Pasivotik aktivora

Aurreko mezuko adizkietan:

ikusten naiz = ikusia naiz

ikusi naiz = ikusia izan naiz

ikusiko naiz = ikusia izango naiz

agertzen den NAIZ forma neutroaren ordez TOKA, NOKA, ZUKA edo XUKAko forma' hari dagokiona erabil dezakegu. Ikus dezagun ZUKAn nola geratzen diren:

ikusten nauzu = ikusia nauzu

ikusi nauzu = ikusia izan nauzu

ikusiko nauzu = ikusia izango nauzu

Formak hauek ambiguoak dira. Adiera pasivoa daukate ZUKA ari bagara, eta adiera aktivoa baldin subjektua ZUK bada.

Berdintza horiek kolokan jartzen dira, zeren IKUSTEN NAUZU presente imperfektua baita eta IKUSIA NAUZU presente plusquamperfektua.

IZAN aditzaren orainaldia:

naiz, zara, da, gara, zarete, dira

kompara badezagu UKAN aditzaren orainaldiarekin:

dut, duzu, du, dugu, duzue, dute

irudituko zaigu ezen oso modu desberdinean konjugatzen direla aditz intransitivoak (NOR sailekoak) eta aditz transitivoak (NOR-NORK sailekoak).

Antzekotasunak ikusi ahal izateko komparatu behar genuke IZAN aditzaren orainaldia:

naiz, zara, da, gara, zarete, dira

UKAN aditzaren orainaldiko 3. persona' singularrekoarekin:

nau, zaitu, du, gaitu, zaituzte, ditu

zeinak subjektuaren arauera formaz aldatu ahal badira. Hona hemen pluraleko 3. personan:

naute, zaituzte, dute, gaituzte, zaituztete, dituzte

Singularreko 2. personan -TE bukaeraren ordez -K, -N, -ZU edo -XU ezar dezakegu subjektua eta objektua koinziditzen ez diren ber:

nauk, duk, gaituk, dituk

naun, dun, gaitun, ditun

nauzu, duzu, gaituzu, dituzu

nauxu, duxu, gaituxu, dituxu

Pluraleko 2. personan -ZUE bukaera ezartzen dugu:

nauzue, duzue, gaituzue, dituzue

Lehenengo persona' singularrekoan

haut, zaitut, xaitut, dut, zaituztet, ditut

eta pluraleko lehenengo personan:

haugu, zaitugu, xaitugu, dugu, zaituztegu, ditugu

Laburbilduz, UKAN aditza honela geratuko litzateke orainaldiko hirugarren personan:

nau, zaitu, du, gaitu, zaituzte, ditu

zeinetan subjektuari dagokion marka modifika daitekeen ondoko bukaeren bidez:

-T, -K, -N, -ZU, -XU, -GU, -ZUE, -TE

Zaudete ongi!