Arnasgune funtzionalak

2013an euskalgintzako berba aukeratu beharko banu, seguruenik arnasgunea berbak irabaziko luke. Horien gaineko hausnarketa martxan da, baita ekimenak ere. Orain gutxi, Donostian egin da lurraldea eta hizkuntza harremanetan jartzen duen lehen jardunaldia. Eta gogoeta mamitsuak izan dira han.

Ez da gai berria arnasguneena. Zalbidek gurera kontzeptua ekarri zuenetik, urte mordoxka pasa dira. Hala ere, euskalgintzako agendan azken bi urteotan sartu da indartsu. Lurralde mailako arnasguneak beti ere.

Gaur arnasgune funtzionalei buruz aritu gura dut. Azken 50 urteotan arnasgune funtzional asko sortu ditu euskalgintzak. Lehendabiziko ikastolak eta euskaltegiak, komunikabideak, argitaletxe eta bertso-eskolak, euskara elkarteek sortutako zerbitzuak, ...

Eta zerk batzen ditu hauek guztiak (eta ondoren sortutako beste hainbat)? Euskaraz natural aritzeko guneak direla, euskaraz aritzen diren gune funtzionalak, hain zuzen ere. Orain dela 50 urte, pentsaezina zen zonalde erdaldunduetan (Bilbo inguruak, Gasteiz eta are urrunago Errioxan edo Erriberan) horrelako guneak egotea. Eta gaur egun badaude eta mordoxka gainera (ez behar beste, beti ere).

Arnasgune funtzionalak dira euskara biziberritzearen aldeko mugimendu askoren hauspoa arnasgune terrritoriala izatetik urrun dauden lekuetan (horren urrun ez dauden lekuetan ere). Ez bat, ez bi, hamaika dira behar ditugunak euskaldun periferikook. Euskaraz natural atendituak izango garen denda, jatetxe eta tabernak, banketxe edo aseguru-etxe, tailer edo eskolak. Enpresetan ere arnasgune funtzionalak sortzeko dinamikak egon badaude. Xumeak dira oraindik ere, baina norabide egokian doazela ezin ukatu.

Nafarroa aldean azken aldian ere piztu da polemika. Eskola publikoetan “segregazioa” amaitzea eskatu du hango parlamentuak. Arnasgune funtzional izan daitezkeen eskolak pikutara bidaliz, bide batez.

Amaitzeko, ideiatxo bat: lurralde mailako arnasguneek euren lurraldetik kanpoko arnasgune funtzionalak beharrezko dituzte eta alderantziz. Eta, gainera, badirudi arnasguneen inguruko dinamika pizten ari direnek ere ideia hori garbi dutela. Izan ere, lurralde mailako arnasguneak arnasgune funtzional askoren saretze moduan irudikatzen baititut nik (arnasgune izatetik urrun dauden lekuetan, behintzat).