informatika

Periferiko bat ordenagailu bati lotuta doan gailu fisiko bat da. Hitza ordenagailu batentzako ezinbestekoak ez diren gailuentzako erabili ohi da. Honez gain, ordenagailuaren sarreretako bat erabiliz kanpotik konektatzen diren gailuekin ere erabiltzen da terminoa, hauetako asko gaur egun beharrezko bilakatu diren arren.

• Antibirus
• Posta-bezeroa
• Fitxategiak elkarbanatzea (P2P)
• Konpresioa
• Bitmapa irudi editorea
• Irudi bektorialen Irudi editorea (Inkscape)
• Enkriptatzea
• Informazio Pertsonalaren Kudeatzailea
• Bat-bateko mezularitza
• Web nabigatzailea
• Datuen berreskurapena
• Erreproduktorea
• Sistema eragilea
• Datu-baseak kudeatzeko sistemak
• Bideoa editatzeko softwarea
• Software matematikoa
• Bulegotika-suitea
• Musika softwarea

Softwarea ordenagailuaren atal logikoa da. Hots, hardwarea abiarazteko balio duen programa eta agindu sorta.

Softwarea garatzeko programazio lengoaiak erabiltzen dira kodea idazteko, egituratutako programazioa edo objektuei orientatutako programazioaren bitartez. Kodea idatzi eta gero, konpiladore edo itzultzaile baten bidez abiarazi daiteke.

Hardwarea sailkatzeko bi kategoriatan bereiztu daiteke: alde batetik, oinarrizkoa, ordenagailu baten funtzionamendu minimoa emateko ezinbesteko osagaiez osatutako multzoa, eta bestaldetik “Hardware osagarria”, funtzio zehatz batzuk egiteaz arduratzen dena, ordenagailu batentzat beharrezkoak ez direnak Ordenagailuak tresna elektroniko batzuk dira, bere memorian programaturik eta gorderik dauden argibideak interpretatzeko eta exekutatzeko gai dena, basikoki operazio aritmetiko-logikoak eta sarrera/ireerazkoak. Sarrerak jaso egiten dituzte (datuak), prozesatu eta gordetzen dituzte (prozesamendua) eta, azkenik, irteerak ematen dira (prozesamenduaren emaitza). Sistema informatiko guztiek dute, gutxienez, Hardware osagai eta dispositiboak ondorengo funtzioei eskainiak:

1. Sarrera: Sarrerako periferikoak (S)
2. Irteera: Irteerako periferikoak (I)
3. Sarrera/Irteera: Periferiko mistoak (S/I)
4. Gordetzea: memoriak
5. Prozesagailua: Prozesatzeko unitate zentrala (PUZ), CPU ingelesez.

El término hardware (pronunciación AFI: [ˈhɑːdËŒwɛə] o [ˈhÉ‘ɹdËŒwɛɚ]) se refiere a todas las partes tangibles de un sistema informático; sus componentes son: eléctricos, electrónicos, electromecánicos y mecánicos.¹ Son cables, gabinetes o cajas, periféricos de todo tipo y cualquier otro elemento físico involucrado; contrariamente, el soporte lógico es intangible y es llamado software. El término es propio del idioma inglés (literalmente traducido: partes duras), su traducción al español no tiene un significado acorde, por tal motivo se la ha adoptado tal cual es y suena; la Real Academia Española lo define como «Conjunto de los componentes que integran la parte material de una computadora».² El término, aunque sea lo más común, no solamente se aplica a las computadoras; del mismo modo, también un robot, un teléfono móvil, una cámara fotográfica o un reproductor multimedia poseen hardware (y software).^{3 4} La historia del hardware de computador se puede clasificar en cuatro generaciones, cada una caracterizada por un cambio tecnológico de importancia. Una primera delimitación podría hacerse entre hardware básico, el estrictamente necesario para el funcionamiento normal del equipo, y complementario, el que realiza funciones específicas.

Un sistema informático se compone de una unidad central de procesamiento (UCP/CPU), encargada de procesar los datos, uno o varios periféricos de entrada, los que permiten el ingreso de la información y uno o varios periféricos de salida, los que posibilitan dar salida (normalmente en forma visual o auditiva) a los datos procesados.

Ordenagailu edo konputagailu bat programa baten arabera datuak prozesatzeko gai den gailu elektronikoa da.

Ordenagailua tresna digital eta elektronikoa da, bere osagaiak digitalak direlako eta erabil dezakeen informazioak diskretua edo kuantifikagarria izan behar direlako (zenbakiak, testua, irudiak, bideoa edo soinua...)

Ordenagailua helburu orokorreko makina automatikoa da, era askotako kalkulu edo eginkizunak burutu ditzake eta. Moldagarria da hainbat lanetarako. Nahi ditugun emaitzak lortuko dituen programa idazteko gauza bagara, gero konputagailuak automatikoki erabiliko du programa hori, inoren laguntzarik gabe eta nahi beste aldiz. Programa agindu-sekuentzia bat da, eta aginduak, konputagailuak ulertzen dituen eragiketa logiko edota aritmetikoak. Horregatik, konputagailua programagarria dela esaten da, eta programak egiteko moduak eta teknikak aztertzen dituen informatikaren arloari programazioa deritzo. Programak idazteko programazio-lengoaiak erabiltzen dira. Gainera, ordenagailuak agindu horiek arin-arin egingo ditu, informazio-kantitate handia erabiliz eta errorerik gabe.

Konputagailuak maneiatzeko eta diseinatzeko teknikak aztertzen dituen diziplinari informatika deritzo. Oro har, informazioaren tratamendu automatikoaren zientzia da informatika.

Informazioa datu antolatu baten bilduma da, izaki edo gertakizun bati buruz, mezu bat osatzen dutenean. Esanahi anitzeko kontzeptua da, teoria ezberdinen arabera:

• Shannon telekomunikazio ingeniari amerikarrak, (Claude Elwood Shannon 1916-2001), mezuarekin parekatu zuen informazioa, igorle batek hartzaile bati ematen ziona, komunikabide bat erabiliz. 1948. urtean Informazioaren Teoria matematikoa bezala ezagutzera eman zuena.
• Kode genetikoari begira, James Watson eta Francis Crick zientzialariek, DNAren baitan informazioa zegoela adierazi zuten, bizitzaren ezinbesteko elementua zela aitortuz.
• Norbert Wiener, zibernetikaren ikuspegitik, sistema guztiek, naturalak zein artifizialak informazioa behar dutela adierazi zuen.