FRASEOLOGÍA RONCALESA Y ALEDAÑA VARIADA Y DE SOLAZ SALAZ

1.  Neskaxeak bilainzruk edo bilainz-golli golli daurezu.
2. Bizpor neskatxe tirriagarri daurezu anre-ordokian.
3. Nik neskaxeak uskarara bekein moite tiezt.
4. Uskara maitagarrizko neskatxe tirriagarriak bekein moite diezt.
5. Xazko negiuan Uruñako Rochen izaguntu nitien neskaxe banak udan iriara xin zuntien eta etsen bizi, guneko udan erkaleki, xunto bizi izan gindezun. Ni anitx botzik egon nindezun. Kura kola anitx onki egon zunien.
6. Egun neskeneguna tzu eta engoxan anre-ordokiara xin nixu ibaxeara uskararen ekastra xin dren bizpur neskatxereki; guziuak egon ditzu burarrak agerrean, eta ni botzik. Behar loke !
7. Engoxan anre-ordokian egon nazu, goiz eder xuan, eta bazuntien bizpor neskax´exer bilainzruk edo bilainz-golli  golli; nik beleiztea anitx agrazei diezt eta beleizi egin nixu; beleizi eta engana xuan nazu: xunto edo erkaleki ebli giutzu. Ni xuan bar eta bihar egonen giutzu arts´ere xunto. Neska koriek medratxu zuntien obroenaz. Bihar obro izanen. Kala erran dezei eni. 
8. Xaz, Gasteiza xuan nindezun eta kantik bi adexkidereki Arabako Errioxako Bastidara. Udara zunien. Plaztako Herrikon bi neskatx´exer izaguntu guniezun teixutruk dren koitarik. Bata bazunien -batzu- Uruñako eta berzea Sartagudako. Erran diezt koriek zrela teixutu dren koitarik, eta ni teixutu nindezein.
9. Engoxan, xaigi eta xogi nixu, urtatu eta atxurrera xuan. Oian bazuntien bi morroin: berberak utzu tiezt, hotela zunien.
10. Egun, ekasgiuara heltu nuzu eta guartu ez nazela ereinzi; ekuzi nixu, urtatu, baia karrikara erkin ereinzi bage. Laurdenegun-goxan, berber geiza agitu zunien eni, kalaxe agitu zitzaitadan.
11. Moite ztud, no ! Moite yaid, no ! Moite zteid, no !
12. Engoxan, anre-ordokian bizpor neskaxe ekusi diezt. Anitx agraze ekuntu tiezt guziuak, irorak. Moite zteid, no !
13. Etsen iror haurride giutzu. Xek zomat zrei ?
14. Bi neskaxeak bilainz-golli golli daurezu lohian eta ankarrean. Nik anitx anitx agrazei diezt neskaxeen kola ekustea eta anre-ordokiko besobaloia, kor neskaxeak kalako bikinia soinean xauzi eta xauzi, betik emonez. Anitx anitx agrazei diezt emazteen anre-ordokiko besobaloia, baita neskaxeak lohian ankarrean, lohian zikitan ari, ankarrean baia mimi ez. Nik xaz egin niezun udaleku batean eta anitx onki ebli nindezun. Gio, eguatxiara ekuztra.
15. Xaz, ora putziuara egotzi zunien eta kor ito.
16. Uskarara putzu sakon eta ulun bat zunien. Orai uskarara itxaso ddunddu eta zabala tzu.
17. Irian xaz bi neskaxe berak hil zuntien; neskaxe kurak berak hil. Ez zuntien, ez, nik moite duturanak. Bata etseko putziuara egotzi zunien eta kor ito, eta berzeak ez ziezun xokatu: xokatu ez zielakotz zunien hil, kortakotz hil emon zunien. Nik agrazei duturan neskaxeek xokatu egitan dezei eta ez utzu nehi. Ni eino´re ez nizie xokatu. Nehi noke !
18. Ibaxeko neskaxe banak lohian ankartan giutzu udan, xeietan, ibaxeko xeietan. Nik anitx agrazei diezt moite duturan morroiek ñore ekustea: kalako bikiniñoa soinean eta bilainzruk egoitea akabantxan. Gio, morroiek nizie ermaiten urtatra. Urtatu baikoz, karrikarik karrika ebiltan giutzu, erkaleki anitx onki ebiltan. Anisko eta anitx moite tiezt morroi banak. Uruñako berze banak ere batiezt moite. Gasteizko bat iriara xitan tzu ud´oroz nehi bitu xoka tzadan, eta nik xokatu egitan diezt.
19. Bihar alkar ekusen dieuzu. Eta ekusi egin guniezun alkar, eguatxean, ni buluxrik eta kurak ez, ez niezun nehi, kalako erretaulan bikala.
20. Iror neskaxeak uretarik erkin ditzu eta izarrak ditzu etzin drelarik, uxa argi, dirdir.
21. Alabara engoxan bortiuara igan tzu, orareki igan ere: bazkaltra xinen tzu. Kari orki egon nehi ?
22. Gaia zohardi eta etsera xin dren neskaxeak zabaltzan daurezu, sagarrak ager-agerrean, eta goian goikoa, eta beherean ixiltarzuna. Kafesnea adelatu dabeizud. Ez ditzu xauntzi. Kori kola keki onki.
23. Ogia erman diezt Uruñako neskaxer eta ikitan ekusi tiezt baratzean, sagarrak ekusmenean, eta ni sartu nazelarik ahalkerik ez batre. 
24. Biramenean, ogia ez niezun Uruñako neskaxeeniara, Gasteizkoeniara beizik.
25. Gu anre-ordokiara bagoatzu orai; otoan guziua sartu dieuzu eta bertan egonen giutzu itxasoaren bazterrean.
26. Gu bagoatzu antzina erkaleki eta gero berzeak xinen ditzu. Anre-ordokian badaurezu bizpor neskaxe eta guziuak sagarrak agerrean. Guk ere sagarrak ez tieuzu ozkumean edo altxabean ekunen, ez eiki: anre-ordokiara xinen dren guziuen ager-agerrean egonen dutzu, urtatra ere xuanen giutzu kola, baiki.
27. Egia: Uruñarik xin gitrela iror neskaxe ibaxiara uskararen ekastra. Gezurra: Ez dieula morroinik xokaten.
28. Ibarreko Uztrozeko eta Ustainkiko adexkidiak engoxan xin ditzu iriara eta orai irorok bagoatzu eguatxiara.
29. Ibarrera xin nixu egun eta plaztan xuntatu adexkidieki. Bi neskaxe exer ditzu.
30. Uruñan betik emoitan dezei gori anitx eta onki xatra eta edatra. 
31. Txen, no, nur xitan den kanti kona ! Moite dunan piltzoa.