Euskara erdigunean jarrita: sinple bezain gaitz

Patxi Saezek artikulu gogoangarria idatzi du: Euskararen elefantea. Hari 50 bat pertsonok eman genion erantzuna, hala edo hola. Nik neuk ere tartean. Hauxe da idatzi nuena:

Zorriak

Ez dakit Patxi Saezek artikuluan dioena hala den, ez dakit, baina gustatuko litzaidake jakitea. Elefantea zein dugu? Zeintzuk zorriak? Eta zeintzuk elefanteari buelta emateko egin beharrekoak?

Izan ere, Patxik aipatutakoa ez dakit elefante nagusiena den, baina argi dago elefantea dela. Lanean ematen ditugun orduak aintzat hartuta, argi dago etorkizunean orain arte baino garrantzi gehiago eman behar diogula euskaldunok lanari. Jakina.

Datuak datu eta iritziak iritzi, horri oratu behar diogu orain arte baino gehiago. Eta, agian, errazenetik hasita. Zerbitzugintzatik, hain zuzen ere. Izan ere, euskara kudeatzeko plana duten enpresa asko gaur eta hemen industrialak dira. Baina jendartean duten eragina ez da oso handia. Zerbitzuetan, aldiz, eragina handiagoa da (biderkatzaileagoa behintzat).

Eta haiei zelan eman aurrerabidea? Argi dago legeek (dekretuek, arauek edo dena delakoek) eragina dutela eta orain arte baino indartsuagoak eta xeheagoak behar ditugula. Eta bete beharrekoak, beste edozein lege bezala.

Baina ez dugu ahaztu behar kontsumitzaile gisa dugun indarra. Eta hori ere baliatu behar dugu. Gero eta gehiago kontsumitzen (ei) ditugu bertako produktuak, ekologikoak eta abar. Eta hizkuntzaren aldagaia ere sartu behar dugu hor, indartsu, antolatu eta egituratu.

Beste elefanteak

Gaitasunak eta praktikak (edo ezagutza eta erabilera). Praktikak eta gaitasunak. Eta aukeratu. Troinu horretan ere dantza egin behar dugu sokasaltoan estrapozu egin barik. Eta orekatu, eta oreka lortu eta aurrera jo.

Zerk bultzatzen du pertsona bat euskararen aldeko hautua egitera egunerokoan? Zerk ez? Zerk oztopatu? Jirabira horretan aritu beharko dugu aurrerantzean orain baino finago, dezente finago (h)aritu.

Soziolinguistika horrexegatik existitzen da: pertsonok (elebidunok behinik behin) aukeratu ahal dugulako. Alde batera edo bestera, euskara edo erdarak, gure kasuan. Eta aukera horiek egiteko arrazoiak elikatu behar ditugu azken finean: zerk eramaten du pertsona bat hizkuntza bat hautatzera? Zerk ez? Orain eta hemen.

Nik uste dut galdera hori egon beharko litzatekeela egiten dugun ororen atzean. Honek laguntzen du pertsona bat(zuk) euskara aukeratzera? Eta lanak laguntzen du, noski laguntzen duela, baina beste gauza askok ere laguntzen dute.

Eta horiek, agian, gure komunitateak dituen beste elefanteak dira: hezkuntza, lagunarteak, administrazioa, komunikabideak, kulturgintza, herri-giroa, …

Elefanteak elefante, integralago eta osoago jokatu behar dugu aurrerantzean, nitik eta gutik, haiek ahaztu barik, arnasguneetan eta “itoguneetan”. Goitik behera eta behetik gora, ezker-eskuma, traganarruen antzera, zintzoago eta biluziago. Eta zelan egin hori? Ez dakit, baina barruntatu dezaket: euskara (euskaldunok!) erdigunean jarrita eta bestelakoak kenduta (alderdikeriak eta enparauak). Sinple bezain gaitz.