ez oso urruti, gainera. Horietako bat, Urretxutik Legazpira do...
Ez gaitezen engaina. Ez da gaur goizeko argazkia. Ez nuke esango, behintzat, gaur egun modu horretan inor bizi denik. Zerbait zaharragoa ematen du. Gure ikerlarien arabera, Legazpiko familia bat omen da, baina arrastorik ere ez nortzuk ote diren. Eskertuko genuke, bada, bakarren batek pistaren bat emango baligu. Ignacio Agirre Montegiren argazkia. BURDINOLA elkarteko artxiboa. Erref. IA-9x12-4
Denok dakigun bezala Legazpik historia luzea du. Aspalditik bizi da gizakia gure haranean eta aztarna ugari utzi ditu modu batera edo bestera. Baina, oso gutxi ikertu da eta, ondorioz, kosta egiten zaigu aztarna horiek ikustea eta, are gutxiago, ulertzea. Artxiboetan aztarna horietako asko aurki ditzakegu, eta tira eginez gero ustekabe ugari izan dezakegu. Nik, oraingoan, adibide bat besterik ez dut jarriko. Duela urte batzuk, Ramon Martin artxibari lagunak Madrileko Archivo Histórico Nacional-ean dagoen Legazpiko dokumentu bat pasa zidan, 1532. urtekoa, eta orri batean hara zer topatu nue...
Gurrutxategi etxaldea: Takolokoa, Bengola eta Olaetxe, XX. mendearen erdialdean. 1957. urtean eraitsi zituzten Gurrutxategi etxaldeko eraikinak Patrizio Etxeberriaren lantegia handitzeko. Hiru eraikin nagusi ziren, azken aldera, Urolak eta Ibarrolaerrekak bat egiten zuten zabalgune eder batean: Takolokoa-Bengolea, Bengolea berria eta Olaetxe. Aspaldidanik aipatzen dira agirietan. Hala, 1384. urteko batean “Sancho Lopes de Gorrichategui” agertzen zaigu, bertako bizilaguna seguruenik. 1426. urteko beste agiri batean, berriz, “la ferrería de Diego Sanches de Gorrochategui” azaltzen zaigu, gero...
Elorza baserria Telleriarte auzoan dago Albatxuri mendiaren magalean, Errekaeta, Eizagirre, Astaburuaga eta Saletxe baserriak auzo dituela. Elorza deitura aspaldidanik azaltzen da agirietan, Gipuzkoako hegoaldeko hainbat herritan zabaldua, hala nola: Diego Garcia de Elorza (1384, eskribaua Seguran), Juan de Elorza (1388, Oñatin), Pero Ynigues d’Elorça (1430, Legazpin), Ochanda de Elorza (1488, Legazpin), San Juan de Elorza (1603, Azkoitin)... Baina kontuan izan behar da, Legazpiko oinetxeaz gain Elorza izeneko beste bi ere baditugula inguruko herrietan, Bergaran eta Seguran, hain zuzen. De...
Agirrebengoa izeneko etxearen paretak Legazpin daude, Elbarrena auzoan, Urretxura doan errepidetik gertu, Irimo lantegiaren pare samarrean. Hustu eta gero ere, zutik urte askotan iraun bazuen ere, ezin izan zion 2002. urteko negu gogorrari eutsi, eta behera etorri zen ezinbestean. Oso baserri zaharra zen barruan zituen pareta lodiek eta arku apuntatuak erakusten zuten bezala. Kanpoko aldetik zituen atariko arkuak, aldiz, berriagoak zirela esan liteke. Eusko Jaurlaritza eta Gipuzkoako Foru Aldundietako katalogoetan azaltzen ez denez, betirako desagertzeko arriskuan dago, aztarnarik utzi gab...
Matxainerdikoa baserria, berritu aurretik Matxain etxaldea Zumarragako Elgarresta zozkeran (antzinako auzo administratiboan) dago, Legazpiko udalerriarekin mugan eta Urola ibaiaren ondoan. Bi etxe daude gaur egun: Matxainerdikoa eta Matxainbarrena. Hirugarren etxea, Matxaingoena, XX. mendearen erdialdean hustu eta desegin zen. Agiri zaharretan, bestalde, Matxain burdinola eta Matxain errota ere aipatzen zaizkigu, baina ez ziren aparteko eraikinak. Dirudienez, Matxaingoena baserriaren eranskinak ziren. Izan ere, aipatu etxea, beste hainbat burdinola eta errota bezala, bi errekak bat egiten d...
