FISIKA: Globo-aeroestatikoa

GLOBO-AEROSTATIKOAK

Dbh3n fiskiko amaierako proiektu bezala globo aeroestatiko baten kartelak egitra zen eman genuen gasen jokaerak azaltzeko. Bertan, talde lana, matematikak, logika erabiltzea... landu genituen.

 Sarrera:

Proiektu honetan, globo aerostatiko baten ezaugarri ezberdinak aztertuko ditugu. Gure lana; datuak interpretatzea, zalantzak argitzea eta informazio desegokia azaleratzea izango da. Ideia ezberdinak arrazoitzerako garaian, gure ikasketa zientifikoa baliatuko dugu.

Gasek dituzten portaera ezberdinak azaltzea oso lagungarria izango zaigu. Eta gasen ezaugarri ezberdinak ere jakin beharko ditugu gure zereginei aurre egiteko.

1.-Zein da bi egoeren arteko diferentzia?

Globoaren barnean geroz eta aire gehiago sartuz, molekula gehiago egongo 

dira eta globoak forma hartzen joango da, horrela bolumena ere handituko da.

Airea bentiladore baten bidez jasotzen du globoakk, eta globoaren blumen osoan zabaltzen denez, gasa hedatu egiten da.

2.-Errekuntza erreakzioa idatzi ezazu eta adierazi ezazu aldaketa kimikoa edo fisikoa gertatu den.

C3H8+5O2 3CO2+4H2O

Aldaketa kimikoa gertatzen da; atomoen lotzeko era aldatzen delako;  atomoen lotzeko eraren arabera aldaketa kimikoa edo fisikoa izan daiteke. Aldaketa kimikoa da, susbtantzia aldatzen denean, prozesu itzulgaitzak dira, hau da, hasierako susbtantzia ezin da berriro lortu zegoen  moduan, aldaketaren ondoren.Bertan, erreakzio kimiko guztiak sartzen dira.

Teoria atomiko molekularrak dioen bezala (teoria zinetiko molekularra baina zahatzagoa da);atomoen lotzeko eraren arabera aldaketa bat kimikoa edo fisikoa izan daiteke. Aldaketa kimikoa da, substantzia aldatzen denean, prozesu itzulgaitzak dira; hau da, hasierako substantzia ezin da berriro ere  lortu aldaketaren ondoren. Bertan erreakzio kimiki guztiak sortzen dira.

-Zeintzuk dira errekuntzaren ondorioak?

CO2-k gurea ingurumenean kalte larriak eragiten ditu.

-Zertarako erabiltzen dira orduan erregailuak? Zer gertatuko litzateke ondoren eta zergatik, zergaitik aireratzen da globoa?

Erregailuan dagoen gasa berotzean, tenperatura handitzen da eta partikulen mugimendua handitu egiten da. 

Tenperatura handitzean, molekulen mugimendua azkartu egiten da eta molekulen arteko distantzia haditu egiten da. Horrela, bolumena ere handitu egingo da, hau da, dilatazioaren ondorioz gertatzen da. 

Molekulen arteko distantzia handitu denez, dentsitatea jetxi egingo da eta horren ondorioz, globoa aireratzen da.

-Airearen tenperatura-aldaketen, bolumenaren eta presioaren arteko erlazioak aztertu itzazu.(gasen legeak aipatu beharrezkoa bada).

CHARLESEN LEGEA:

V1

-Hasieran, tenperatura  altuaren ondorioz,  presioa ere handitu egingo da (beroarekin partikulan azkarrago mugitzen direlako. Baina ondoren, partikulak bolumen guztian zehar hedatuko dira (partikulen arteko distantzia handitu egingo da) horren ondorioz, presioa konstante mantenduko da.

-Tenperatura igotzen joan da suak eragindako beroaren ondorioz.

-Gas kantitate gehiago sartzean, globoa puztearekin batera, bolumena ere handitu egingo da. 

-Zein da presio atmosferikoaren eragina?

Globoa lurretik gertu dagoenean, handia da. Partikulak globoaren aurka talka egiten dute, partikulen arteko distantzia txikia delako. Globoa altuera handian dagoenean aldizz, presioa txikia izango da, partikulak sakabanatuta daudelako eta horren ondorioz talka gutxiago egongo direlako.

Agentziaren webgunean horrelako esaldiak aurkitu ditzakegu, ados al zaude esaten dutenetik?

-Airea bakarrik erabiltzen duen garraiobide garbia da! Kutsadurarik sortu gabe!

Gezurra da. Atmosferan pilatzen den CO2 kaparen ondorioz, eguzkiak botatzen dituen izpiak lurrera iristean, kanporatzeko garaian batzuk  ateratzen dira baina beste askok ezin dute CO2 kapa pasatu eta orduan  lurreko tenperatura handituko da. Tenperatura egoera horren ondorio, hainbat kalte sortzen dira munduan, adibidez, polareetako glaziarrak urtu eta itsas maila igotzen da.

-Neguan bidaiak merkeagoak dira, erregai gutxiago gastatzen dugulako

1.Egia da, neguan, kanpoan dagoen teneratura bajuagoa denez, globo barneko haizea errezagoa izango da berotzea eta orduan CO2 gutxiago isuriko zen. 

2.Berdin  du, bai udan eta baita neguan, globoak, hasiera batean kanpoan dagoen tenperatura berdina izango du eta erregaia erretzen asten den momentuan, globo barnean dagoen haizearen tenperatura igo egingo da, kanpoko tenperatura gaindituz. Orduan, ondorioeztatu dezakegu, bi urtaroetan CO2 isurketa kopuru berdina gertatzen da.