SOFWARE LIBREA

manex alday 2009-11-01 19:30 #1

<p><strong>SOFTWARE LIBREA</strong></p>

<p><strong>&nbsp;</strong></p>

<p><strong>Software librea</strong> (<a title="Ingeles" href="http://eu.wikipedia.org/wiki/Ingeles">ingelesez</a>, <em>free software</em>), eskuratu ondoren erabili, kopiatu, aztertu, moldatu eta banatu daitekeen <a title="Software" href="http://eu.wikipedia.org/wiki/Software">softwarea</a> (<strong>Softwarea</strong> <a title="Ordenagailu" href="http://eu.wikipedia.org/wiki/Ordenagailu">ordenagailuaren</a> atal logikoa da. Hots, <a title="Hardware" href="http://eu.wikipedia.org/wiki/Hardware">hardwarea</a> (<a title="Ordenagailu" href="http://eu.wikipedia.org/wiki/Ordenagailu">ordenagailu</a> baten zati fisiko eta ukigarriei dagokie, bere osagai elektriko, elektroniko, elektromaniako eta mekanikoak) abiarazteko balio duen programa eta agindu sorta.) da. <a title="Internet" href="http://eu.wikipedia.org/wiki/Internet">Internet</a> bidez doan edo beste medio batzuetan banaketa ordainduz eskuratu ahal izaten da. Dena dela, azken hau ez da derrigorrezkoa, eta libre egoera hori mantenduz ere, saldu egin daiteke. Era berean, doako softwarea (<a title="Freeware (sortu gabe)" href="http://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Freeware&action=edit&redlink=1">freeware</a>) ere <a title="Iturri-kode (sortu gabe)" href="http://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Iturri-kode&action=edit&redlink=1">iturri-kodearekin</a> batera banatzen da batzutan. Baina <em>freeware</em> ez da software librearen berdina, moldatzeko eta banatzeko aukera eskaintzen ez den kasuetan bederen.</p>

<p><a title="Software" href="http://eu.wikipedia.org/wiki/Software">Softwarea</a> librea dela esan ohi da hurrengo lau eskubide hauek betetzen dituenean:</p>

<ul type="disc">
<li>helburua edozein dela ere exekutatu ahal izatea (pribatua, hezkuntza, publikoa, komertziala, eta abar). </li>

<li>aztertu eta aldatu ahal izatea (horretarako beharrezkoa da kodea eskuratu ahal izatea). </li>

<li>kopiatu ahal izatea. </li>

<li>hobetu, eta hobekuntzak horiek publiko egin ahal izatea, komunitatearen onurarako. </li>
</ul>

<p>Softwarea "librea" da ondorengo askatasunak bermatzen baditu:</p>

<ol type="1">
<li>Programa edozein helbururekin erabiltzea (pribatua, hezgarria, publikoa, merkatala, militarra, etb.) </li>

<li>Programa aztertu et moldatzea (horretarako iturri kodera sarrera beharrezkoa da. </li>

<li>Auzotarrari edo edozeini laguntzeko programa kopiatzea. </li>

<li>Programa hobetzea eta hobekuntza horiek argitaratzea. </li>
</ol>

<p>Lizentzia motak:</p>

<p><u>-GPL</u> lizentzia erabilienetakoa da. Egileak egile eskubideak mantentzen ditu (copyright) eta birbanaketa eta aldakuntza ahalbidetzen ditu, softwarearen bertsio aldatu guztiak GNU GPL-aren termino murriztaileen pean jarraitzen dutela bermatzen duen diseinu baten bidez. Honek ezinezkoa egiten du produktu bat sortzea non zati guztiak ez diren GPL lizentzia: multzo osoak GPL izan behar du.</p>

<p>-Horrela deitzen dira <u>BSD</u> sistema operatiboekin batera banatutako software askotan erabiltzen direlako. Egileak, lizentzia horien pean, copyright babesa mantentzen du bakarrik garantiaren ukapenerako eta lan deribatuetan egiletasunaren esleipen egokia eskatzeko, baina birbanaketa eta aldaketa librea baimentzen du , lan horien jabea badute ere. Oso permisiboak dira, izan ere, beraiekin bateragarri diren GNU GPL lizentziarekin nahastean oso erraz izaten dira absorbituak. Lizentzia honek "egiazko" software librea bermatzen duela esan daiteke, erabiltzaileek mugagabeko libertatea baitute softwarearekiko eta gainera softwarea ez libre bezala birbanatzea ahalbidetzen baitu.</p>

<p><u>-MPL-a</u> software librea da eta lankidetza sustatzen du eraginkortasun handiz GPL-aren efektu “<a title="Birus" href="http://eu.wikipedia.org/wiki/Birus">biral</a>” hori ekidinez (GPL kode lizentziatua erabiltzen baduzu, zure amaierako garapena GPL lizentziatua egon behar du). Garatzailearen ikuspuntutik, GPL-ak eragozpen bat du puntu honetan, eta zoritxarrez jende asko bandan ixten da kode honen erabileraren aurrean.</p>

<p>-Kontuan izan behar da<u>, <em>copyleft</em></u> lizentziaren pean, softwarearen egile eskubideak (copyright) dituen titularrak baduela bertsio eraldatu bat burutzea bere copyright originalaren bidez eta hau nahi duen lizentziaren azpian saldu dezake, bertsio originala software libre bezala birbanatzeaz gain.</p>

<p>Software libre eta ez librearen arteko eztabaida dago. Produktuen segurtasun erlatiboa erabakitzeko normalean erabiltzen den metodoa honakoa da: zehaztu zenbat <a title="Adabaki (sortu gabe)" href="http://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Adabaki&action=edit&redlink=1">adabaki</a> dauden produktu tartekatu bakoitzean. Normalean metodo honen erabiltzaileak gomendatzen dute produktu batek ez duenean ahalbidetzen segurtasun akatsak zuzentzeko metodoa, produktu hori ez erabiltzea, konponbide bat prest ez dagoen bitartean behintzat.</p>

<p>&nbsp;</p>

<p>&nbsp;</p>

<p>http://eu.wikipedia.org/wiki/hardware</p>

<p>http://eu.wikipedia.org/wiki/Software</p>

<p><a href="http://eu.wikipedia.org/wiki/Software_libre">http://eu.wikipedia.org/wiki/Software_libre</a></p>

<p>&nbsp;</p>

<p>&nbsp;</p>

<p>&nbsp;</p>

<p>EGILEA: Manex Alday</p>