Euskal Herriaren elikadura subiranotasunerantz

Zer da elikadura subiranotasuna?Herri guztiek beraien nekazal eta elikadura politikak erabakitzeko eskubidea. Alegia, globalizazioaren aurrean (elikaduraren globalizazioa konkretuki) herri bakoitzak beraientzat kulturalki egokiak, sanoak eta osasuntsuak diren elikagaiak produzitzeko eta produkzio hoiek babesteko eskubidea. Gaur egunean multinazionalen interesei begira egindako nekazal eta elikadura politika supranazionalek (PAC, OMC) elikadura subiranotasuna ezinezko egiten dute.

Nekazaritza, abeltzantza eta elikadura regulatzen duten legeak produkzioa handitzerantz doaz, kalitate nutrizionalari eta kultura gastronomikoari muzin eginez. Azken finean, beraiek nahi dutena kontsumitzera behartzen gaituzte, baserritar txikia “agroindustria”gatik aldatzen duten einean.

Hegoaldeko herrietan eraginak askoz latzagoak dira, zenbait kasutan populazioaren %85 baserritar txikiak direlako. Gainera, herri hauetako egoera ekonomiko eskasaz baliatuz multinazionalek nahi dutena egiten dute han (baserritar txikieri lurrak lapurtu Europako ganaduan pentzurako soja transgeniko sail itzelak landatzeko, ibaiak erosi, km2-etako baso osoak bota transgenikoak diren soja, eukaliptus, arto, eguzkilore, eta abar landatzeko,…). Guzti honen ondorioz:

Ø       Pobrezia handitzen doa baserritarrek beraien ogibidea utzi eta hirietara joatera behartzen dituztelako

Ø       Baserritar txikirik ez dagoenez (lekuan lekuko merkaturako produzitzen dutenak); eta multinazionalen produkzio transgenikoa Iparraldean kontsumitzeko denez, gosea zabaltzen doa

Ø       Legeen eta baserritar faltaren ondorioz milaka urtetan gordetako haziak galtzen ari dira leku bakoitzeko kultura gastronomikoarekin batera.

Ø       Ingurumena deusezten ari gara

Ø       Eta abar.

Elikadurarekiko subiranoa den herri batek bere populazioaren elikadura behar guztiak asetuko lituzke bere baserritarren produkzioarekin. Herri bakoitza elikaduran subiranoa izango balitz gosearen amaiera izango litzateke.

Gaur egunean, Bizkaian ekoizten diren elikagaiek Bizkaiako elikadura beharren %5 besterik ez dituzte asesten. Aldi berean, egunetik egunera baserritar bizkaitar gehiagok aktibitatea utzi behar dute beraien lana ez delako etxebizitza, golf zelai eta industria bezain errentagarria. Tornilluak eta adreiluak jaten amaituko ete dogu ba?!

Elikadura subiranotasunerantz joateko erak: baserritarrekin lotura zuzenak

Azokak jendez lepo egoten ziren garaietatik ez dira urte asko pasa (15 gutxi gora behera), eta hala ere denbora hortan baserritarren erdiak baserria utzi du. Begi bistakoa da gaur egungo elikagaien kalitatea (nutrizio aldetik, zapore aldetik) asko eskastu dela, orain ia jaki guztiak hurrunetik ekartzen direlako. Kontsumitzaileontzako ganorazko janaria lortzeko eta baserritar gehiago ez galtzeko era bat (herritar guztion esku dagoena, gainera) inguruko baserritarrekin harreman zuzenak egitea da:

Ø       Honela, baserritar eta kontsumitzaileek intermediarioak ekiditen dituzte.

Ø       Kontsumitzaileek leen mailako jakiak prezio egokian lortzen dituzte.