Sanskrito-Euskara hiztegi txikia (1)

---

Namaste.

Azken hilabeteetan idatzitako ataletan erabilitako sanskritozko hitzak bildu ditugu hemen:

ADHO: beherantz (adib. Adho Mukha Svanasana).

AHIMSA: izaki bizidun guztiekiko begirunea. "Yama" bat da.

AJNA: igarri eta jakin. 6. txakraren izena da.

ANAHATA: aldatzen ez den hotsa. 4. txakraren izena da.

ANGA: zati, adar. (adib. Ashtanga yoga).

ANJALI: eskeintza (adib. Anjali Mudra).

APARIGRAHA: nahikoa zenbat den jakin eta onartzeko gaitasuna. "Yama" bat da.

ASANA: gorputz jarrera. Ariketa fisikoen jarduna. Patanjali-k definitzen duen yogaren 8 pausoetako bidean 3.na.

ASHTANGA: 8 adar, 8 osagai. (adib. Ashtanga Yoga).

ASTEYA: gurea ez den horrekiko irrika menpean izateko gaitasuna. "Yama" bat da.

ATMAN: norbanakoaren izpiritu edo kontzientzia.

BANDHA: itxitura muskularra. Euste, euskailu, lotura. (Mulabandha, Uddiyana bandha, Jalandhara bandha).

BHAGAVAD GITA: literalki "Jaunaren abestia" (Hinduismoaren liburu garrantzitsua).

BHAKTI: debozioa (ikus bedi "Bhakti yoga").

BHUJANGA: sugea, kobra (adib. Bhujangasana).

BRAHMACARYA: gure ekintza guztietan neurriz jokatzeko gaitasuna. "Yama" bat da.

BRAHMAN: izpiritu unibertsala eta sorrera ororen iturburua.

CHAKRA: kurpila, energia zurrunbiloa.

CHANDRA: ilargia (adib. Chandrasana).

DARSHANA: ikuskera. Bizi ikuskera. Yoga, Indiako 6 "darshana"-tako bat da.

DANDA: bastoia, makulua (adib. Dandasna).

DHARANA: adimena nahierara bideratzeko gaitasuna. Patanjali-k definitzen duen yogaren 8 pausoetako bidean 6.na.

DHYANA: ulertu nahi dugun horrekin harremanak garatzeko gaitasuna. Patanjali-k definitzen duen yogaren 8 pausoetako bidean 7.na.

DWI: bi (adib. Dwipadha Phitam asana).

HASTA: eskua (adib. Urdhva Hastasana).

HATHA: literalki, kementsu, indartsu. Indarra, seta, burugogorkeria. Sinbolikoki, eguzki/ilargi binomioa adierazten du.

ISVARA PRANIDANA: gure gaineko adimen batenganako gurtza. Niyama-tako bat da.

JANU: belauna (adib. Janu Sirsasana).

JNANA: jakinduria (ikus bedi "Jnana yoga").

KAPOTA: usoa.

KARMA: ekintza (ikus bedi "Karma yoga").

MANIPURA: harri bitxien hiria. 3. txakraren izena da.

MANTRA: literalki, pentsamentu edo gogoeta esan nahi du. Errepikatzen den silaba, hitz edo esaldi multzo bati esaten zaio.

MUDRA: keinua, zigilua.

MUKHA: aurpegia (Gomukhasana).

MULADHARA: sustraia. 1. txakra nagusiaren izena da.

NADI: gure gorputzeko energia-bideak, kanalak.

NAMAS: begirune, gurtza, miresmen (Namaste, Namarkar: agurra).

NIYAMA: gure buruarekiko ditugun jarrerak. Patanajali-k definintzen duen yogaren 8 pausoetako bidean 2.na.

PADA: oina, hanka.

PRADIPIKA: argi asko ematen duen lanpara (ikus Hatha Yoga Pradipika).

PRANA: bizi-indarra. Arnasketa ariketen bitartez lortu dezakegu, adibidez.

PRANAYAMA: arnasketa ariketen iharduera. Patanjali-k definitzen duen yogaren 8 pausoetako bidean 4.na.

PRATYAHARA: zentzumenen eustea. Patanjali-k definitzen duen yogaren 8 pausoetako bidean 5.na.

PRVRITTA: tortsioan (asanen izenetan agertzen da).

RAJA: erregeena, erreala. Ikus bedi Raja Yoga.

SADHANA: helburu espiritual bat lortzeko egindako lana, praktika edo esfortzua.

SAHASRARA: mila lore-hosto dituen loto-lorea. 7. txakraren izena da.

SALABA: kilkerra.

SAMA: berdin, pareko, orekatu.

SAMADHI: ulertu nahi dugun horrekiko erabateko uztartzea. Patanjali-k definitzen duen yogaren 8 pausoetako bidean 8.na.

SAMHITA: bilduma (ikus bedi Geranda Samhita).

SATYA: hitz, idatzi, keinu edo ekintza bidezko komunikazio egokia. "Yama" bat da.

SAMASTHITI: egonaldi orekatua. Asana baten izena da.

SANTOSHA: asegarritasuna. Daukagunarekin edo ez daukagunarekin pozik egoteko gaitasuna. Niyama-tako bat da.

SARVA: osoa (Sarvangasana).

SAUCHA: garbitasuna (Niyama bat da).

SETU: zubia.

SHANTI: pakea.

SIRSA: burua.

SODHANA: garbiketa (ikus bedi Nadi Sodhana pranayama).

STHITI: egonaldia, iraunkortasuna.

SURYA: eguzkia.

SUTRA: estrofa, ahapaldi.

SVADISTHANA: batasun edo uztartze gunea. 2. txakraren izena da.

SVADYAYA: etengabeko ikasketa eta ikasitakoaren berrikusketa guregan. Niyama-tako bat da.

SVANA: txakurra (Adho Mukha Svanasana)

TADASANA: mendiaren asana.

TAPAH: praktika, lana edo ariketak egiteko gaitasuna. Niyama-tako bat da.

UPANISHAD: literalki "ondokoa baino beherago jarrita, errespetuz entzun". K.a. 600-200 urte artean idatzitako 150 testu edo liburu dira.

URDHVA: gora, goian (asanen izenetan erabiltzen da).

USTRA: gamelua (Ustrasana).

UTTHITA: erabat luzatuta (asanen izenetan erabiltzen da).

VEDA: literalki "jakintza". Indiako libururik zaharrenei esaten zaie: 4 liburu dira. K.a. 1500-800 urte bitartekoak.

VISHUDDHA: garbitua izan dena. 5. txakraren izena da.

YAMA: gure ingurunearekiko ditugun jokabideak. Patanjali-k definitzen duen yogaren 8 pausoetako bidean lehena.

YOGA: bategitea, uztarketa, lotura.

 

Om shanti shanti shanti