BIZTANLERIA EUSKAL HERRIAN

Banaketa

EHko biztanleriaren dentsitatea handia da, 136,6 biztanle kilometro karratuko, EAEn dentsitatea handiagoa da, Espainian baino 3,5aldiz handiagoa. Dentsitate handienak Bizkaiko eta Gipuzkoako kostaldean daude eta bigarren mailan Arabako eta Nafarroako hiriburuetan. Dentsitaterik txikietan baserri inguruan daude, Arabako lautadetan eta mendialdean eta Gorbeia inguruetan.

Kostaldeko inguruan , Lapurdin turismoa, egoitzak eta merkataritza dira nagusi, eta Zuberoan eta Nafarroa Beherean nekazaritza jarduerak. Hori dela eta, lehenengoan biztanleria gora egiten ari da, beste biek biztanleria etengabe galduz doaz.

-Bizkaian EAEko biztanleen erdia baino gehiago dago. Dentsitaterik handienak Bilbo Handian daude. Portugaleten, Sestaon, Getxon eta Basaurin ere pilaketa handia dute. Gaineko inguruetan ez da jende asko izi, Durangaldean eta Gernika-Bermeon izan ezik.

-Gipuzkoan EAEko biztanleriaren %32,40 dago. Dentsitaterik handienak Donostialdean daude, hortik kanpo biztanleriaren banaketa orekatuagoa da, topografia malkartsuaren eraginez biztalneak haranen azpialdean pilatzen dira eta.

-Araban, gasteiz hirian dago bildura. Okupaziorik txikienak Errioxa Arabarrean daude.

-Nafarroan biztanleriaren entsitatean kontraste handia dago mendebalde eta ekialde artean, elhenenegoan pilaketa handiagoa dago. Gehienak iruñan eta Erriberan biltze dira.

-Euskal Herria kontinentalean, hazkunde demografikoa hiri periferietara bieratzen ari da, hir nagusiak guztiz beteta daudelako, eta barrualea jendez husten ari da.

Biztanleriaren berezko mugimendua

Erregimen demografiko zaharrak berezko hazkundea txikia zuen, jaiotza tasa handiekin eta heriotza tasa handiekin.

Trantsizio demografikoa berezko hazkunde handiko aldia izan zen. Jaiotzak apurka-apurka behera egiten hasi ziren. Joera orokor horren barruan gorabeherak egon ziren Gerra Zibilen eraginez eta Baby Boom fenomenoaren eraginez. Fenomeno horrek 70eko hamarkadaren hasieran jaiotzen beherakada gelditu zuen, euskal industrializazioak biztanleen bizi maila hobetu eta umeak izateko etorkin hazteak erakarri zituen. Heriotza tasak behera egin zuen. Beherakada indartu zen 50eti aurrera, bizi maila higiene egoera eta osasun egoera hobetu egin zirelako. Biztanleen kopurua berriz bikoiztu zen.

Erregimen demografiko modernoa krisiak industria gogor jo zuen ea benetako krisi demografikoa gertatu zen, 200urtez izandako goranzko joera geldituz. Jaiotza tasak behera, euskal ekonomiaren motorra jo zuelako, etorkinak zahartu egin zirelako. Heriotza tasa egonkortu zen, zifrak txikiak ziren. Berezko hazkundeak behera egin eta zifra txikietan batzutan zifra negatiboetan ezarri zen. Gaur egun, jaiotza tasa txikia da, Espainiako batez bestekoaren azpikoa, 95etik aurrera berreskuratzen ari da. Heriotza tasa txikia da, Espainiako batez bestekoarekin parekatuta eta berezko hazkundea negatiboa da, Estatuko batez bestekoa baino txikiagoa. Lurraldez lurralde jaiotza tasarik handienak Gipuzkoak ditu ondoren Arabak eta Bizkaiak. Heriotza tasarik handienak Bizkaiak ditu, ondoren Gipuzkoak eta Arabak.