Ukraina eta Europa 2026

Gilbert Doctorow Bruselan bizi den analista politiko independentea da. Aurretik, Errusian eta Ekialdeko Europan negozioak egiten zituzten enpresa multinazionalen exekutibo korporatibo eta kanpo-aholkulari gisa aritu zen 25 urtez. Herrialde horietan, 1975etik 2000ra egindako 25 urteko negozioei buruzko memoriak argitaratu ditu. Bideoan Ukrainako gerra amaitu ondoren Europaren etorkizuna nola ikusten duen aipatzen digu.

2025eko apirilaren 1ean Londresen emandako prentsaurreko batean, Finlandiako Alexander Stubb presidenteak Finlandiak Errusiarekin izandako bake esperientzia historikoaz hitz egin zuen, baita gerra amaitu ondoren Errusiarekin harremanak berritzeko aukeraz ere. Ukrainarentzako  gomendioa da, Errusiarekin izandako gerra gogor baten ondoren Finlandiari zein ongi joan zitzaion ikus dezan. Finlandiak Hitlerren alde egin zuen eta Errusiaren aurka izan zuen gerra 1944ko bakearekin amaitu zen, non Finlandiak lurralde asko eman zion Errusiari. Baina bake itun hark bazituen Stubb jaunak esan ez zituen baldintzak. Hain zuzen ere, Finlandia betiko geratu zen Errusiaren aurkako bloke militar batean ez sartzera behartuta. Stubb jaunak ezkutatu egin zuen puntu hori. Agian duela bi urte NATOren barruan sartu zelako.

Gerra amaitu ondoren, Finlandiak Errusiarekin harreman normalak berrezarri nahi dituela esan zuen presidenteak. Jarrera aldaketa baten seinalea da hori eta datozen asteetan maiz ikusiko dugun zerbait adierazten du. Gerra amaitzen den heinean, Ukrainaren porrot militarra izanen dena eta mundu osoan aitortua, trataturen bat negoziatuko da. Herrialde txikienak izanen dira azken urteetan Errusiaren aurka EBk mantendu duen iritzia alde batera uzten lehenak. Eurak dira zigorren ondorioz ahuldutako ekonomiengatik gehien sufritzen ari direnak. Belgikan bizi naiz eta esan diezazueket oraintxe bertan herrialdea min ekonomiko larria jasaten ari dela.

Alemaniaren menpe egon diren herrialde txiki askok ezin diote Errusiari zigorrak ezartzen jarraitu. Ezta Frantziak ere, bere ekonomia larriki hondatzen ari baita eta prezio altua ordaintzen, Italia, Grezia eta beste ekonomia ahulen gainetik. Frantzia da herrialde handien artean kasurik okerrena, nahiz eta Erresuma Batua ere ez doan oso ongi. Txekiar Errepublikako kantzilerrak zergak igo behar izan ditu. Beraz, herrialde horiek kreditu-arazoak dituzte, ekonomia ahulak izanik gastu militarren igoeragatik. 2029an Errusiaren aurkako gerra prestatzearen ondorioa da.

Duela egun batzuk Frantziako Lilleko Unibertsitatean europar segurtasunean aditua den irakasle batek elkarrizketa bat eskaini zuen. Irakasle horrek onartu zuen Donald Trump europarrak engainatzen eta manipulatzen saiatzen ari zitekeela. Zer egin zuten europarrek? Trumpen planen aurka ez agertu eta Putin jaunari gure ordez egiten uztea, ez baitute uste Putinek Trumpen gomendioei jarraituko dienik Zelenskirekin bilera bat egiteari eta gerra laster amaitzeari buruz. Porrota espero dute eta Trump jaunaren nahigabearen zama Putinek jasotzea nahi dute. Beste aldera gertatuko bailitzateke europarrak Trumpen asmoen kontra jarri izan balira.

Macron jaunak eta Starmer jaunak ez dute nahi gerra hau Ukrainaren subiranotasuna, aliantzak egiteko gaitasuna, egungo armadari eusteko ahalmena... konprometitzen dituen itun batekin buka dadin. Ukraina beti Europari laguntzeko prest egonen den 800.000 gizoneko armada nahi dute, Zelenski bera Europaren defendatzailea dela esaten aritu denaren ildotik. Horixe nahi dute europarrek gerra honen amaieran. Ezin dute onartu erasorako tresna gisa erabili ezin den Ukraina neutral bat.

Baina alderantziz beharko luke. Finlandiaren historia neutraltasunaren arrakastaren adibide handia da. Neutraltasunak funtzionatzen duela erakusten duen akordio pragmatikoa izan zen. Independentzia, burujabetza eta bakea ziurtatu zizkien. Ez al litzateke hau eredu ona izanen Ukrainarentzat?

Nork pentsatzen du gaur egun Errusia isolatuta dagoela? EBko europarrak bakarrik. Gainerako jendea negozioak egiten eta hitz egiten ari da errusiarrekin. Baita estatubatuarrek ere. Ez du zentzurik europarrek diplomazia boikotatzen jarraitzeak. Hala ere, Errusiaren kezka nagusia AEBekin dituen harremanak konpontzea da eta 2026an irismen ertaineko misilak Alemaniara ez eramateko akordio bat adostea estatubatuarrekin. Horren ondoren Europako estatuei begiratu diezaiekete. Lehenik eta behin, herrialde txikienekin lan eginen dute, hauek arrazionalagoak direlako. Eta behin EBren desintegrazioa erraztu dutenean, orduan herrialde handienekin egin ahal izanen dute tratua. Su-etena baztertuta dagoenez, Errusiaren baldintzak betetzen badira, zer eginen dute europarrek estatubatuarrak eta errusiarrak bakera iristen badira? Europarrek gogor eginen dute aurka, baina ezin izanen dute ekidin.

Errusiarrak Donetsk osoa hartzera hurbildu ahala, iritziak aldatu eginen dira Europan, eta Europa zatitu eginen da. Logikak hala dio. Herrialde asko Alemaniarekin, Frantziarekin eta Erresuma Batuarekin minduta daudelako izanen da. Haien aurka matxinatuko dira, beren herrien interesen aurka zuzentzen ari direlako Europa.

Zer gertatuko da Ukrainako gerra honen ondoren? Europarrek ehunka mila ukrainar Europan zehar hiltzeko prest eduki nahi dituzten bitartean, ukrainarrek europarrak Ukrainari laguntzera joanen direla espero dute. Julia Timoxenkok eta beste zenbaitek ukrainarrak europarrentzat kanoi-haragia baino ez direla adierazi dute. Europa ez dagoela hor Ukraina babesteko ulertzen hasiak dira, ukrainarrak Europa babesten erabiltzeko baizik.

Nola funtzionatuko du horrek bake-akordioaren ondoren? Errusiarren esku dago europarrei ihesbidea emanez arazoak konpon litzakeen proposamenen bat egitea. Izan ere, ukrainarrek akordio bat onartuko balute, nola egin kontra? Ukrainarrek akordioa onar dezaten, Errusiak soilik proposatu beharko luke izoztuta dauden bere aktiboetatik 350.000 milioi dolarrak askatzea eta Ukraina osoa berreraikitzeko erabiltzea, okupatzen dituen lurrak barne. Horrek amaiera emanen lioke gerrari eta Zelenski jaunari eta bere bandari.

Posible da irtenbideak aurkitzea. Donbasseko gerra asko jota hilabetetako kontua izanen da, ez urtetakoa. Errusiarrek Donbass osoa hartu ondoren, Zelenskiren aitzakia, konkistatuak izan ez diren lurrak ezin direla eman, desagertu eginen da. Dena eman beharko du edo, gainerakoan, lehen hegazkina hartu eta bere ondorengoari dena ematen utzi beharko dio. Amaieraren bat izanen du gerra honek.

Maila politikoa duten liderrak baleude, akordioa gaur bertan eginen lukete, bihar okerragoa izanen den beste bat egin beharrean. Zoritxarrez, ez dute irtenbiderik egokiena aukeratuko. Gerra honen ondoren nolakoa izanen den Europa pentsatzen hasteak merezi du, nahiz eta oraindik zalantza asko dauden ondoren gertatuko denaz.

https://www.youtube.com/watch?v=SvhT6rQfvOk&ab_channel=GlennDiesenEspa%C3%B1ol

joan mari beloki kortexarena

2025-08-30