PAIDEIABERRIA, 2015-10-17 Anjel Lertxundi Zertarako balio du filosofiak, gure bizi-kalitateari zer eransten dio substantzia zer den edo kontzientziaren nondik norakoak jakiteak, ondo bizitzeko ez al da hobe ondasun materialaz arduratzea bizitzaren zentzuarekin bueltaka ibiltzea baino? Filosofia kendu nahi omen dute eskola-programetatik. Ea egia den, ken dezatela behingoz zipitzik ere balio ez duen diziplina aspergarri hori. Orain urte batzuk latina kendu zuten, eta munduak ezer galdu al du sic transit mundi bezalako pedantekeriak ikasi gabe? Historia kentzeak ere batere kal...
BERRIA, 2015-09-13 Angel Erro Iraileko idusetan gaude. Antzinako Erroman oturuntza berezi bat egiten zuten gaurko egunarekin. Senatuko kide guztiek parte hartzen zuten bertan, bai eta hainbat jainkok ere. Jainkoak hilkor baten mahaira eseri ziren azken aldi dokumentatua Kadmo eta Harmoniaren arteko ezkontzan izan zen, Erroma sortu baino sano lehenago. Beraz, Erromako handikiek Jupiter, Juno eta Minerva afarira estatua gisa agertzearekin konformatu behar zuten. Horrek ez zien adorea kentzen. Irudiak mahaiaren toki printzipalean eratzaten zituzten pulvinaria izeneko etzaleku ...
BERRIA, 2015-07-31 Anjel Lertxundi Erromatarrek fatum deitzen zioten halabeharrari, hortik gaztelaniazko edo frantsesezko fatal: halabeharrak, destinoak markatutakoa. Italiarrek l'homme fatale deitzen zioten Napoleoni, seguru asko atzera bueltarik gabeko ondorioak eragin zituelako Europako bazterretan, ez dakit. Destinoak markatzen bazaitu ez dago zer eginik, halakoxea femme fatale baten mundualdia ere eta halakoxea femme fatale batekin topo egiten omen duenarena.Euskarak ere tira egin zuen fatum hitzetik eta patua geratu zaigu, gizakion etorkizuna baldintzatzen omen duen...
BERRIA, 2015-07-29 / Angel Erro Idazten ez dakien nekazari atenastar bat Aristides estatu-gizonarengana gerturatu da, ostraka batean ostrazismorako bere hautagaia idatz diezaion: Aristides izena idazteko eskatu dio, huraxe baita gizonak deserri politikorako aukeratutakoa. Aristidesek orduan zera galdetu dio: «Ze gaitz egin dizu Aristidesek?». Gizonak erantzun: «Bat ere ez. Izan ere, ez dakit nor den ere, baina amorratzen nau toki guztietan Zintzoa deitzen diotela entzuteak». Hala da. Herodotok Atenaseko gizon hoberen eta ohoragarrientzat dauka eta Pl...
Nagore Irazustabarrena ARGIA, 2016ko urtarrilaren 17a Mendetan Testaccio mendia osatuz joan ziren milioika anforetako batzuk. Shelly Martin Erroma, K.a. 600. Tradizioaren arabera, Tarkinio I.a erregearen aginduz, ingeniari etruriarrak Cloaca Maxima eraikitzen hasi ziren, mendetan hiria garbixeago mantenduko zuen estolderia sistema. Eta hala ere, Erroma oso hiri zikina zen. Etxeetako zaborra, animalien gorotzak eta gorpuzkiak, eta orotariko hondakinak kaleetan pilatzen ziren. Stercorari edo zabor biltzaileak hirian barrena ibiltzen ziren, zaborra gurdie...
Nagore Irazustabarrena ARGIA. 2015eko azaroaren 15a Platonek (K.a. 427-347), ikasleak akademiako eskoletara garaiz iristeko sistema baten bila, iratzargailua asmatu zuen, gizateriaren zoritxarrerako. Atenas, K.a. 387. Platon greziar filosofoak Akademia sortu zuen, eta bertan hainbat gairi buruzko eskolak ematen hasi zen: etika, psikologia, antropologia, epistemologia, metafisika, kosmogonia, hizkuntzaren eta hezkuntzaren filosofia… Sokratesen ikasle izana, Platonek berak ikasle bikainak izan zituen Akademian, Aristoteles esaterako. Baina...
Nagore Irazustabarrena ARGIA, 2015eko urriaren 18a Antzinako Erromako maketaren zati bat, erdian Insulae Felicles eraikina duela. Aro berriagoetan bezala, Antzinako Erroman ere lurzoruaren espekulazioak eraikuntza geroz eta bertikalagoa eragin zuen. Erromatarren etxeetan pentsatzean gogora datozkigunak patrizioen domus zabalak izan arren, erromatar gehienak insulae izeneko etxebizitza bloke merke eta garaietan bizi ziren, gehienbat alokairupean. Ez dakigu, esaterako, Insulae Felicles hiriburuko etxebizitza-eraikin ezagun eta garaienak zenbateko altuera ...
Nagore Irazustabarrena ARGIA, 2015eko urriaren 04a Kirinal muinoan ezustean aurkitu duten etxea.Il Messaggero Erromako zazpi muinoetako batean, Kirinalen, duela 2.600 urteko etxe baten arrastoak aurkitu dituzte, eta etxe horrek orain arte Erromaren egituraz eta hirigintza garapenaz uste zena alda dezake. Aurkikuntzaren garrantzia bi arrazoietan datza, indusketa lanez arduratzen ari den Erromako Kultura Ondasunetarako Superintendentziaren arabera. Batetik, arrastoak oso egoera onean daude; Errepublikaren aurreko garaiko aztarnak nahiko urriak di...
Nagore Irazustabarrena ARGIA, 2015eko irailaren 27a Sirakusa (Sizilia), K.a. 405. Dionisio I.ak –edo Dionisio Zaharrak– greziar koloniaren boterea lortu zuen eta Sirakusako tirano bihurtu zen. Orduz geroztik, etsaiak ez zituen faltan izango etxe barruan nahiz kanpoan. Dionisioren gortean Damokles izeneko gizon bat bizi omen zen, bere jaunarekiko inbidiak janda. “Haren tokian banengo... Haren boterea banu... Haren ondasunen jabe banintz... Dionisio banintz...”, errepikatzen omen zuen etengabe jauregiko korridoreetan. Egun bate...
PAIDEIA
GREKO-ERROMATAR ANTZINAROTIK DATOZEN PRINTZAK SAREAREKIN JASOAK.