Oinarrizko bibliografia soziolinguistikoa euskaraz

Garaigoikoa | 2011-01-18 19:09

Oinarrizko bibliografia soziolinguistikoa egin dudala esan dute hor nonbait. Euskaraz gehituko nuke nik. Eta, hala da, bai, antza, baina nire bibliografia izan da, nire-nirea. Jarraian dituzue denak zerrendan:

- 1-10 liburuak

-11-20 liburuak

- 21-30 liburuak

Hori bai zerrenda horretan nire ustez bi liburu falta dira. Ez daude zerrendan euskaraz ez daudelako. Baina, zalantza handirik gabe, bi liburu horiek izan dira (eta dira) euskarazko soziolinguistikan eraginik potoloena izan dutenak.

- Sanchez Carrion, J.M. Un futuro para nuestro pasado

- Fishman, J. Reversing Language Shift

Datsegit

bibliografia euskara euskaraz hizkuntza oinarrizko sl soziolinguistika soziolinguistikoa soziologia

Jazinto 2011-01-22 14:32 #1

1987ko "Un futuro para nuestro pasado"ren ordez, Zenbat Garak 1997an argitaratutako Jon Sarasuaren "Biziaren hizkuntzaz" irakurri dezake euskaldunak. Baita ere, Aitor Zuberogoitiak Txepetxi egin zion elkarrizketa 1999an "Zenbat Gara" aldizkarirako:
http://www.zenbatgara.org/eus/txostenak/txepetx-margeneszg4.htm 1991ko "Reversing Language Shift"en ordez Eusko Jaurlaritzak argitaratutakoren bat irakurri dezake euskaldunak. Baita ere, Xabier Erizek Fishmani egin zion elkarrizketa 1999an "Bat" aldizkarirako: http://www.soziolinguistika.org/es/node/820 Jazinto

txerra 2011-01-24 12:53 #2

Eskerrik asko Jazinto. Entzun nuen bere garaian Adorez eta Atseginez mintegikoek Txepetxen liburua euskaratu zutela (Gure iraganaren geroa gaur edo antzeko zeozer). Eta Fishmanena euskaraz dagoen osatuena, loturan bertan dago, Mikel Zalbidek egindakoa.

Jazinto 2011-01-24 22:38 #3

Eskerrik asko zuri, Txerra. Zentzu horretan, euskaldunak irakurri ditzake 1987an Gotzon Nazabalek euskaratu zuena "Jakin" aldizkarirako (http://www.jakingunea.com/50urte/html/Jakin87_42_43/Jakin87_42_43.html) eta 1988an Xixa Gardner eta Mikel Zalbidek euskaratu zutena "Jakin" aldizkarirako (http://www.jakingunea.com/50urte/html/Jakin88_48/Jakin88_48.html). Jazinto

joseba 2011-02-10 09:53 #4

Pozik ikusi dut soziolinguistikari buruz egin duzun 30 libururen
hautua; izan ere, uste dut harrigarria dela hizkuntzaren gaiak gurean
sortzen duen interesarekin, zein gogoeta eta azterlan gutxi
argitaratzen den euskaraz, euskarari buruz (dela soziolinguistikaren
ikuspegitik, dela psikolinguistikarenetik, dela politikarenetik...). 
Zerrenda horretan, ordea, argitaratu berri samarra den saiakera bat
sartzea iradokiko nizuke: P. Baztarrikaren "Babeli gorazarre"
(Alberdania, 2009) gogoeta sendoa eta informazio iturri oparoa dela
iruditzen zait. Hara, adibidez zer dioen Argian Iñaki Martinez de Luna
soziologiak (eta bada nor): "Gogoeta-iturri 
Etsaiak egiten hasteko arriskuan nago Babeli gorazarre irakurtzean
buruan zebilkidanarekin: Mitxelena eta Txepetxen lanak salbu, bertako
hizkuntzen bizi-baldintzez ez dela horren gogoeta mamitsurik
(aspalditik) egin. Barka ditzaten hitzok ur sakon eta emankorretan
murgildu diren gainontzeko egileek, baina esandakoa da zinez burura
behin eta berriz etortzen zitzaidana. 
 
Eta Mitxelena aipatzen hasita, horra hor bere –eta Baztarrikak
jasotako– ideia mamitsu bat: “Ezin fida daiteke (…) dekretuaren ondorio
miresgarrietan, ezta ofizialkidetasun nahiz ofizialtasunezko
aitorpenetan ere. Gure herriak herri artean bere tokia behar duen
bezala, hizkuntzak ere berea aurkitu behar du hizkuntza artean:
handikeriazko menturarik gabe, iraupena eta hazkuntza segurtatzeko
behar adinako tokia. Beste nonbait esan eta idatzi dudan bezala,
diglosiaren purgatorioetatik ihesi goazela, ez gaitezela ghettoaren
infernuan eror. Hizkuntza integrazioa beste ezein bezain beharrezkoa
dugu”. 
 
Beldur naiz Mitxelenaren hitzoi entzungor egin zaien modu berean,
Baztarrikaren lana ere baztertuta ez ote den geldituko. Izan ere,
euskalgintzaren parte baten planteamendua handikeriatan erori izan da
denbora luzez, horren ondorioz errealitate gordinarekin estropezu
eginez behin eta berriz. Mitxelenaren ikuspuntu zentzudunak hainbat
urtetan oihartzun handirik izan ez duen arren, bada garaia harenak
bezain aproposak izan daitezkeen hausnarketei erreparatzeko.
Baztarrikaren eskutik, adibidez. 
 
Badira, noski, Babeli gorazarre liburuaren ideia guztiekin ados ez
egoteko arrazoiak, balorazioa zein planteamendutatik egiten den.
Batzuentzat desegokia izango da, garatzen duen tesia antolaketa
instituzionalaren baitan kokatua dagoelako –hala ere, planteamenduak ez
du muga horien barruan zertan gelditu behar–. Beste batzuei, aldiz,
euren –espainiar zein euskal– nazionalismo linguistiko zurrunak ez die
betarik emango halako ideiarik onartzeko. Arrazoiak arrazoi,
idazlanaren irakurketa kritiko bati ez nioke inoiz uko egingo, jarrera
kritikoa beti dugu-eta beharrezko. Onartezina litzaidakeena, aldiz,
hauxe da: bestelako interesak ezkutatzen dituzten kritika interesatu
edo mami gutxiko deskalifikazio errazak eginez, liburua aintzat ez
hartzea. 
 
Hala ere, nolabaiteko itxaropena badut. Izan ere, atzeak erakusten dio
aurreari nola dantzatu eta, urteotako eskarmentuen poderioz,
euskaltzale gehienen jarrera soziolinguistikoa askoz helduagoa da, gaur
egun. Baztarrikaren lana aintzat hartzeko behar bezain irekia, alegia. 
 
Bestalde, eta ajeak aje, euskalgintza sasoiko dago eta orain bada gai
hizkuntza-diskurtso zaharkituak beharrezko duen berrituari ekiteko;
horretarako, iturburu ezin egokiagoa du Baztarrikarengan. 
Tamalez, espainiar nortasundunek ez dute iturri horretatik oso gustura
edango –erdaraz ere argitaratuta dagoen arren–, beren hizkuntza-egoera
erosoaren zutabea zalantzan jartzen duelako. Pena litzateke, baina
errealitatearen egoskortasunaz jabetu beharra dago, beti. Onerako zein
txarrerako!"

txerra 2011-02-10 10:36 #5

Eskerrik asko ekarpenagatik, Joseba. Arrazoia duzu, Babeli gorazarre falta da 30eko zerrendan. Baina irizpide bat hartu nuen egiteko: nik irakurriak izatea liburu guztiak. Eta Patxi Baztarrikaren liburua oraindik ez dut irakurri. Egin beharrekoen artean daukat, baina ez dut astirik atera horri ekiteko. Baina irakurri eta berehala, iruzkina, kritika edo komentarioa igoko dut blogera. Eta, hala dela iruditzen bazait, 30eko zerrendara ekarri (azken finean berdin da 30 izan edo 31, ezta?). Eskerrik asko eta segi horrelako ekarpenak egiten, Joseba. Mila esker.

Jazinto 2011-02-17 09:54 #6

Harira datorrelakoan, Joxe Austin Arrietaren orain dela hogei urteko hau: "Dagoeneko aipatua dut Txepetx, eta aurrerantzean ere hamaika bider
ekarriko dut hizpidera. Denok gatzaizkio zordun: hark plazaraturiko
teoria-gorputz trinkoarekin hitzez hitz ados daudenak, ideia askotan
teoria horrekin bat etorri arren zalantza eta eritzi ezberdinik, hala
ere, badugunok, eta teoria horri erabateko muzin eta ezentzunarena
egiten diotenak ere bai. Aldez edo moldez, aurkako zein aldeko jarrerak
eraginez, teoria hori hor baitago. Gaur egun ezin da Euskal Herrian
elebitasunaz mintzatu, inplizitoki zein esplizitoki “Un futuro para
nuestro pasado” liburuarekiko nork bere pentsakeraren
hurbil-urruntasunak markatu gabe. Nik neuk ere markatuko ditut neureak,
hurbiltasunak, noski, urruntasunak baino askoz ere ugariago eta
sakonagoak. Baina gauza bera egiten dute, alderantziz doi-doi, EAJ eta
EEko euskara-alorreko bozeramaleek ere. Ikus, esate baterako, duela egun
gutxi Patxi Bazterrikak [sic] prentsari eginiko adierazpenak, zeinetan
“lumazo” batez deskalifikatzen bait gaitu “hizkuntzen arteko burrukaren
teorietan edaten dugunok”. Edota EAJko Kultur Sailburuak “euskal
munduaren gehiengoak elebitasunaren apostua egin duela” dioenean, bide
batez, noski, gehiengoa omen ez garen euskaltzaleoi “intolerantzia”ren,
“beste kulturen ukazioa”ren, “bakartasunaren pobrezia”ren eta gisa
beretsuko beste hainbat estigma egozten dizkigularik." http://www.jakingunea.com/50urte/pdf/Jakin91_62/Jakin91_62_029.pdf