Zientzia, artea eta edertasuna

borthuzai 2006-11-08 17:31 #1

<p>Niri ez zaizkit oso ederrak iruditzen. Gainera koloreak ez dituzte formulek ematen ezta? (galdera bat da)</p>

<p>&nbsp;</p>

<p>Fibonacci-ren seriea... eta beste hainbat formula zientifikoren gainean eraikitako irudi, musika, objektu, arkitektura... izan dira, baina ez dira horregatik beste edozein irudi baino ederragoak izan, nire ustez behinik-behin (serie horretan oinarritutako formak dituen itsas barrraskiloren bat edo bada baita ere. Naturan dago (eta niri zer?))</p>

<p>&nbsp;</p>

<p>zientzia.net-en ere irakurri nuen Van Gogh-en margolanetako zurrunbiloak formula matematikoekin bat zihoazela... bainan ez dakit. Hori ez da kontua. Artea ez dago hor. Edertasuna, artea... zientziarengandik at dagoen zerbait da. Ezin liteke artea parametro zientifikotatik neurtu-bizi.</p>

<p>&nbsp;</p>

<p>Zuri gustatzen bazaizkizu primeran. Hori da kontua nire ustez. Esperientzia estetikoa bizitzea. Baina hortik haratago dauden ondorioak ateratzea arriskutsua iruditzen zait. Matematikak bere baitan ederrak iduri litezkeen irudiak dituela....? Bai, noski. Nire formula eta ariketaz beteriko kalkuluko kuadernoak eder askoak ziren ene ustez. Baina nire ustez edertasuna ere bada industrietako txatarra pabeloiletan edo larunbatetan pixa egiten dudan paretaren pintadan (benetan ari naiz). Ez dakit.</p>

<p>&nbsp;</p>

<p>Greziar arkitekturan agertzen da zenbaki aureoaren portzionaltasuna, oreka... baina eraikuntza horietan bertan daude “perfekzio” hori hausten dituzten gauzak. Nere ustez eraikuntza humanoagoa bihurtzen dituzten gauzak. ( <a href="http://www.blogak.com/denetik/greziar-arkitektura-klasikoa">http://www.blogak.com/denetik/greziar-arkitektura-klasikoa</a> hemen mintzo naiz horretaz)</p>

<p>&nbsp;</p>

<p>Luze ari ninteke gai honen inguruan inongo aurrerapausorik eman gabe. Barkatu atrebentzia.</p>

<p>&nbsp;</p>

<p>Ni ere artea eta zientzia batzen saiatu nintzen artikulu batetan, beste bide batetik hori bai, baina ez zitzaidan oso ongi irten. (nire ustez artea eta zientzia Oteizak batzen ditu ondoen...)</p>

<p>&nbsp;</p>

<p><a href="http://erantzunen-zain.blogspot.com/2006/06/kasimir-1oteiza-hutsa-ez-litzateke.html">http://erantzunen-zain.blogspot.com/2006/06/kasimir-1oteiza-hutsa-ez-litzateke.html</a></p>

<p>&nbsp;</p>

<p>&nbsp;</p>

<p>Ez dakit. Gai korapilotsua da Edertasunarena.</p>

<p>Milaka urte honi buruz hizketan... eta denak berdin dirau (hau zioen Oteizak besteak beste...)</p>

josu 2006-11-08 19:55 #2

<p>Kaixo Borthuzai, lehenik
eta behin, eskerrik asko, eta bigarrengoz…egia esan behar badizut…bost axola
ederrak iruditzen zaizkizun edo ez.</p>

<p>Zuk esan duzu,
korapilatsua gaia. Luze hitz egin arren agian ez ginateke adoste puntu batera
iritsiko, hainbat gauzaren adoste puntu bakarra bata bestearen ikuspuntua
onartzean bait datza.</p>

<p>Ez naiz zientzialaria,
ezta matematikaria eta are gutxiago artista. Ez naiz kontsideratzen horietako
ezer eta ez daukat izateko asmorik ere ez. Gai guzti hauetaz daukadan ezagutza
oso mugatua da, beraz, gehiago dakiten pertsonen artean izan ditzazkedan
arrazonamenduak mugatuak izango dira. Dena dela, hemen ez gaude 2+2 zenbat den
eztabaidatzen. Iritzietaz hitz egitea beti da ona, baina jakintsuak izan
dezakeen iritziak ez dauka ez balio gehiago ezta gutxiago ere. Artista batek
esan diezadake Oteizaren lan bat artea eta ederra dela (bere ustetan, eta agian
ez nirean), baina berak onartu beharra izango du zuretzako larunbateko pixa
arrastoa ederra dela, eta artea ere badela, ala? Onartzen dut irudi hauek
zuretzako ederrak ez direla, eta baita eskertu ere zure iritzia. Denontzako
ederrak kontsideratuak izango balira, orduan hasiko nintzateke larritzen.</p>

<p>Zure lehenengo
galderari dagokionez, arrazoia daukazu, koloreak beste algoritmo batzuen
bitartez kudeatzen dira, irudiaren pixel bakoitzari kolore bat emanaz, pixel bat balio bat izanik. (ezidazu
sakontzeko eskatu, ez bait dakit gehiago)</p>

<p>Ziurrenik
edertasuna eta arteaz ulertzen dudana azaltzen hasi beharko nintzateke, baina
ez dut uste mereziko duenik. Beti ere, idazten dudan gauzetan, baieztapen
kategorikorik ez egiten saiatzen naiz. Nire ikuspuntua izanik, ezin dezaket
inolaz ere baieztatu, ikuspuntuak baieztatzen saiatzea inposaketa bat dela
deritzotelako. Zerbait, norbait edo egoera bat ederra den edo ez norbere baitan
dago. Niretzat ederra dena ez dauka zergaitik besteentzat izan behar. Eta hemen
erabat ados gatozela uste dut, zure matematikako koadernoa ederra asko izan
daiteke, benetan. Artearekin antzeko zerbait gertatzen da. Zer da artea? Egia
esan, galdera zaila. Zihurrenik, zuretzako eta niretzako gauza ezberdinak
izango dira, eta eskerrak! Hortan datza aberastasuna. Nik gustoko dudana
zuretzat ez izatean. Niretzako ederra dena, zuretzat ez izatean.</p>

<p>Ezin dezakedana
ulertu zera da, artea edo edertasuna edo dena delakoa zientziaz at izan behar
dela. Niri ederra iruditzen zaidan zerbait, zuk diozun moduan esperientzia
estetikoa bizitzen laguntzen didan zerbait, formula matematiko batzutan
oinarrituta badago, zergaitik ez sinistu nolabait uztartu ditzazkegula? Kontuz,
ez dut esan nahi artea matematika edo zientzia hutsean oinarritzen denik. Artea
ez zait matematikoa den zerbait iruditzen. Hau da nire iritzia, besterik ez,
iritzi bat besterik ez. <br /></p>

<p>Barkatu
atrebentzia? Zein atrebentzia? Zer barkatu? Ez dut ezer barkatzen, barkatzerik
ez dagoenean. Alderantziz Borthuzai, eskerrak ematea besterik ez daukat. Hobeto
biziko ginateke norberak edozein pertsonaren aurrean askatasun osoz iritzia
ematerik izango balu. Askoz hobeto. <br /></p>

<p>Hori bai, nik
neurean jarraituko dut, dudarik ez izan. Eskerrik asko zure iritziagatik, baina
nire arloan eta inori kalterik egiten ez diodan bitartean, nahi dudana egiten
jarraituko dut. Askatasuna, hori bai dela ederra.</p>

<p>Aske bizi
zaitezela!</p>

borthuzai 2006-11-10 12:06 #3

<p>Hemen naiz berriz ere...</p>

<p>metabasia</p>

<p><a href="http://www.berria.info/testua_ikusi.php?saila=kultura&data=2006-02-24&orria=036&kont=001">http://www.berria.info/testua_ikusi.php?saila=kultura&amp;data=2006-02-24&amp;orria=036&amp;kont=001</a></p>

borthuzai 2006-11-10 12:10 #4

<p>... ondo izan</p>

<p>(despeditzea ahaztu zait. Hau edukazioa nirea)</p>

josu 2006-11-10 16:49 #5

<p>Eskerrik asko
Borthuzai, ez nuen hitz hori ezagutzen.</p>

<p>Ulertu dudanez,
metabasia, artea zientifikoki aztertzea izango litzateke gure kasuan (gaizki
ulertu badut eskertuko nizuke azalduko bazenit). Ez naiz hortaz ari ordea.
Zientziak eskaintzen dizkigun emaitza batzuk espresatzeko erabiltzeaz ari naiz.
Irudi fraktalak ezinezkoak izango lirateke matematikari esker izango ez balitz.
Besterik ez. </p>

<p>Frank Gehry-k, Bilboko
Guggenheim eraikina zientziaren laguntzarik gabe altxatu ezingo zuen bezala
(beste gauza bat da zuretzako edo niretzako artea edo ederra den, baina
badirudi berarentzat espresatzeko era bat dela, edo hori iruditzen zait niri
behintzat), irudi fraktalak ez lirateke posible izango matematikarik gabe. Honetaz
ari naiz. Arlo batzutan, artea eta zientzia banandu ezin daitezkeela uste dut.
Zientziaren laguntza ezinbestekoa izango zaigu, espresatzeko bide batzuk
aukeratzen baditugu behintzat. Beste bide batzuetan ordea, adibidez pixa arrastarak
paretean egiten duen formen bitartez espresatuz gero, ez&nbsp; dago zientziaren beharrik. (Edo agian baita ere, forma&nbsp; determinatu bat emateko anguluak, indarra, distantzia, kalkulatzeko beharrean aurkituko bait zara)</p>

<p>Honaino iritsi
nahi izan dut eta ez zen nire asmoa hemendik aurrerako eztabaida metafisikotan
sartzea. Zergatik? Blog honen arrazoia zientzia eta teknologiaren gaitasunak
kaleratzean datzalako. Benetan askeago egin gaitezkeela erakutsi, beti ere, guk
erabilera egoki bat egiten dugun neurrian. Kasu honetan, formula matematiko
batzutan oinarritutako irudien bitartez espresatu gaitezkeela erakutsi nahi
izan dut. Lortu dudan ala ez, irakurleen esku lagatzen dut.</p>

Osasuna!

Sugoi 2007-05-26 17:25 #6

<p>Nire aldetik esan, soilik, edertasuna guk asmatutako kontzeptu hutsa baino ez dela, hutsa, ezberdina delako pertsona bakoitzarentzat, ez dago edertasun absoluturik. Zer da artea? Guztia da artea. Nork erabaki artearen mugak non dauden? Nork epaitu beste baten obra? Adierazpidea besterik ez, artea.</p>

<p>&nbsp;</p>

josu 2007-05-26 18:16 #7

Erabat ados zurekin!<br />