Aresti eta Joyce-ren Ulises
"T.S. Elliot euskaraz" liburuan datorren Jon Juaristiren hitzaurreak honela dio Arestik eginiko itzulpen desberdinez ari delarik:
(...) Zalantzarik gabe, beste itzulpen batek esistitu bear zuen. Arestik,
bere azken urteetan, komunikatu zigun Ibon Sarasolari eta niri, aldi
batzutan, Joyceren itzulpen bat egin nahi zuela. Honela deklaratu zion
ere Haraburu-Altunari goian aipatutako elkar-hizketan:
"El
euskara es una gran lengua. Tiene toda una serie de ventajas sobre las
lenguas latinas, ventajas de las que por ejemplo, se ha sabido
aprovechar el inglés. El poder hacer uso de todas las aportaciones de
la cultura latina, de la cultura medieval y moderna sin integrarlas
plenamente dentro de la lengua, es una de las ventajas del euskara.
Podríamos hablar de dos niveles de lenguaje. Los que hayan leído a J.
Joyce en inglés y puedan comparar un Joyce y un Hemingway entenderán
esto. Por ello es prácticamente imposible traducir el Ulises de Joyce
al castellano con todas las matizaciones empleadas por Joyce, y, sin
embargo, puede ser perfectamente traducido al euskara sin perder
ninguno de sus maticex."
Zoritxarrez, Joyce-ren itzulpen
hipotetiko hori, existitu balitz, betirako galduko litzateke. 1975-aren
Irailaren 15ean, Erakunde Benemerito batek errjistro bat egin zuen nire
etxean. Errejistro honetan aurkitutako material subversivo delakoa,
Isaac Deutscher-en "Las raíces de la burocracia" artikuluaz eta Gabriel
Arestiren eskueskribu multzo haundi batez osatzen zen. Frankoren
heriotzaren ondoren, eskueskribu hauk berreskuratzeko ahalegin guztiak
alferrak izan ziren. Egun ere, ez dut haien destinoa ezagutzen.
Maiatzeko Amen semeak bezain desagerturik diraute. Eta haien artean,
posibleki, Joyce-ren euskal itzulpen bakarra.
(...)
Beste inor ausartuko al da?
Iruzkinak
Utzi iruzkina: