Zer da euskalgintza?

Hitz eta pitz erabiltzen dugu euskalgintza berba. Inor gutxi ausartu da, ordea, euskalgintza horri definizioa ematen. Hiztegietan-eta, euskara eta, oro har, euskal kulturaren aldeko jarduera gisa hartzen da euskalgintza.

Mikel Zalbide ibili da berba horren peskizan. Bi euskalgintza mota bereizten ditu berak: berariazko euskalgintza eta bide batezko euskalgintza. Lehenengoak euskalgintzaren adiera normalari egiten dio kuku eta berak honela definitzen du:

soziokulturalki autorregulatzeko eta belaunez belaun transmititzeko indar faltaz euskal etnokultura (hizkuntza barne) gainbehera datorrela ikusirik, erabat galtzeko arriskua uste izanik eta halakorik nahi ez delarik, etnokultura horri bizirik eusteko giza artean deliberatuki egindako saio multzoa.

Bigarrenari honako adierarekin egiten dio jaramon Mikel Zalbidek:

Euskal etnokultura (hizkuntza barne) gainbehera datorrela jakinik, baina galdera hori eragozteko berariazko asmorik gabe, etnokultura horri bizirik eusteko lagungarri gertatzen diren ekintzak bideratzea.

Azken aldian, euskalgintza ezaugarritzeko beste bi adjektibo batu zaizkio: euskalgintza soziala eta euskalgintza instituzionala. Hau da, erakundeek garatzen duten euskalgintza lana (instituzionala) eta besteek garatzen dutena (herri mugimenduak izan, enpresak izan edo herri partaidetzazko enpresak izan). Batzuek, hala ere, ez dute onartzen euskalgintza instituzionala izan daitekeenik.

Zalbideren bereizketara itzuliz, nire ustez bide batezko euskalgintza bultzatu beharko litzateke, sustatu, areagotu. Berariazko euskalgintzak duen garrantzia ahaztu barik.