Spencer Tracy Gogoan

G&A (Gauez eta Azpikeriaz) | 2005-11-20 10:48

Zorionekoak gaur efemerideak lagun dituztenak. Azaroaren hogeia dugu. Ez hogeita bata, ezta hemeretzia ere. Hogeia. Españoles, Franco ha muertotik hogeita hamar urte joan dira, horrela, arrapaladan.

Beste hogeita hamar urteko atzera pausua eman eta 1945eko azaroaren 20an egongo ginateke. Nurenbergen, adibidez. Zenbait naziren aurkako epaiketa bertan, orduan hasi baitzen. Historiako klasean ez ziguten inoiz aipatu. Eskerrak horren inguruko filma egin zutela. Eskerrak Spencer Tracy aktoreak epailearena egin zuela. Nurenbergeko hura irudikatzen saiatzen naizen bakoitzean Spenceren aurpegia etortzen zait burura, bere zuzentasuna, bere hitz lasai bezain funtsezkoak.

(Francoren Espainian Judgment at Nuremberg pelikula estreinatua izan zedin –60eko hamarkadan– izenburua aldatu behar izan zioten. “¿Vencedores o Vencidos?” zen lelo berria, nazien erruduntasuna eta porrota erlatibizatzeko. Zalantza, behintzat, ereiteko. Eta hala mantendu da, izen barregarri horrekin, gure egunetara arte.)
1975ean, ordea, ez zen gurean Specer Tracyrik sartu. Trantsizioaren Izpirituak –gizon kasposo eta bibotedun horrek– hala erabaki zuen. Utz ditzagun gauzak bere horretan, esan zuen Trantsizioaren Izpirituak. Eta guztiok amen.

Gaur badakigu Nurenbergekoa AEBetako neurrira egindako zirkua izan zela, amerikarrak gaizkia eta ongiaren gainetik kokatu zituela, gerra hotzaren lehenengo pultsua bertan jokatu omen zela, kondenatuetatik gutxi batzuek bakarrik bete zutela zigorra. Guzti hau jakinda ere, Tracy bezalako epaile ileurdin eta zuzena faltan botatzen dut inguruan. Zentzuzko pare bat esaldiekin. Osotasun moral apurrarekin.

Horren ordez, pelikulari bere sasi-izena mantentzea erabaki zen bezala, anbiguotasuna, erlatibismoa mantentzea zilegi zela iritzi zen ere. Errebisionistei bidea irekiz. Pio Moa bezalako sasi-historialariei telebistan pulpitoa eskainiz. Nor da garailea, nor da garaitua, nor errudun, nor biktima. Ez dago hain garbi nonbait. Trantsizioaren Izpirituari izendatu genuelako bozeramaile, Spencer Tracy bat behar genuen momentuan.

Datsegit

satortzulo@euskalerria.org 2005-11-21 10:01 #1

okerrena da beste estatuetako buruak epaibidean jarri dituela espainik edo saiatu dela behintzat (pinochet, castro...) eta fraga eta antzekoak berriz kalean (agintean)direla

maria 2005-11-21 11:18 #2

Beno ba. Nik normalean ez dut gustoko politikaz hitzegitea, baina, hona hemen nire iritzia. Ez dut bidezkoa ikusten egiten duzun paralelismoa, nazien eta frankoren erregimenaren artean. Historia kontutan litsek ba homen dute bere garrantzia. Ez dira gauza bera bigarren gudu mundiala eta espainiar guda zibila, eta ondorengo erregimena. Beraz ezin daitezke, nire iritziz behintzat, modu berean tratatu. >Ez nago ezta ere adoz espainiar transizioa, argentinan eta beste zenbait hegoameriketako zenbait estatutan gertatutako ley de punto final eta antzerakoekin konparatzearekin. Batzutan eta bestetan gertatutako krimenek ez daukate zerikusirik. Nik ez nuen Transizio Izpiritu hori bizi, ezta frankismoa ere, dakidana esan didatena da, baina hala ere eskertzekoa ikusten dut diktadura ondoren transizio paketsu bat egiteko ahalmena izan zezatela, orduan bizi izan zirenak (espainiar historiari begirada bat botata gauza nahiko zaila homen dela dirudi). Ahalmen hori ez dut kasposo ezta bibotedun ikusten (ezta Suarezek, ezta Espainiako erregeak ez zuten biboterik, izan ere badute Spencer Tracy-rekin antza puskat, ja, ja). Agian gaur egun baditugu beste interes batzuk orduko pakeaz gain, eztabaida ditzagun. Ondo egon ;)

maria 2005-11-21 17:17 #3

Barkaidazu anonymus, baina zure irain guztiak alde batera utziz (ez naiz herrakorra), nola egin izango zenuen zuk trantsizio hori?

Xabito 2005-11-22 17:16 #4

Neuk esango dizut Maria: herrialde normal batean, herrialde duin batean, erregimen diktatorial eta faxista ezarri zutenak epaitu egingo ziren eta ez zen jarriko agintean generalisimoak aukeratutako pertsonarik. Hori hasteko, zer esan gauza asko esan daiteke zure mezua irakurrita. > Nik ere ez nituen urte horiek bizi, baina apur bat arakatuz gero ikusten da ez zela egin trantsizio baketsu bat egiteko ahalegina, egin zena izan zela aurreko statu quoari eusteko saio bat, nola edo hala, eta erdipurdiko "demokrazia" bat ezartzea. Hori bai, zu gustura bazaude bejondeizula.

Katixa Agirre 2005-11-22 20:01 #5

Aupa, Maria. > Nik uste argudio moduan zilegi dela paralelismoak egitea. Gauza desberdinetaz ari gara, bai: Espainiako gerra, II Mundu Gerra, zuk aipatu dituzun Hegoamerikako diktadurak... Baina badaude nazioarteko eskubideak berdin tratatzen dituen krimenak (edo beharko): bakearen aurkako krimenak eta gizateriaren aurkako krimenak, kasu, eta horiek aurreko hiru kasutan eman ziren berdin berdin. Beraz, zergatik ez epaitu? ZEr, kontatu behar ditugu, miloi batetik gorako hildakoak badira krimena da eta bestela herri bateko liskar logikoak? Okerrago al da hegazkin batetik pertsona bat botatzea horma baten kontra fusilatzea baino? >Nire artikuluarekin justu salatu nahi nuena zure ikuspegia da, erlatibismo hura, beno, pasatu zena, pasatu zen, hobe aurrerantz begiratzea, orain ez gaude gaizki eta. Eta egia da orain dela 40 urte baino hobeto bizi garela, baina historiak zor bat dauka eta noizbait kitatu beharko du. Aurrekoan historialari bati entzun nion: "Historia itsasoa bezalakoa da, azkenean beti kostaldera itzuliko ditu urperatu nahi izan diren gauzak". > Jarraituko dugu eztabaidatzen, nahi baduzu. Musu bat.

maria 2005-11-22 21:22 #6

Lehenik eta behin barkamena eskatu nahi nuke, zeren nire lehen gomentarioko zenbait esaldi ez dira oso arduratsuak. Idatzi baino lehen, astirotxoago pentsatu behar izango nituzke. Gehien bat batzuen eta besteen krimenen gonbaraketa hori..., nahiago izango nuke idatzi ez izana, krimenak krimen bait dira asken finean eta frankismoan gertatutakoak ezezagunagoak agian baina gaitzesgarriak, berdin. > Zuekin nago, epaiketa hori egin beharra zegoen, baina nork egingo zuen? Estatu estructura nagusiak frankistak ziren, kontu handia hartu zuten hortan. Momentu hartan emandako pausuek gure "erdipurdiko" demokrazia honetara ekarri gaituzte, eta gaur agian, bagaude beharrezko epaiketa hori egiteko moduan, behintzat gertatutakoaren egia, beldur gabe bilatzeko moduan. > Pakea gauza motela iruditu daiteke, baina apostua egin beharra zegoen. Dakidanerarte (eta oker banago zuzendu mesedez)orduko alderdi gehienak adoz agertu ziren honetan. > Besarkada bat eta ondo egon

2006-01-27 14:59 #7

Harrigarria benetan euskaldun baten ahotik holako komentarioak entzutea.Egia esan, testua bere osotasunean aztertzea lanak emango zitun eta egia erran eztut uste merezi duenik halakorik egitea, izan ere, esaldi bakotxak bere horretan badauzkadalako nahikoa eta sobera edukin mingarririk. >Erabiltzen duzun terminologia ere arras esanguratsua da,besteak beste: Guda zibila,ondorengo errejimena,trantsizio izpiritua,trantsizio paketsua,Suarez eta erregearen paperaren goraipatzea.ABC-ren historia eskuliburutik ateratako topikoen bildumaren zerrendatzea besterik ez zait iruditzen. Bidenabar ere, hango garaietan gertaturikoaren inguruko bertsio ofizialekiko atxikimendu astakirtena da. Nere aitonak , altxamendu faxistaren aurka borrokan bizitza eman zuena,askotan erraten zuen bezalaxe: "Stultitia audax".Harrigarria benetan euskaldun baten ahotik holako komentarioak entzutea.Egia esan, testua bere osotasunean aztertzea lanak emango zitun eta egia erran eztut uste merezi duenik halakorik egitea, izan ere, esaldi bakotxak bere horretan badauzkadalako nahikoa eta sobera edukin mingarririk. >Erabiltzen duzun terminologia ere arras esanguratsua da,besteak beste: Guda zibila,ondorengo errejimena,trantsizio izpiritua,trantsizio paketsua,Suarez eta erregearen paperaren goraipatzea.ABC-ren historia eskuliburutik ateratako topikoen bildumaren zerrendatzea besterik ez zait iruditzen. Bidenabar ere, hango garaietan gertaturikoaren inguruko bertsio ofizialekiko atxikimendu astakirtena da. Nere aitonak , altxamendu faxistaren aurka borrokan bizitza eman zuena,askotan erraten zuen bezalaxe: "Stultitia audax".