elkarrizketak

Egungo egoera izan dugu aztergai eta bide beretik jarraituz bi kazetarirekin hitz egin dugu, baina ikuspegia aldatu eta erdal medio batean lanean ari diren bi kazetarirekin izan gara: Alberto Gorritiberea eta Felix Morquechorekin.

Alberto Gorritiberea Mutrikuarra 1983an Loiolako Herri Irratian hasi zen esatari gisa, bere esanetan kazetaritzan gutxi landutako arloa. 1986an, aurreko berriemaileak hala eskaturik, El Diario Vasco-n Mutrikuko kronika idazten hasi zen. 1998az geroztik Arrasate Telebistan eta gerora GOITBn programa bat ere badu, hau euskaraz, ordea. Gainera, han-hemenka zenbait artikulu idatzi ditu.

Zer iruditzen zaizu gaur eguneko gizarte-komunikazioa?

Kontraesana ematen baldin badu ere, “komunikazioaren gizartean” gauden honetan inoiz baino transmisio gutxiago dagoela esango nuke, alegia komunikazioa deitzen diogu eta titular soilak dira, sakontasun gutxi islatzen dutenak, eta horrek halako ustezko komunikazio mehe batetara eraman gaitu. Are eta gehiago, inoiz baino irrati, telebista eta egunkari gehiago dauden honetan, batetik saturazioa eta bestetik arinkeria arteko egoera batetara eraman gaituela esango nuke.

Nola jokatzen dute eta nola jokatu beharko lukete erdal hedabideak euskarekiko?

Nik usten dut hedabideek oro har gizartearen isla direla zuzenki, errazena erdal komunikabideek euskarari garrantzi askorik ez diotela ematen esatea izango litzateke, baina zer egiten dute irakurleek? Ba mila motiboengandik ohitura bilakatu zaien hedabide hura aukeratu. Arrazoi horregatik da hain garrantzitsuena “Hitza” bezalako eskualde proiektuak hedatzea, gero denen arteko zerbait berezia egin ahal izateko. Irrati gaietan egoera okerragoa dela esango nuke, kate ofizialetatik at, entzulegoa berdin publizitatea binomioari lotuta ikusten bai ditut, eta hor gaztelera ateratzen da beti irabazle. Telebistan aukera polita ikusten dut bereziki eskualde mailan sortzen ari den ekimenekin, benetako harrobi bilaka daitezke.

Nola usten duzu garatuko dela etorkizunean euskarazko gizarte-komunikazioa?

Euskara oro har normalizatzen dioan heinean, hezkuntzan adibidez aurrerapen handia egin da, euskarazko gizarte komunikazioa ere garatzen joango da, baina bien bitartean derrigorrezko “joko diglosikoak” burutu beharko dira. Adibidez, pentsa Lehendakariak Alderdien artean landutako proposamena bozkatzeko deialdia euskaraz egiten duela, ikusiko duzu etxeko, kanpoko eta atzerriko hedabideek nola mugitzen diren.

Felix Morquecho kazetari eta argazkilaria

Argazkigintzan 1995ean hasi zen, ordurako EHUko ikasle zela. 1999an lizentziatu zen Kazetaritzan. Ordurako, aurreko bi urteetan El Diario Vasco-ren Eibarko delegazioan aritu zen praktika lanetan, eta gaur egun argazkilari independientea da, normalean El Diario Vasco-rentzat kolaborazioak eginez. Azken hilabeteotan Eibarko ...eta kitto! Euskal herri aldizkarian zutabeak ere idatzi izan ditu.

Zer iruditzen zaizu gaur egungo euskarazko gizarte-komunikazioa?

Hasteko, erdal komunikazio hedabideekiko gutxiagotasun posizio batean daudela uste dut. Difusio murritzagoa dute eta kasu batzuetan eskaintza oso mugatua da. Gainera, askotan instituzioen laguntzapean bizi direla ematen da, bestela modu autonomoan bizitzeko aukera galduko luketeelako. Hala ere, erronka etorkizunean dago, izan ere gazte guztiek euskaraz ikasteak hemendik urte batzuetara egingo duten komunikabideen kontsumoa baldintzatuko du. Berdinen arteko lehia panorama aldaketak baldintzatuko du.

Nola jokatzen dute eta nola jokatu beharko lukete, zure ustetan, erdal komunikabideek euskararekiko?

Hori medio bakoitzaren filosofiaren menpe dago. Betidanik gazteleraz funtzionatu duen hedabide batek ez du zertan aldatu behar. Honek bere irakurle/ikusle/entzule...ek hedabidea kontsumitzen jarrai zezaten ekar lezake. Hala ere, hedabideak ez dira itxiak eta asko dira tradizionalki edukiak erdaraz eman eta orain politika hau flexibilizatzen dioazenak. Horrela, ez dira arrotzak euskarazko orrialdeak batipat gazteleraz editatzen diren egunkarietan.

Nola uste duzu garatuko dela etorkizunean euskarazko gizarte-komunikazioa?

Niri ustetan gazteei zuzendu behar da. Helduak, nahiz eta euskaraz jakin, ez daude euskaraz kontsumitzera ohituta. Horregatik, euskaraz alfabetatua izan den belaunaldi bat izango da egunkariak, aldizkariak edo webguneak euskaraz kontsumitu ahal izango dena. Telebista edo irratiaren kasuan desberdina delakoan nago, jende nagusiak hedabide hauen kontsumo bat egiten du eta. Euskal hedabide batzuek duten arazoetakobat daramaten binkulazio politikoa da. Ideologia politiko itxietatik bereiziko diren euskarazko hedabideak berebizikoa da euskal prentsa hedatu eta populazioaren portzentai handiago batera hel daitezen. Bestela, ohiartzun mugatuagoko komunikazio medioak izango dira.

Zein ondorio izan ditzake ...eta kitto! bezalako herri-aldizkari batek eta El Diario Vasco-ko Eibarko orrialdeetako edukiak antzekoak izateak?

Bere ezaugarriengatik komunikabide guztiz desberdinak dira. Bata astekaria da eta bestea egunkaria. Hala ere, aktualitateak bi medioetan islatzen diren hainbat gai markatzen ditu, nahiz eta ez derrigorrez publiko ezberdinei zuzenduak izan. Gaiak errepikatzeak berauen garrantzia indartu baino ez dute egiten, medio bakoitzaren independentzia mantenduz beti, tratamendu, ikuspuntu eta abar ezberdinekin