INDUSTRIALIZAZIOA EUSKAL HERRIAN

Bizkaiko industriaren kokapena, industriaren sorrera bultzatu zuen oligarkia baten agerpena (burges talde diruduna)eta bere historian izan dituen foruen eta herri eta hirien bereizketak eman diote herri honi nortasuna.

Forua indarrean zegoen bitartean debekatua zegoen burdina herrialdetik kanpo esportatzea, bere indargabetzeak erauzketa eta esportazioaren gehikuntza ekarriko du, 1841ean.

Aurrerakuntza teknikoek birmoldaketak eta politika aldaketak eragingo dituzte. Labe garaiak agertzen dira, 1902an , trenak Bilboko portuarekin lortzeko, eta beste herriekin komertzioan jarduteko(Ingalaterra, Belgika, Frantzia…).

Siderurgiaren ondoren ontzigintza eman zen, Astilleros del Narvion, Euskalduna…

Lehenengo garai honetan Bizkaiko nagusitasunari erantzuna agertzen da beste herri batzuetan(Arrasate, Elgoibar, Beasain…). Eibar, Ermua eta Plazentziako armen industria, edota Tolosa, Hernaniko paper eta ehungintzak ere garrantzia izango dute. Nafarroa eta Araba industrializaziotik kanpo egongo dira beranduagorarte.

1914tik 1916ra, lehen mundu gerran oinarritutako eskaera handiaren ondoren, atzerapena etorriko da.

Sektorea hedatu zen,Zornotza, Durango, Gernika… Gipuzkoan bestalde, Eibarreko arma industriaren krisialdiari erantzuteko produkzio aniztasuna ematen da, bizikletak, josteko makinak ea burdingintza.

1939 eta 1959 bitarteko autarkiak eragina euskal industriarengan, ez baitu kanpoko konpetentziarik. Zailtasunak daude industrian, hornigaiak lortzeko (beste toki batzuetan INIren sormena eta enpresen kokapena izango dira arazoak).

1959ko Plan de Estabilizacion autarkiaren amaiera ekarriko du Bizkaia eta Gipuzkoako industrializazioaren hedapena eta Araba eta Nafarroarena bultzatuz.

Kanpokoekin konpetitzeko ondo ekipatu beharra zekarren eta lehenbiziko erasoari eusten diotenak, sendotu egingo dira, espezializazioa ekarriz.

1959-1975 bitartean Nafarroako eta Arabako industrien ezarkuntza emango da(Altsasu, Lizarra, Tafalla, Amurrio, Gasteiz…).

Sektore petrokimikoa agertuko da, Bilboko superportua, superpetroleroak lehorreratu ahal izateko.

Inmigrazio mugimendu eta aldaketek bultzatua, bizileku arazoak, giza gatazkak eta abar sortuko dira.

Garai honetan enpresa sistemarik adierazgarriena: kooperatibismoa, Arrasate inguruan.

Azken garaiak 70eko krisialditik(petroleroena) birmoldaketa industriala ekarriko du. Garapen aldi honen ondoren, atzerakada aldia dator, lantegiak itxi, jubilazio aurreratuak, lanpostu murrizketa, langabezia… 1975-1985 hamarkada ezkorra da, Bizkaia eta Gipuzkoak atzerakada jasan errenta mailan.

Administrazio Autonomoaren erabakiak, egoerari eutsi eta bide berriak irekitzeko, Premiazko Berrindustrializazio Guneak sortu, diru laguntzak bilatu Bruselan…

Alde batetik gobernu zentraletik etorri ziren laguntzak daude; siderurgiara bideraturik, baina ez ziren itxarondako emaitzak lortu. Bestalde Eusko Jaurlaritzaren laguntzak lortu zuten emaitzarik onenak, produktuak berrituz eta kudeaketa hobetuz.

Gaur egungo egoera krisialditik ateratzeko zain dago, etorkizunerako ziurgabetasunean. Birmoldaketak egokitzapenak ekarri ditu, berandu izan badira ere eta emaitzak apurka agertzen dira. Ezaugarriak espezializaturiko produkzioak enpresa txiki eta ertainen nagusitasuna kokapena desorekatua da ingurumen arazoei lotuta eta arazo horiei aurre egiten ahalegintzen diren politikak daude abian.