Espainiako ibai-isurialdeak

Ibai isuriak azaltzerakoan behar dituzun  puntuak:

1-Kokapena:

2.Ibai arroaren tamaina  eta ibaiadarrena

FAKTOREAK

3.Klimak  .Ur emariaren erregulartasuna  ,eta ibai  erregimena baldintzazten du:urteko  gorabeherak

4.Erliebeak eta topografiak arro hidrografikoen antolaketan eta  ibaien higatzeko gaitasunean  eragin nabarmena dute .

5.Litologiak, .Iragazkorra edo iragazgaitza  izateak ur emaria baldintzatzen du

6.Landarediak ura xurgatzeko  ahalmena  eta  lurrunketa  prozesua indartsuagoa edo ahulagoa izateko.

7.Gizakiak ura kontsumitzen dugu edateko eta ureztatzeko eta, gastu horri egin ahal izateko, presak, urtegiak era antzeko eraikinak egiten dira.Uraren erabileraren kontzientzia hartu beharra dogu.

IRUZKINA LABURRA

1.Espainiako ibai isurialdeen mapa  honetan zera ikus dezakegu :

2.Definizioa :Ibai isurialdeak:

Isurialde  hidrografikoa urak itsaso berera bidaltzen dituzten arroen multzoa da

3.-*Penintsulako ibaiak hiru hidrografikotan banatu: Bizkaiko ,atlantikoa eta mediterraneoa.

-.Bizkaiko itsasoko isurialdeko ibaien kokapena  kantauriar erlaitza eta Galizia. Laburrak kostalde  ondoko mendietan jaioak eta ibaiadar ugari eta txikitxoak.

Jaiolekutik oinarrizko mailara (Bizkaiko itsasoa) aldapa handia zeharkatu , higadura urriagoa maldak landarez estaliak eta kareharri irazkorragatik. Ur emari handikoak  gehien neguan eta gutxiago udan ,eta erregimen nahiko erregularrekoak, euri asko eta etengabe. Horrez gain eta  burrutze handikoak aprobetxatuz, indar elektrikorako  urtegiak egiteko.Ibai nagusiak:Nalón,Navia,Narcea.

-.Isurialde atlantikoko ibaien kokapena   Meseta eta Guadalquivir sakonunekoak. Mediterraneoaren ondoan jaio eta Atlantikoan isuriko  ibai handi eta ibaiadar ugariak. Sakonera txikiko lautadak zeharkatu, baina altuera aldatzean amildegiak  sortu  .Euri  urriak eta irregularrak erregimen irregularrekoak harri  silizeoa eta buztinezko harri iragazgaitzak zeharkatua arren eta landaredi urrikoak . Udan, euririk gutxieneko aldiarekin, agorraldiak, eta neguan bigarren mailako gutxienekoa, Mesetan egoera antiziklonikoak nagusitzean. Udazkenean eta udaberrian gorakada  euriarekin.Hari silizioengan urtegiak eraikitze egokia. Ibai nagusiak:Duero,Tajo,Guadiana,Guadalquivir,Ebro.

-.Isurialde mediterraneoko ibaien kokapena  Mediterraneo kostaldea  eta  Ebro sakonunea ., Laburrak jaiotze-mendiak itsasotik hurbil, Ebro izan ezik,. Higadurak trokak sortu, basorik gabeko maldak gogor higatu eta higakinak garraiatu.

Erregimen irregularrekoak . Udan lehorraldi gogorrak (zenbat hegoalderago  gogorragoak) eta udazkenean uholde  kaltegarriak , euri zaparrada ikaragarriek eraginda (Júcar ibaia, adibidez).Materialari begiratuz:Buztin iragazgaitza eta  landaredi urriak higadura indartu.

 Uharrak ugariak, , ura euria denean bakarrik eramaten duten ubide txikiak. Urte gehienean ibilguak edo ubide lehorrak. Ondorioz, urtegiak egin behar  dira  emaria bideratzeko eta nekazaritza, industria eta populazioa   hornitzeko .Horretarako  Lan Hidrologiko legeztaturik eta lan hidrauliko   ezberdinak  plangintzaturik  daude . Ibai nagusiak:Ebro ,Turia,Júcar,Segura.

-.Balearretan eta Kanarietan ibai-ibairik ez. Lurpetik azaleratutako iturriek hornitutako emari txikiko erreka edo ur korronteak Kanarietan akuiferoen gehiegizko ustiakuntzak iturri egonkorrik ez Uharrak ugariak .

Ingurugiroa:Gaur egun uraren erabileraz  ohartu beharra.