Agora digitalean ere euskaldun izateko askotariko moduen alde
Gero eta jende gehiago ari da euskaldun zein euskaltzale izatearen sinbolikoa zabaltzearen beharra aldarrikatzen.
Euskara eremu digitalean sustatzea estrategikoa da euskararen biziraupen eta ikasleen euskalduntzerako zein komunikazio konpetentziak garatzeko. Hamabost egunetik behin desagertzen da hizkuntza bat munduan eta, mende bukaerarako, 7.000 hizkuntzetatik erdiek dute desagertzeko arriskua ikerketen arabera. [1]
Eremu digitaletan, batetik, hizkuntza baten prestigio-galera islatzen da sarean presentzia ez izatearekin eta, bestetik, konpetentzia-galera erabiltzaile digitalak beren hizkuntzan digitalki jarduteko gai ez izanarekin. Kontrako prozesuari goraldi digitala deitzen zaio: zenbat eta trebetasun digital gehiago eskuratu hiztunek, orduan eta funtzio eta prestigio digital gehiago hizkuntzak. Hala ere, kontuan izan behar da hiztun kopuru handi bat izateak, berez, ez duela bermatuko goraldi digitala. Aldiz, interakzio digitalean inplikazio aktiboa duten hiztunak behar dira, edukiak sortuko dituztenak. [2]
Euskal Herriko hezkuntza-arloko hainbat adituk digitalizaziorako aldarrikatu dute euskararekiko konpromisoaren beharra, baita euskarazko baliabide teknologikoak, dibulgaziozkoak eta itzulpen zerbitzuak eskuragarri jartzearena ere. [3]
Zer gertatzen ari da EAEko gazteekin? Datuen arabera, gazteen artean sare sozialetan hizkuntzarik erabiliena gaztelania da. Soilik % 15,0k dio bereziki euskara erabiltzen duela. Adinak gora egin ahala zerbait gehiago eta orokorrean emakumeek gehiagotan. [4]
Horrekin batera, sarean azken boladan pil-pilean dagoen beste eztabaida da erabilitako euskara mailaren inguruko hausnarketa. Kattalin Minerri egindako elkarrizketa batean jasotako hitzetan: [5]
Jendea izugarri asaldatzen da txio batean ergatibo bat gaizki dagoenean, sekulako mina ematen omen duelako belarrian. Bada, igual min handiagoa emango luke isiltasunak. Testuingurua ere begiratu behar da… Baina uste dut kaltegarria dela hizkuntza bati misio salbatzaile bat jartzea. Edonola ere: euskalduntasuna izan daiteke transgresiorako espazio bat? Bai, horretarako erabiltzen bada.
Zuriñe Rodriguez eta Ibai Fresnedo aktibistek ere, mailaren aferari erreparatu diote: [6]
Zenbatetan txiokatu behar izan dugu gazteleraz gehiegitan arreta deitu digutelako gure euskararen «maila eskasa» dela eta?... Euskararen praktikatzaile hauek, esentziari eta zuzentasunari balioa ematen diotenean, subjektu bakarra sortzen dute. Homogeneoa, erromantikoa, arautzailea eta zilegia dena. Fidatzeko modukoa, eta, gu, feminista eta maritxuak garen heinean, ez gara inoiz fidagarriak izan... Kontua da, eta hementxe dugu bigarren arazoa, euskaldun hiztun gehienak ez direla subjektu perfektu / puru horiek.
Euskararen Ingurune Digitala 2021-2024 dokumentuaren 10. gomendioak generoaren gaiari egiten dio aipamen: [7]
Egon badaude generoari buruzko ikerketa eta azterlan orokorrak teknologiari dagokionez, baina ez dugu ahaztu behar daukan zeharkakotasuna alor guztietan, eta horrez gain, aztertu beharra dago berariazko azterlan edo ikerketa zehatzik egin behar den zeharkako hiru gai hauek ardatz hartuta: generoa, euskara eta ingurune digitala.
Testuaren iturburua: "Ikasleen konpetentzia digitalak sustatzen, begirada [ziber]hezkidetzaileetatik" Humanitate Digitalak: aukera berriak ikertzen (UEU_UPV/EHU) graduondoko proiektua: labur.eus/HD_proiektua
Erreferentziak:
[1] LivingTongues. (2007). Language Hotspots. Global Language Hotspots. https://langhotspots.swarthmore.edu/index.html
[2] Kornai, A. (2013). Digital Language Death. PLoS ONE 8(10): e77056. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0077056 eta Orzaiz, I. (2018). «Hizkuntza askok ez bezala, osasun digital ona dauka euskarak». Berria. https://www.berria.eus/paperekoa/1857/008/001/2018-11-02/hizkuntza-askok-ez-bezala-osasun-digital-ona-dauka-euskarak.htm
[3] COVID–19aren Liburu Zuria. (2021). Haur, Lehen eta Bigarren hezkuntza. https://covid19liburuzuria.eus/eu/lib/haur-lehen-bigarren-hezkuntza
[4] Gazteen Euskal Behatokia. (2019). Euskadiko gazteak eta sare sozialak. Eusko Jaurlaritzaren Argitalpen Zerbitzu Nagusia. https://www.euskadi.eus/contenidos/noticia/sare_sozialak_liburua_19/eu_def/sare_sozialak_19_e.pdf
[5] Gorraiz, U. R. (2021, abuztuak 29). Azkura eragin eta azkuratik ekin. Berria. https://www.berria.eus/ahomentan2021/08/29/azkura-eragin-eta-azkuratik-ekin.html
[6] Rodriguez, Z. eta Fresnedo, I. (2020, urtarrilak 22). Gu. Berria. https://www.berria.eus/paperekoa/1947/017/002/2020-01-22/gu.htm
[7] EJ-GV, Eusko Jaurlaritza-Gobierno Vasco.-Kultura eta Hizkuntza Politika saila. (2021). Euskara inguru digitalean: gomendioak 21-24. https://www.euskadi.eus/contenidos/informacion/recursos_arigara/eu_def/adjuntos/Euskararen-ingurune-digitala_gomendioak_2021-2024.pdf
Iruzkinak
Utzi iruzkina: