Meategien arrasto miserablea... (Argentina XVI)

Guk oso ondo dakigu estatu arrazoi bat sufritzea zer den. Aire zabaleko Meatzaritzaren Industria hala da Argentinan, estatu politikaren oinarrietariko bat. Arrazoiketa, klasiko bat, dolarrak eta euroak. Baina esan, zein da funtsean zerua laztantzen duten mendien prezioa, edo lurra bustitzen duen uraren prezioa, zein da?... Lagunak, Catamarcako probintzian nago, hegoaldera bidean autobusetik Belenen jaitsi naiz. Hemendik hurbil La Alumbrera meategia aurkitzen da, urrea eta batez ere kobrea ustiatzen duen meategi erraldoia, zulo handitzarra. Tira, industria honekin polemikaren ateak zabalik daude, alderik alde…

            Hogeita bost mila biztanle inguru ditu Belenek, eta hala ere hemen denek elkar ezagutzen dutenaren inpresioa daukat. Topatu dudan ostatuko ugazabari galdetu diot meategi hauen jasangarritasuna kritikatzen duen talderen bateko partaiderik ezagutzen duen, eta horrela luze gabe azaldu da ostatuan Julio. Gaztea da, elkarrizketaren hasiera-hasieratik konturatu naiz sintonia berean gaudela, eta azkar adiskidetu gara. Neska lagunarekin eta alabarekin bizi da, momentuz erdi eraikita dagoen etxe txiki batean, baina zintzotasun osoz bertaratzeko gonbitea luzatu dit, eta nik pozik onartu dut. Bihar hurbilduko naizela esan diot…

            Nire harridurarako, iluntzean ostatuko egongelan zerbait idazten nabilela beste bisita bat izan dut, kasu honetan La Alumbrera meategiaren defendatzaile sutsu bat da… Jakin ahal izan dudanez, azken hilabeteotan Agua Rica izeneko meategi berri bat ireki nahi izan dute alboko herri batean, baina jendearen mobilizazio eta protestei esker proiektua geldiarazi egin da. Bere esanetan, herria konkistatzeko informazio faltsuak eta gezurrak erabili omen dituzte ingurugiroa defendatzen duten aktibistek, eta horrexegatik beragatik ekarri dit dozena bat aldizkari tipoak, egia zein den zehatz jakin dezadan. Noski, aldizkari hauek meategiek eurek edo gobernuko teknokraten lagunek argitaratutakoak dira. Adibidez, txiletar meatzaritzaren dohainak esplikatzen dituen artikulu batean, natura zenbat maite duten demostratu asmoz Andeetako glaziarrak bailara batetik bestera tokiz nola aldatzen dituzten kontatzen da. Aspaldian ez dut inozokeria handiagorik aditu… Hasieran ukatu egiten bazuen ere azkenean onartu du meatzaritza mota honek ingurugiroa kutsatzen duela, baita onartu ere bere etxean ez dutela txorrotako ura edaten. Aurrerapenaren prezioa hori dela dio, eta kosta ahala kosta bera ordaintzeko prest dagoela esanez alde egin du ostatutik. Hor konpon…

            Hurrengo egunean pasatu naiz Julioren etxetik, eta denbora luzez mintzatu gara… Meatzaritza-industria hau enpresa transnazionalen esku dago, zeinak dirutza bat biltzen ari diren miseria baten truke. Hala ere, jarduera honen jasangarritasuna ezin muga daiteke termino ekonomikoetara soilik, sortzen dituen kalte ekologikoek ez baitute atzera bueltarik. Aire zabaleko meategiek itzelezko leherketak erabiltzen dituzte mineraletan aberatsak diren mendiak zulatzeko. Gero, harri birrindu hori garbitzeko zianuroa, azido sulfurikoa eta ur kantitate ikaragarri handiak xahutzen dira. Prozesu honen ondorioz sortzen den sopa kimikoa dike batera kanalizatzen dute, eta hemendik nahitaez geruza freatikora iragazten da, azkenik ibaietan eta etxeetako tutuetan bukatzeko. Uraren kutsadura informe zientifiko independenteek frogatu dute, baina meategiko arduradunak errealitatea desitxuratzen abilak dira. Ez da ahaztu behar ingurune honetan ura urria dela, eta ez berriztagarria… Espejitos de Colores…

Kobre tona bat lortzeko, seiehun tona harri antzu sortzen dira. Kobre tona bat eskuratzeko, hirurehun eta hogei mila ur litro xahutzen dira. Kobre tona bat ateratzeko, bi mila eta zazpiehun azido litro erabiltzen dira. Urrezko eraztun batek hogei tonako zabortegia uzten du atzean… Boteretsuek, politikari salduek eta enpresari harrapariek protestaren kriminalizazioa bultzatzen dute, beti bezala. Erresistentzia desaktibatzea dute helburu, horretarako jazarpena, manipulazioa eta borroka zatikatzea tresna ohikoak dira. Zentzu honetan, Euskal Herrian antzeko egoera bat sufritzen dugu Abiadura Handiko Trenaren aferan… Konparaketak aparte utzita, ohartu behar gara hein handi batean iparraldeko herrialdeen aurrerapenak hegoaldekoen miseria esan nahi duela, eta beraz era batera edo bestera gure bizimoduaren erritmoari, luxuari eta orokorrean gure energia kontsumoari muga bat jartzeko premia dugula. Azken finean, lagunak, ama lurrari lotu behar gatzaizkio berriz, kosta ahala kosta… Oi, ene lur, oro laino mehe batek estalia, urrez oro eguzkiak jantzia…