IL & IN
Euskara Batuan OILOA hitza bi modutara ahoska daiteke:
OILOA eta OILLOA
Berdin esan genezake OINA hitzari buruz:
OINA eta OINNA [OIÑA]
Euskara Erkide Batuan ere bi ahoskera horiek onartzeaz gain bi idazkerak ere onartzen dira, baina bustidura adierazten denean idatzizkoan esannahia ez da bat eta bera:
OILOA: la gallina
OILLOA: la gallinita
OINA: el pie
OINNA [=OIÑA]: el piececito
Gaztelako erdalkian (dialekto romanikoan) ezarri ditugun itzulpenak ulertzen dituzuenok oso ongi hauteman ahal duzue zer nolako diferentzia dagoen, ezta?
Ikusi bezala:
N >> NN [=Ñ]
L >> LL
I baten eraginez eta batzutan I baten eraginik gabe ere batzutan bustidura adierazkorra gertatzen da:
D >> DD
Madalen >> Maddalen
indarra >> inddarra
burdina >> burdinna [=burdiña], burddinna [=burddiña]
mando >> manddo, mannddo [=mañddo]
ederra >> edderra
L >> LL
laburra >> llaburra
eulia >> eullia
polita >> pollita
N >> NN [=Ñ]
nanoa >> nnannoa [=ñañoa]
mina >> minna [=miña]
soinua >> soinnua [=soiñua]
S >> X
isilik >> ixilik
sagua >> xagua
Joseba >> Joxeba
simplea >> xinplea
Z >> X
duzu >> duxu
zakur >> xakur
gizona >> gixona
T >> TT
tipia >> ttipia
aita >> aitta
ditugu >> dittugu
TZ >> TX
tzar >> txar
TS >> TX
atsoa >> atxoa
itsasoa >> itxasoa
R >> LL
bero >> bello
Ez dira betiere diminutivoak. Batzutan pejorativoak edota gaitzesgarriak izan daitezke nork zer non esaten duen.
Iruzkinak
miren azkarate 2007-01-17 14:25 #1
Euskaraz nola da egokiagoa: <br />- Freakia?<br />- Frikia?<br />- Frikixa?<br />- Phrikhidxa?<br />
Josu Lavin 2007-01-17 15:11 #2
Zein adieratan?
Espainian eman ohi zaion adieran bada:
FRIKIA
Erramun Gerrikagoitia 2007-01-17 20:21 #3
Ez dut ezagutzen berba hori. Zer da' hitz normal bat, toponymo bat edo beste zer? Zer da?<br /><br />Esan izan da inoiz ze euskaldunak garela hitzetan lander. Arrazoi zukeen hori esan zuenak. Explikatu behar litzeteke zeozer gehiago, ampleago, nire ustez bedere.<br />
Josu Lavin 2007-01-17 20:35 #4
<p>Erramun,</p>
<p> </p>
<p>Irakur dezazu hau:</p>
<p><a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Friqui">http://es.wikipedia.org/wiki/Friqui</a></p>
<p>Adeitsuki</p>
Josu Lavin 2007-01-17 21:55 #5
<p>Miren Azkarate andreari idatzi diot privatuki konfirma diezadan ala ez ea bera izan den aurreko mezua idatzi duena.</p>
<p>Duda gabe, baiezkoan nire erantzuna bestelakoa izango litzateke.</p>
<p> </p>
Erramun Gerrikagoitia 2007-01-19 09:58 #6
Miren Azkaratek erantzun du edo ez? Ze interesantea da jakitea bera den ala ez.<br />
Josu Lavin 2007-01-19 13:49 #7
<p>Kaixo Erramun,</p>
<p>Neuk idatzi nion hemen utzi zidan e-posta helbidera:
miren.azkarate@ej-gv.es
baina ez dit oraino erantzun.</p>
<p>Bera izan balitz FRIKIAri buruzkoarena idatzi luena benetan gravea eta larria izan litzateke.</p>
<p>Adeitsuki</p>
Kristina. 2007-01-21 13:11 #8
"NN" eta gisko idazketa bikotzekin ez nago ados, ni, behintzat, nahasten naiz euskararen "tinko/ahul" bereizketarekin. Ez da egokia "ñ" edota agian "ny" erabiltzea, zure ustez?
Erramun Gerrikagoitia 2007-01-21 16:40 #9
Nik, esaterako noiz izkiriatu dut Greziatik, ezin izan dut izkiriatu ñ-rik zeren ez bait zetorren teklatuan, teklatu ingles / grekoan. Lapurdiko teklatu batean ere ez da agertzen ñ letrarik. Niri behintzat ez zait txarto iruditzen hori nn hori ordez ñ, baina ez dut lar sakondu thematika hori. <br /><br />Edozelan ere ñ duten hitzak guti baino ez dira euskaraz, bakarrik da generalean noiz nahi da remarkatu zeozer.<br />
Josu Lavin 2007-01-22 00:06 #10
Kaixo Kristi,
Esan duzu:
""NN" eta gisako idazketa bikotzekin ez nago ados, ni, behintzat, nahasten naiz euskararen "tinko/ahul" bereizketarekin. Ez da egokia "ñ" edota agian "ny" erabiltzea, zure ustez?"
Ez zaudela ados idazketa bikoitzekin?
<strong>dd</strong>, <strong>ll</strong> eta <strong>tt</strong> idatzi beharrean<strong> dy</strong>, <strong>ly</strong> eta <strong>ty</strong> idatziko zenuke?
Euskara Erkide Batuan NN eta Ñ biak dira zuzenak. Ñren gaineko virgulilla hori beste N bat besterik ez da.
Duela hamabost urte NN idaztearen alde nengoenarren neure seme nagusiari Be<strong>ñ</strong>at izena jarri nion.
Ez da zertan agertu behar letra independente modura alfabetoan.
Kasu berean dago Ç zein guretako den C letraren aldaera bat.
Adeitsuki
Kristi. 2007-01-22 10:42 #11
<p>Nik uste dut tratamendu ezberdina behar dutela horiek guztiek, "nn", "dd", "ll" eta "tt", alegia. Batek ("nn"-ak) bikoizketa grafikoan ez emateak ez dakar derrigorrean behar duenik, bakarrik besteek onar dezaketelako pentsatzen bada, alegia. Gainera, ezberdindu beharko litzateke bustidura adierazkorra, behin-behinekoa, eta atzizkiak.</p>
<p> </p>
<p>Kristi.</p>
Erramun Gerrikagoitia 2007-01-22 16:15 #12
Sobera ongi ez dut ulertzen zure phrase hau Kristina:<br /><br /><em>Batek ("nn"-ak) bikoizketa grafikoan ez emateak ez dakar derrigorrean
behar duenik, bakarrik besteek onar dezaketelako pentsatzen bada,
alegia.</em><br /><br />edo honek:<br /><br /><em>Batek ("nn"-ak) bikoizketa grafikoan ez emateak ez dakar derrigorrean
behar duenik, alegia, bakarrik besteek onar dezaketelako pentsatzen bada.</em><br /><br />Ezin dut ulertu hau:<br /><br /><strong><em>Batek ("nn"-ak) bikoizketa grafikoan ez emateak ez dakar derrigorrean
behar duenik</em></strong><br /><br />edo <br /><strong><em>("nn"-ak) bikoizketa grafikoan ez emateak ez dakar derrigorrean
behar duenik</em></strong><br /><br />Nahi nuke ulertu eta beraz, Kristina, eskatzen nizuke explikatzea beste era batean, mesedez.<br />
Kristi. 2007-01-26 17:26 #13
<p>Ondo, Erramun, bai ikusi dut ez naizela ondo espresatu, eskerrik asko esateagatik, lasai-lasai nengoen jendearen erantzunaren zain! Igandean mezu-zorrak kitatuko ditut, baditut eta EEB-rekin eta Leizarraga taldearekin batzuk -barka-. Ikerketarengatik leporaino nabil, eta orain lana aurkitu berri dudanez - : ) -, itotzear.</p>
<p>Josu, zerbait esan nahi dut: norbaiti EEB-ren proiektua aipatu nion, eta ez omen du iritzi onik. Nik gauza batzuetan EEB-k ondo egiten duela (edo, behintzat, ez txarto) -agian ez dira hitz egokiak- pentsatzen dut, eta horrexegatik bakarrik, iruditzen zait ondo dagoela EEB-ren ezagutzan (eta aplikazioetan) sakontzea. Esan izan dut testu zenbaiten ulergarritasunean lagun dezakeela, eta mantentzen dut, testuinguruen zehaztapenei ere eusten bazaie.</p>
<p>Laster arte!</p>
Josu Lavin 2007-01-26 17:48 #14
<p>Kaixo Kristina,</p>
<p>Gaur leizarraga taldea ez dabil ondo. yahoogroupseko problema orokor bat dela kausa.</p>
<p>Duela ordu batzuk bidali diot erantzun bat Gileni eta oraindik ez da agertu. Hartan galdetzen zidan ea DIETZOKE erabili ahal dugun DIETZAIOKE (E.B:: diezazkioke) forma laburrarekin batera. Baietz esaten nion, zeren subjunktivoko forma hau KE gabe joaten denean ere berdin labur daitekeelakotz: DIETZO, DIETZAIO</p>
<p>"Norbait" horri zer ez zaio gustatzen? Projektua? Egileren bat?</p>
<p>"Norbait" batzuei ez zaie batere laket Euskaltzaindiaren rola dudatan jar dadin.</p>
<p>Adeitsuki</p>
<p> </p>
Kristi. 2007-01-28 19:51 #15
<p>[zorren kitatzea (I)]:</p>
<p>Adierazi nahi nuena zen: nik "ñ" idazten dut, bestela, nahastuko nintzateke-eta; teklatuetan ez dela ageri? eta zer? Gaztelerarekin edota euskararekin beroturik interesez datozen atzerritar batzuk teklatuan aldatzearen alde daude. Baina Campbell-ek fonema berri bat aurkitzen duen bakoitzerako beste botoixka bat eman behar? Ez da hau kontua, nire ustez; nire datu pertsonaletan "ñ"-rik balego, "ny" idatziko nuke, agian, atzerriarekin dudan harremanarengatik, hots, inor ez zoratzeko. Argentinako, Estatu Batuetako eta beste nonbaiteko hiztunek "ny"-tik hurbilago den soinua ebakitzen dute, eta ez "nn". Baina noski, hau ez da arrazoi bakarra.</p>
<p>"dd", "tt", eta "ll" idatz litezke, baldin eta testuinguruak kontuan hartzen badira, adibidez, herri-hizkeran bustidurak duen tokia, morfologiak partidarik irabazi dion edo ez ikustea, eta abar; baina dena den, "dd" idazten bada, "l" lasai idatz daitekeela iruditzen zait.</p>
<p>Galdera bat: nola ahoskatu "ll"? Egun "y"-ren aldeko ahoskera garaile ateratzen ari da (omen), zergatik, bada, "ll" eta ez "y" idatzi?</p>
<p>Alfabetoan diren hizkiak ez dira bide beretik inguratu, eta Erroman dira, bai, baina ez dira denak erromatarrak izanen. Zeintzuk lirateke alfabeto baten betebeharrak? (Bada zerbait alfabeto baten gibelean?) Zer-nolako praktikotasunak ekarriko lituzke hizkiak alfabetoan txertazeko eskubideen gaineko irizpide berbera erabiltzeak? Izan ere, uste dut "ñ" eta "ç"-renak oso gauza bi direla; biziki interesgarria da eztabaida, "f"/"v"-az hainbat hizkuntzatan esan daitekeenarekin antzekotasun batzuk izan ditzakeelako.</p>
<p>[Leizarraga Taldean ez dit zerbitzariak idazten uzten]</p>
<p>Heldu den igandera arte!</p>
Josu lavin 2007-01-29 19:52 #16
<p>Kaixo Kristi,</p>
<p>Uste dut neuk esan beharreko guztiak esanak ditudala blog honetan.</p>
<p>Hemen adieraziak izan diren ideia orokorrak onar balitez euskararen bizitza oso bestelakoa izanen da.</p>
<p>Adeitsuki</p>
<p>Josu Lavin</p>
kristina. 2007-02-04 18:22 #17
Ondo, Josu.
Dudan zorraz, egun taxuz idaztea oso zaila izanen denez, barkatu, heldu den igandean saiatuko naiz berriro.
Kristina.
Utzi iruzkina: