Darrell Anderson

Darrell Anderson izan nahi nuke, baina ez naiz. Galdu egin dut nire benetako izena, galdu egin dut izana. Orain zenbaki hutsa naiz. Hutsa. Ez da erraza hau idaztea, hurrengo lerrora bizirik iritsiko zaren ez dakizunean. Heriotza hementxe bizi da, kale kantoi bakoitzean, ate bakoitzaren atzean, ume bakoitzaren begiradan. Alde egin nahi nuke infernu honetatik, lasterka hasi eta basamortu hau, eta munduko basamortu guztiak zeharkatu behin ere atzera begiratu gabe. Eta hala ere, orduan ere, ez nintzateke salbu egongo. Ez, dagoeneko ez dago salbaziorik. Oasiak espejismoak dira hemen. Hemengo oasien espejismoen ur-putzuak sugeen habiak dira. Hemen, noizbait jauregi ederren eta ipuin fantastikoen paradisua izan zen munduko bazter honetan, gure bihotzak taupa egiteko beldurrez bizi dira. Ez, ez ditzatela gure bihotzen taupadak entzun, ezpabere hilak gaude.  

Tankean bizi gara. Tankean kalerik kale, plazarik plaza, auzorik auzo. Baina inork ez dezala pentsa seguru gaudenik. Hemen ez dago gurea baino toki babesgabeagorik. Etsaiari oihu egitea da: “Hemen nago, egidazu eraso!” Tankeak hemen barraskilo adarbakar dorpeak dira, hilkutxa apoarmatuak. Tankearen erraietan bizi garenon izua ezagutuko balute gure etsaiek! Euren begietan ikusten dugun izu berbera da geurea. Eta izu horrek, izu basati horrek, izu horrexek eramaten gaitu gu, eramaten ditu gure etsaiak, izu berdintzaile horrek garamatza gu eta haiek gorrotora, adimenaren antipodetako lurralde suntsitzaile horretara. Izua, gorrotoaren pospoloa. Gorrotoa, ezjakinen babeslekua. 

Nire jaioterrira bueltatu nahi nuke. Nire umezaro alai eta tristera. Gurean pobreak ginen. Pobrezia erloju gelditua da, pobrezia lohia da, pobrezia urdail herdoildua da. Pobreak ginen, min fisikoaren kontzeptutik haragoko pobreak. Guretzat esperantza falta hura zen min handiena eragiten ziguna: etorkizun eza. Gure etorkizun bakarra orain mortu hura zen. Ezerez handios hura, ihesa ezinezko bihurtzen zigun horizonte berdin hura. Lautada amaigabean bizi denak badaki zertaz ari naizen: ezerezaren sentsazioa, horma gabeko kartzelaren sentsazioa, zeru hurbilegiak itoko zaituen sentsazioa. Kilometroak eta kilometroak korritu arren, beti toki berean zaudelako sentsazio estrainioa. Eta hala ere, nondik etortzen zitzaigun indar hura, alai bizitzeko? Gure zorigaitz etsitu hartatik, akaso? Orain, tanke honen errai honetatik, nire umezaroa lurralde onirikoa da. Eulien hegaldi amaigabe haien burrunbada sentitu nahi nuke aurpegian, erloju geldituen asperra. 

Gizon haiek herrira etorri zirenean, guretzat jai handia izan zen. Miseria elkor hartatik aterako gintuztela esan ziguten. Gizondu egingo ginela. Mundua ezagutuko genuela. Zer gehiago behar genuen? Pozarren geunden: ezerezaren ezerezetatik ihes egin, eta munduko armada boteretsuenaren soldadu bihurtzera gindoazen! Gaur balitz bezala gogoratzen dut herritik joan ginen eguna. Hantxe zeuden gure senideak, geltokian guri begira, ekilore sail bat bezala. Amen malkoak masailetan, aiten harrotasuna bularretan, neba-arreben astrapala... Zein pozik geunden trenean, gure iraganari agur egiten, oraindik hain umeak, hain xaloak, hain babesgabeak! 

Hona ekarri gintuzten, infernura. Edo hobeto esanda: hona ekarri genuen, infernua. Guk, gezurraren zaintzaileak. Tankearen sabelean ematen dugu eguna. Oraindik amaren sabelean bageunde! Horixe pentsatzen dut sarri, hemen barruan: oraindik mundura jaio gabeko umekiak garela. Jaio gabe hiltzera kondenatu gaituztela, pobreak izateagatik, ezereza izateagatik. Eta beste pentsamendu bat gailentzen zait orduan: horrela bizitzea hilda egotea baino latzagoa dela. Horrela bizitzea odola izotz-garretan erretzea dela. Izuaren izotza, gorrotoaren garra. 

Zerk bereizten gaitu gugandik ihesi dabiltzan gizagaixoengandik? Eurak salbatzera ekarri gintuzten gu, euren hiltzaileok, zertan bereizten gara eurengandik? Ezertan ere ez. Beldur berak elikatzen gaitu, etsipen berak. Euren begietan ikusten dudan ezintasun berbera ikusten dut ispiluan. Hain desberdin egin nahi gaituzte, hain gauza bera gara! Euren bizimodua nire familiaren bizimodu antzu bera da, hain ondo ezagutzen dudana... Bereizten gaituen bakarra tankea da: gu tanke barruan gaude, eurak kanpoan. Tankea da konkistatzaile eta konkistatuen arteko muga. Tankea, burdinazko infernu karrankari  hau. Infernuan bizi gara, infernua desarratzen dugu.  

Zer egiten dugu hemen? Miseriatik alde egin nahian, miseria handiago honetara heldu gara. Gu, ezerezaren jabeak. Gu, engainuaren desengainatuak. Gu, bortxaren bortxatuak. Gu, dominen dominatuak. Zer egiten dugu hemen? Zertan ari gara, gu bezalakoen aurka, geure buruaren aurka? Beldurrak utziko bagintu, tanketik jauzi egin, uniformea erantzi, eta gugandik ihesi doazenengana, guri erasoka ari direnengana joango ginateke, izua eta gorrotoa besarkadatan itotzera. Baina ezin dugu. Hona bidali gaituztenek ondotxo instruitu gaituzte, ondotxo destruitu gaituzte, izuan eta gorrotoan. Ez, ez dago mendekotasunarena baino uniforme estuagorik. 

Darrellen indarra bagenu! Uniforme estu hori eranzteko gauza izan den bakarrenetakoa izan da Darrell Anderson, desertzioaren heroia, mendekotasun horri ostiko egin diona. Nirekin zegoen, Lehen Dibisio Blindatuan. Neuk ikusi nuen, bonba baten leherketak zauritu zuenean. Beste asko bezala. Hemen zauri fisikoa ez baita ezer. Hemen hanka bat galtzea ez da ezer. Hemen beso biak galtzea ez da ezer. Hemen hiltzea ez da ezer. Hemen ezeren truke hiltzen gara, hiltzen dugu. Inozenteen arteko guduak dira hemengoak. Eta bitartean, honen guztiaren errudunak, eufemismoen prestidigitadoreak, gezurraren ingeniariak, horiek guztiak hemendik urrun daude, miseria honetatik salbu. Darrellen indarra bagenu, bidegabekeria hau salatzeko... Baina ez, goikoek badakite ahulak garela, koldarrak garela, baijaunakoen tropa ergela garela. Eta hala ere, badakigu hemen salbabidea ez dagoela tankeetan, ez bonbetan. Hemen salbabidea Darrell Anderson deitzen da. 

Bitartean, tankean bizi gara, heriotza banatzen, heriotzaren bila. Hain da handia gure mina! Eta ororen gainetik, galdera batek eztanda egiten dit burmuinean, insomnioa amesgaiztoz betetzen didana: hemendik bizirik irtenda ere, gauza izango ote gara tanketik irteteko? Ez. Dagoeneko kondenatuta gaude: guretzat memoria izango da uniforme estuena, zaurgarriena. Hemen erein dugun heriotza biziko da gure memorian. Kondena astun hori. Kondena ezabaezin hori. Memoriaren zauriak ez baitira inoiz ixten. 
 
 
 

Bernardo Kapanaga

Oh: http://www.webislam.com/?idt=7240