Kontrarreforma digitala: nostalgiak, beldurrak eta debekuak

make@ni.eus 1620201767765 Hezitzaile bat sarean | 2024-08-21 14:26
make@ni.eus 1724236103378

Ikasturte berria begi-bistan dugularik, berriz ere, hezkuntza komunitate gisa egiteke ditugun hausnarketak etorriko zaizkigu gainera; horietako bat, oreka ariketa digitalen artean azken boladan hezkuntza eremuetan digitala eta pantailekiko gero eta muturragokoak diren joeren aurreran posizionatzearena. Manuel Área Moreirak argitaratu berri du "Nostalgias, miedos y prohibiciones. La contrarreforma digital de la educación." artikulua.

Interesgarria izan daiteke eztabaida kokatu eta nonbaitetik hasteko. Hau egindako ideia-entresaka euskarara ekarria!

Ea osoa irakurtzeko (eta beste argitalpen eta proposamen batzuekin argudio-kontraste eta erabakitze orekatuetarako) gogoa pizten duen! ⬎⬎⬎⬎

 
Nire ustez, utopia edo inozentzia digitalaren amaieran gaude,
hasiera hartan Internet izango zena amestu zenari dagokionez:
informaziorako sarbide librea, komunikazio etengabea eta bat-batekoa,
lankidetza eta trukerako sare sozialak, ezagutza eta partaidetzaren demokratizazioa,
kontzientzia eta elkartasun handiagoa planeta mailan...
Baina orain badakigu argiez gain itzalak ere badaudela.
Egoerarekin ados ez gauden arren, dagoeneko ez gara inozoak.
Manuel Área Moreira. [1]
 
 
Negazionismoak edo debeku digitalak teknologiari eta hezkuntzari buruzko eztabaida modu sinplistan planteatzen du, onuragarria ala kaltegarria den eztabaitzera mugatuz. Teknologiek gizakiengan eragin finko eta aldaezinak dituztenaren ustetik abiatzen da, subjektuaren testuingurua eta ezaugarriak edozein direla ere. Gaur egun dakiguna da telefono mugikorrek, tabletek, portatilek edo beste edozein tresna digitalek, berez, ez dutela propietate pedagogiko berezirik; bestela esanda, erabiltzen diren zirkunstantzia edo testuinguru didaktikoen araberakoak izango dira ikasleengan izango dituzten inpaktu, emaitzak eta ondorioak.

Errealitatea modu sinple-sinplean azaltzen duten ikuspegi dikotomikoak, egitate edo ideiaren baten alde edo aurka egitera behartzen dutenak, intelektualki inozoak dira, ez baitute bere baitan giza portaeren konplexutasuna azaltzeko beharrezkoa den arrazionaltasunik.

Kontrarreformak edo debeku digitalak dakartza inplizituki nostalgiatik jaiotako diskurtso neokontserbadore bati dagozkion ideiak edo suposizioak, bai eta beldurra eta XXI. mendeko hezkuntza- eta gizarte-aldaketarekiko erresistentzia ere. Funtsean, teknologiaren garapena ustez eragiten ari den etorkizun distopikoarekiko beldurra ezarri nahi duen ikuspegi edo perspektiba bat da.

Penduluaren legearen erakusle da: aldaketa eta erreforma bultzatzeko denbora baten ondoren, kontrarreformak agertzen dira... haur eta nerabeek ikastetxeetan eta ikasgeletan teknologia digitalak (batzuk behintzat) integratzea eta pedagogikoki erabiltzea debekatu nahi du. 

Erretrotopia inoiz existitu ez den baina faltan botatzen den iragan mitifikatu baten nostalgia da. (Bauman) Hezkuntza-erretrotopia [digitala]k ez die erantzunik ematen teknologia digitalek, nonahikotasuna dela medio, ekarritako arazo konplexu berriei. Iraganera begira, defendatu ohi du iraganeko edozein garai hobea izan zela; hezkuntza-maila jaisten ari dela helduen aurreko belaunaldiekin alderatuta; ahaleginaren eta meritokraziaren kultura galtzen ari dela; horren errua pedagogia aktibo eta aurrerakoiak duela; ikasgelan teknologia oztopo edo distraktore hutsa dela, eta abar. 
 
Ez du arazoen aurrean neurri propedeutikorik edo hezkuntza-jarduketarik proposatzen. Oinarrian, argi eta garbi, sinesmen inozoa dago: eskola-espazioetan teknologia mugikorren presentziari betoa jarriz edo debekatuz, adingabeak ia modu magikoan babestuko ditugu tresna horien ondorio kaltegarrietatik. Gainera, eskola-denboran erabiltzea eragotziz gero, ikasketek hobera egingo dute, eta nahi ez diren fenomenoak neutralizatu: besteak beste, ziberjazarpena, teknoadikzioa, ikasketetan kontzentraziorik eza edo haur eta nerabeentzat desegokiak diren edukien kontsumitzea.
 
Teknologiaren aurrean beldurraren bandera astintzen da, pentsamendu magikoa aplikatzean, bide batez, helduen eta hezitzaleen hezkuntza-hobekuntzarako erantzukizuna albo batera utziz.
 
Manuel Áreak kontrarreformaren aurrean defendatzen duena da une oro esku-hartze hezitzaile digital kontzienteak egitea dela ikasleek helduen begiradapean subjektu gisa garatzeko baliagarriak diren ikaskuntza-esperientziak jasotzeko bide aproposa. Hori dela eta, teknologia bidez irakastea erabakiak hartzea da, horiek ikasleen erabilera mugatu eta bideratuko dutelarik, espontaneismo pedagogikoa saihestuz.
 
Etorkizunerako herritarrak prestatzeko hezkuntza-teknologia bidez, honako gako hauek azaltzen ditu:
  • Alfabetatze digitala sustatzea teknologiaren inguruan giza-dimentsio orotan: kognitiboa, emozionala, soziala...
  • Teknologia erabiliz ere, pentsamendu kritikoa, sormena zein informazioaren analisia lantzea askotariko testuinguruetan.
  • Alfabetatze anizkoitza bultzatzea egungo hizkuntza eta adierazpen-formetan, hala nola hipertestuetan, ikus-entzunezko eta ikonozko formatuetan, transmedian, errealitate areagotuan, pentsamendu konputazionalean, robotikan...
  • Plangintza eta metodologia didaktikoak artikulatzea ikasleak sarean partekatu eta zabaltzeko moduko ezagutza-objektu digitalen sortzaile izateko, lankidetzan zein taldean lan egin dezaten ez bakarrik ikaskideekin, baita beste klase eta/edo ikastetxe batzuetako ikasleekin ere. 

Áreak bere artikuluan familiei zuzendutako neurriak ere proposatzen ditu. Azken finean, eskoletan zein etxeetan aurre egin beharreko erronka honako hau da: haurrak eta nerabeak heztea ziberespazioan modu kultu, trebe eta adimentsuan jarduten dakiten pertsona eta herritar gisa. Konpetentzia horiek ez dira berez eskuratzen teknologia erabiltze hutsagatik. baizik eta hezkuntza-plan edo -proiektu arrazoitu eta arrazional baten bidez.

______________

[1] Area Moreira, M. (2024). Nostalgias, miedos y prohibiciones. La contrarreforma digital de la educación. Hemen: Didáctica y tecnología. Encrucijadas, debates y desafíos. Miriam Kap koord. EUDEM. 38-54 orr. https://eudem.mdp.edu.ar/novedad_libro.php?id_libro=1692 

 

Datsegit

Konpetentzia Digitala Pentsamendu kritikoa

Antzeko artikuluak

Iruzkinak


Utzi iruzkina: