Euskal Herriko Isurialdeak

EUSKAL HERRIKO IBAI ISURIALDEAK   eskema

1-Euskal Herriko ibai isurialdeen mapa  honetan zera ikus dezakegu :

2-Definizioa :Ibai isurialdeak:

Isurialde  hidrografikoa urak itsaso berera bidaltzen dituzten arroen multzoa da

3-Euskal Herriko ibaiek Bizkaiko itsasoko isurialdera  eta isurialde mediterraneora isuri  .

3.1. Isurialde  Atlantikoa edo Bizkaiko itsasokoa

Kokapena:Uren banalerroaren (Gorbeia ,....) iparraldeko lurrak :Bizkaia (Otxandioko kubeta izan ezik), Gipuzkoa (Altzania ibaiaren goi-ibarra izan ezik) eta Arabako, Nafarroako ipar-mendebaldea eta Iparraldeko gehiena  .

Ur banalerrotik itsasora luzera  txikia :(50 eta 60 km bitartean) ,horregatik ibaien luzera laburra.Aldapa handikoak  desnibela %25ekoa eta ibaien indar handia. Higadurak V itxurako haran  estuak eta luzeak  Ibaien- norabidea ipar-hegoaldekoa, tolestura-ardatzekiko zeharkakoa , itsasoarekiko perpendikularra eta ibaien sarea ortogonala; ibaiadar nagusiek haranak luzetara zeharkatu  , tolesduraren norabide  berberekoak(Butroi, Ibaizabal).

Ibai arroak ugariak eta txikiak .Ibaien emaria ugaria eta nahiko erregularra, arro horretako klima ozeanikoa. Euri-erregimen ozeanikoa , ur-emari gehien udazkenean eta neguan egiten, eta  ur-emari gutxien, udan.

Isurialde honetako  harririk  ugariena  kareharria iragazkorra        eta landarediz estalia egoenez ura xurgatu .Gizakiak   urez hornitzeko  urtegiak  edo  ur-biltegi txikiak.Ibai nagusienak  Ibaizabal,Nerbioi,Deba, Oria  ,Urola, eta  Bidasoa   .

3.2. Isurialde mediterraneoa Uren banalerroaren hegoaldean kokatutako Nafarroa eta Arabako  lurren  zatirik handienak hartzen  ,  eta  urak Ebro ibaiak bildu.

Ibaien luzera ertaina, Ebro eta Zadorra luzeenak.Goi-ibarretan izan ezik zeharkatutako  mailak, txikiagoak  . Ibai- sareak egitura sinpleagoa: ibaiek, hegoaldeko norabidean,higadurak haran zabalak eta nahiko lauak zulatu eta meandroak sortu .Beraz ,isurialde honetako  arroak zabalagoak.

Isurialdean klima mediterraneo kontinentarra nagusi , , prezipitazioak urriak, eta udako tenperaturak beroagatik  ,ibaien emaria irregularra .

 Euri-erregimen mediterraneoa.Ur-emariak  gorakada nabarmena udaberriko eta udazkeneko prezipitazioekin batera  , eta udan agorraldi sakonak.Alderdi honetako    harria edo materiala urak  xurgatzen kareharri iragazkorra iparraldean eta hegoalderago   buztin irazgaitza nagusiena .Ebro sakonuneko landaredia urria eta buztinezko  materiala egonez uholdeak erraztu.

Prezipitazio urriagatik  gizakiak urtegiak eta ubideak eraiki.Ibai nagusiak:Ega,Arga ;Aragoi,Zadorra  eta Ebro  .

Nabarmedu:Uraren politika eta  erabileraren kontzientzia

Iturria:Euskal Herriko Atlasa