ing eta in
Hiztegi Batuan euskarazko hitzak ageri dira, gure ondarekoak nahiz
geureganatutako maileguak (Mitxelenaren hitzak erabiliz esateko).
Atzo lagun batek galdetu zidan ea nola behar lukeen: ranking edo rankin edo errankin. Asko dira ingelesetik azkenaldian sartu zaizkigun -ingdun izenak. Irizpidea, ordea, ez da batere argia. Akademiaren hitz-zerrendan, kanpin nahiz camping ageri dira; ranking, berriz, bera aukera bakar.
Gurean, esaterako, marketin egiten dugu, morfemak (batik bat
deklinabidea) lotzean arazorik izan ez dadin. Nola irakurri behar
genituzke horiek guztiak? Hiztegi Batuan agertzeak zera esan nahi du:
hitzak guretuak direla, eta, hartara, euskarazko moldeei jarraikiz ebaki
beharrekoak (ez dira etzanez idazten). Beraz, [ŕankinga] esango genuke,
eta ez, [ŕankiŋa].
Hala biz, hala behar badu.
Iruzkinak
Alfontso Mujika 2010-12-02 09:39 #1
<em>Hala biz, hala behar badu</em>. Baina hala behar al du?<br />
<br /><<em>Hiztegi Batuan agertzeak zera esan nahi du:
hitzak guretuak direla, eta, hartara, euskarazko moldeei jarraikiz ebaki
beharrekoa</em>><br />
<br />
Adibidez, <em>ottawar</em> Hiztegi Batuan dago (Ottawako herritarra),
baina ez dut uste Hiztegi Batuan egoteak berekin dakarrenik <em>ottawar </em>hitzeko <tt> hori <em>pattar </em>hitzeko
<tt> bezala ahoskatu beharra.<br />
Edo <em>washingtondar </em>hitzeko <ing> silaba hori [i-n-g] ahoskatu beharra.<br />
"Bai, baina horiek kanpoko leku-izenetatik eratorriak dira" esango dugu.
Bai, hala da, baina jentilizioak izen arruntak dira, letra xehez
idazten dira eta Hiztegi Batuan daude, <em>parking </em>eta <em>ranking </em>bezala.<br />
Nire ustez, auzi hori "ofizialki" (Euskaltzaindian, alegia) ebatzi gabe
dago. Grafia finkatzea da Hiztegi Batuaren helburu behinena. Eta Hiztegi
Batuak esaten digu kasu horiek mailegu irentsigabetzat jotzen
direla eta horregatik ez zaiela aldatzen grafia. Baina mailegu
irentsigabeen ahoskera ez dago finkatua, nik uste.<br />
Hori argitu beharko du Euskaltzaindiak, inoiz Fonetika (edo Ahoskera) batzordea sortzea erabakitzen badu.<br />
Bitartean, nire iritziz, ez genituzke <em>parkinga</em>, <em>ping-ponga</em>, <em>rankinga</em>... hitzak idazten ditugun bezala ahoskatu beharko.
Iñigo 2010-12-02 12:47 #2
Eskerrik asko erantzunagatik, Alfontso.<br /><br />Nik, behintzat, ez ditut maila berean ikusten jentilizioak eta hitz arruntak. Uste dut <em>rankin </em>ere jaso beharko zutela hiztegian; jaso, bederen.<br />
Iñigo 2010-12-03 09:19 #3
Beste bi burutazio:<br /><br /><ol><li>Alfontsok aipatu duen zerrenda horretako hitz guztiek badute ordain, ustez, jatorragorik: <em>parking > aparkaleku; ping-pong > mahai-tenis; ranking > sailkapen.</em></li>
<li>Ereduzko Prosa Gaur datu-basean horiek guztiak nominatiboan ageri dira (alegia, deklinabide-markarik gabe), Xabier Mendigurenen adibide batean izan ezik, non <em>ranking-ean</em> ageri baita marratxo eta guzti.</li>
</ol>
Horiek, gogoetagai.<em><br /></em>
Utzi iruzkina: