Ikastolan, lagunartean, medioetan, frontoian… euskaraz!

Euskara da nire jatorria, euskara da nire bizia eta bizimodua, euskara dena da niretzat. Gure arbasoentzat ere euskara DENA, GUZTIA zen. Euskararik gabe ez ziren ezer.

Mundu kapitalistak globalizaziora eraman gaitu eta globalizazio honek eredu bat eta bakarra jarraitzera behartzen gaitu. Estatu Batuarrek jartzen duten janaria jaten dugu, haiek bezala janzten gara, jarrera berdinak hartzen ditugu… Eredu horretatik irteten dena, bere irizpideak jarraitze dituena, “arraroa” dela esango dugu gainera. Beraien hizkuntza ere adoptatu dugu. Super guaia da modan egotea, beste kulturek egiten eta esaten dutena geuk ere egitea. Gure kultura galtzean doa horrela.

Komunikatzeko beharra du gizakiak eta euskaldunok euskara dugu komunikatzeko erreminta. Baina, gaztelerak pisu handia hartu du euskaldunon artean. Mundu globalizatutik datorren hizkuntzak zama handiagoa hartu du gure hizkuntza minorizatuaren gurdirako, gehiegizko pisua. Eta pisu hori euskara jasaten ari da. Euskaldunok, arbaso euskaldunak ditugunok, gazteleraz egiten dugu kalean, euskarak maila gutxiago duela uste dugulakoan.

Euskararen jatorria inoiz ez da jakin zehazki, baina gauza bat argi dago: hizkuntza indoeuroparrek mendebaldea estali aurreko hizkuntza bakarra da Europa osoan. Beraz, k.a. 2000 urteetan inguru hauetara etorritako herri edo mintzaira indoeuroparren aurrekoa da. Zaharra benetan! Gaztelera berriz, hizkuntza erromantze bat da, Iberiar taldekoa. Erdi Aroko Gaztelako Erresuman sortu zen, latin arruntak euskararekin izandako ukipenen ondorio. Honela, espainierak euskararen hainbat ezaugarri fonetiko gorde ditu esaterako, bost bokaleko sistema, hasierako "f"-a galtzea...

Gaztelera hizkuntza modernoagoa edo berriagoa dela eta, garrantzitsuagoa al da bada? Politagoa al da? Eta aberatsagoa al da? Ezezkoan nago. Gure arbasoengatik jasotako altzari zaharrak bezalakoa da. Ez al du xarma berezia gure arbasoek emandako altzaria etxean izatea eta geuk konpontzea eta zaintzea, altzari berri, hotz eta modernoa erosi beharrean? Altzariaren moduan, zaindu eta gorde beharra dugu euskara ere. Eta konponketak egiteko hor dugu Euskaltzaindiaren lana. Goazen bada euskara zaintzera, euskaraz hitz egiten; euskara babestera, erabiltzen eta defendatzen; eta euskara konpontzera, eremu berrietara egokitzen.

Euskararen egoera normaltzeko, eta berriz ere indarra hartzeko, medioek berebiziko garrantzia dute, medioek eskaintzen dutena imitatzen baitugu. Horregatik, beharrezkoa da euskara euskal medioetan normalizatzea eta egoki erabiltzea. Euskal telebistak gaztelerazko elkarrizketak eskaintzen baditu, euskarara bikoiztu gabe, kalean nola egingo dugu euskaraz medioek ere euskarari garrantzirik eta baliorik ez badiote ematen? Medioek euskara egoki erabili behar dutela diot. Bai, medioak baitira gure erreferentzi.

Interneten arakatzen nenbilela, hainbat artikulu aurkitu ditut Berria egunkariak 2007ko ekainaren 15ean, ostiralean, argitaratutako azpititulu honen gainean: “Aimar Olaizola eta Abel Barriola gustura agertu dira etzi Donostiako Atano III.ean  pilotekin”. Gustura agertu dira ... pilotekin. Dudarik ez dago esaldia honela ezin dela lotu. Hauetako esaldiren bat aukeratu beharko luke Berriako zuzentzaileak:

1) gustura agertu dira ... aukeratutako pilotekin
2) gustura agertu dira ... finalerako aukeratutako pilotekin
3) gustura agertu dira ... buruz buruzko finalerako aukeratutako pilotekin
4) gustura agertu dira ... jokatuko den buruz buruzko finalerako aukeratutako pilotekin

Ez du ematen garrantzizko akatsa denik, baina medioetan ikusi nahiz irakurtzen duguna erreferentzi moduan hartzen dugula kontuan harturik, izugarrizko akatsa da. Hurrengoan, pilotariak ere esaldi bera erabiliko baitu elkarrizketatzen dutenean, eta nola ez pilota partida ikustera joaten diren euskaldunek, pilotaria miresten duten horiek.

Gazteleraz ez dakienari barre egiten diogu. Eta euskaraz ez dakiena berriz, gazteleraz ongi hitz egingo duelakoan miretsi egiten dugu, medioek eta inguruak eskainitako eredua jarraitzen baitu. Generazio berria, gazteleraz mintzatzen hasi da egunerokoan, interesgarriagoak egingo dituztelakoan. Euskal eremura ere gaztelera eraman da. Medikuarenean, udaletxean… administrazio publikoan gazteleraz egiten da. Dendetan, ikastolako atsedenaldietan… gaztelerak du nagusitasuna. Eta orain euskal tradizioetako kiroletan ere gazteleraz egiten da, frontoian esaterako. Pilota partidak euskaraz baino gehiago gazteleraz ematen dira, pilotariek ere gazteleraz hitz egiten dute. Noraino iritsiko gara? Euskara, euskal eremu tradizionaletan ere galtzen ari gara eta.

Euskara hizkuntza zaharra, ederra, xarmanta.. da baina herdoiltzen ari da, gogorrago oraindik, herdoiltzen usten dugu! Dena, gure jatorria, gure bizia eta bizimodua, euskara, galtzen ari gara. Horregatik diot, altxorrik badugu, gorde eta zaindu dezagun!