COPE-n ENTZUNDAKO ASTAKERIAK

Joan den egunean, Cesar Vidal idazle, historiadore eta kazetari ospetsuak COPE irratiko LA LINTERNA saioan esandako astakeriak agerian geratzen dira:

CÉSAR VIDAL (LA LINTERNA. COPE )
 
            «El vascuence es una lengua tan primitiva que  desconoce, por
ejemplo, lo que serían universales, es decir, la idea de
'árbol', que es una idea que existe en lenguas avanzadas (no
como el vascuence) en el vascuence no existe.

El vascuence como
lengua muy primitiva tiene las hayas, 'loj pinos', 'loj chopos'
pero no tienen 'árbol'.

Para hablar del árbol han tenido que
tomar un préstamo del castellano, que es el 'arbola'.

Y en ese
sentido, claro, es una lengua en la cual todavía el desarrollo
de la mente humana no se da cuenta de que hay universales, vive
todavía sobre la base de los particulares.» [...]
«No decimos que no se estudie el vascuence; pensamos que el
vascuence hay que estudiarlo como otras lenguas minoritarias
como el 'cheroquí', el apache o el georgiano. Es decir, nos
parece que son lenguas que tienen que tener cátedras de
estudio, que es muy interesante los estudios filológicos que se
hacen al respecto y no digamos ya que exista un diccionario que
permita que esa lengua sea entendida por gente que habla
lenguas con un poder de comunicación extraordinario como es el
español.» [...]
«Que encima no es el vascuence; es un engendro basado en el
'batua' el que se habla en las Vascongadas. La gente que son
euskaldunes, que son 'euskaroparlantes' están horrorizadas
desde hace décadas con eso que se habla en las vascongadas
porque ni siquiera es el vascuence, es una lengua absolutamente
de laboratorio, basada, además, en el dialecto vasco de
Vizcaya, en el batua (sic).»

Zoritxarrez, gaur egun oraindik honelako pentsaera duten pertsona ugari aurkitzen dira munduan, nahiz ikasketak izan, nahiz euren iritziak kontra-ezartzeko datuak eskura izan, lan ugari dago hauei egoeraren berri ematen.

Zorionez, Montserrat Martínez Fernández (Euskal filologia eta Hispaniar filologian lizentziatua) moduko pertsona ugari ere aurkitzen dira eta gutxi batzuek ulertuko dituzten zuzenketak eskura jartzeko ekimena ere badute. Jarraian bere, ezagutza eta baliabide propioetatik idatziriko zuzenketa daukazue:

1. Euskara hizkuntza primitiboa da baina RAE-ren definizio honekin bat datorrelarik: “Primero en su línea, o que no
   tiene ni toma origen de otra cosa, ya que se desconoce, por el
   momento, el origen o parentesco con otras lenguas..”
2. Kontzeptu unibertsal eta partikularrei dagokienez, Guillermo Ockham-ek honela zioen: “Hitz unibertsalak kontzeptu unibertsalen zeinu dira, helburu praktiko hutsarekin sortuak.” Beraz, hizkuntza bat ez da hobea edo okerragoa izango irizpide honi dagokionean.
3. Euskaraz jarraian aipaturiko terminoak daude gaztelaniazko “arbol”-i erreferentzia egiteko: zuhaitz, zuhamu, zuhain edo zuhaintze.
4. Eskertzekoa da cheroki, apache edo georgianoarekin euskara alderatzea, izan ere, hizkuntza hauetako bakoitza kasuan kasuko kulturaren zabalkunderako tresna izan dira.
5. Euskal hizkuntza ezagutzen ez dutenentzako hiztegi baten erabilera bultzatzeko erakutsiriko joera ere eskertzekoa da. Jakinduria zabaltzeko aukera berri bat denez, edonor bultzatzen dugu euskarari buruzko informazioaz hornitzera, bai hiztegietan, bai liburutegietan, artxiboetan edo eta interneten ere.
6. Euskara Batuari eginiko gutxiespena dela eta, ondoko datuak eskura jartzen ditugu:

·        Euskalkiak batzeko eta komunikazioa errazteko helburuarekin sortu zen, hainbat kolektibo intelektualen proposamenetatik abiatuta.

·        Espainiar Gerra Zibila baino lehen, gipuzkera hartu zen oinarritzat, baina ondoren, lapurtera klasikoa ezarri zen; eta ez bizkaiera.

·        1964 eta 1968 urteen artean, gipuzkera eta nafarrera hartu ziren euskara batuaren euskarri moduan, eta lehen arauak sortu ziren.

·        Ondorengo urteetan bateratze eta arautze lan honekin jarraitu da eta errekonozitua izan da lan paregabe hau hainbat organismoren eskutik.

·        Adina eta maila kulturalak eragindako baldintzengatik, gizarteko hainbat kolektiborentzat neketsua izan da moldapen prozesu hau. Hala ere, giza parametro berberei erreparatuz, egoera beretsua jasan da gainontzeko hizkuntzen estandarizazio prozesuetan, euskararena larriagoa izan ez delarik.

Eman zure iritzia!