Gerra nuklearraren ondoren zer?
Hainbat unibertsitate, laborategi, institutu, ikerketa-zentro eta eskolatako hamar ikertzailek egindako lan zabal baten lehen parrafoak jaso ditugu gaurko testuan. Lanaren izenburua honako hau da: “Munduko elikadura-segurtasunik eza eta gosetea, gerra nuklearreko kedarra injektatzeak eragindako klima-aldaketaren ondorioz nekazaritza-, arrantza- eta abeltzaintza-produkzioa murriztearen ondorioz”. Egileen izenak eta ikerketa-zentroen zerrenda, lanaren amaieran.
Arma nuklearren eztandatik datorren kedar atmosferikoaren metaketak lurreko kliman aldaketak eraginen lituzke, lurreko eta uretako elikagaien ekoizpena mugatuz. Azterlan honetan, kedar estratosferikoaren injekzio-egoeretatik eratorritako inpaktuak zenbatesten ditugu, eta gerra ostean, elikagai-erreserbak kontsumitu ondoren, nazio bakoitzean eskuragarri dauden kalorien guztizkoa iragartzen dugu.
Helburu-eremuetatik kanpoko inpaktuak kuantifikatzean, frogatu genuen 5 Tg-tik gorako kedar-injekzioek elikagai-eskasia masiboa eraginen zutela, eta abeltzaintza- eta ur-ekoizpena ez zela gai izanen herrialde ia guztietako nekazaritza-ekoizpenaren murrizketa konpentsatzeko. Egokitze-neurriek, hala nola elikagai-hondakinak gutxitzeak, eragin mugatua izanen lukete eskuragarri dauden kalorien gehikuntzan. Gure kalkuluen arabera, 5.000 milioi pertsona baino gehiago hil litezke AEBen eta Errusiaren arteko gerra nuklear batean.
Ohiz kanpoko gertaerek, hala nola sumendien erupzio handiek edo gerra nuklear batek, bat-bateko klima-aldaketa globalak eragin ditzakete, eta elikadura-segurtasunari eragin. Azido sulfurikozko aerosolek estratosferan eragindako hozte bolkaniko globalak gosete latzak eta ezegonkortasun politikoa eragin ditu, adibidez, 1783an Islandiako Laki erupzioaren ondoren edo 1815ean Indonesiako Tambora erupzioaren ondoren.
Gerra nuklearraren kasuan, hozte globala erabilitako armen potentzia eta kantitatearen araberakoa izanen litzateke, baita helburuen araberakoa ere, beste faktore atmosferiko eta geografiko batzuen artean. Hiri eta industria guneen aurka zuzendutako bonbek suzko ekaitzak eraginen lituzkete, kedar kantitate handiak injektatuz goiko atmosferan, globalki zabaldu eta planeta azkar hoztuko lukeena. Kedar pilaketa horrek hainbat hamarkadatan luzatuko liratekeen klima aldaketak eraginen lituzke, eta horrek lurreko eta itsasoko elikagaiak ekoizteko sistemei eraginen lieke.
Duela gutxi egindako zenbait ikerketak zereal-laborantza nagusietan eta itsasoko erauzketa-arrantzan izandako aldaketak aztertu dituzte, eskualdeko gerra nuklearreko hainbat agertokitan, klima-, labore- eta arrantza-ereduak erabiliz. AEBen, bere aliatuen eta Errusiaren arteko gerra batek -munduko armategi nuklearraren % 90 baino gehiago dutelarik- 150 Tg kedar baino gehiago eta negu nuklear bat sor lezake. Arma nuklear gutxiago erabiltzearen ondorioz estratosferan kedarra injektatzeko kantitateek inpaktu global txikiagoak izanen lituzketen arren, behin gerra nuklear bat hasten denean, oso zaila izan daiteke eskalada mugatzea.
Behean jasotzen den eszenatokiak astebeteko gerra nuklearra aurreikusten du, adierazitako arma nuklearren kopuru eta potentziarekin eta estratosferan kedar kantitate desberdinak ekoiztearekin. Badira antzeko ke-kopurua eta, beraz, antzeko klima-inpaktuak sor ditzaketen beste gerra gune asko, armamentu nuklearra duten beste nazio batzuk tartean sartzen dituzten gerrak barne (Txina, Frantzia, Erresuma Batua, Ipar Korea eta Israel).
Frantzia, Alemania, Japonia, Erresuma Batua, AEB, Errusia eta Txinaren aurkako erasoak 150 Tg aurreikusten du. Azken zutabean, bigarren urtearen amaieran gosez hilen liratekeen pertsonen kopurua ageri da, pentsatuz gainerako biztanleek bizirik irauteko behar duten gutxieneko elikagai-kantitatea jasoko luketela (eguneko per capita 1911 kcal-ko kaloria-ingestioa, nazioarteko merkataritza kontuan hartu gabe). 2010ean, 6.700 milioi biztanle zeuden guztira azterketa honetan. Beste eszenatoki askotan, gerra nuklear batek kedar kopuru horiek sor ditzake, eta erabiltzen ditugun eszenatokiak adibide argigarriak baino ez dira. Azken zutabea nazioarteko merkataritzarik gabeko heriotza kopuru txikienari dagokio.
Kanadan 2017an eta Australian 2019an eta 2020an izandako baso-sute katastrofikoek 0,006 eta 0,02 Tg kedar artean sortu zuten, ondoren eguzkiaren argiarekin berotu eta estratosferara igo zena. Kea mundu osoan zabaldu zen eta hilabete askoan iraun zuen. Horrek gure simulazioak indartzen ditu, gerra nuklear baten ondoren prozesu bera gertatuko zela iragartzen baitute.
Gerra nuklear batek batez ere lurzorua eta ura kutsatuko lituzke arma nuklearrak erabiliko liratekeen lekutik gertu. Kedarra globalki sakabanatzen da goi-atmosferara iristen denean; beraz, gure emaitzak garrantzitsuak dira mundu-mailan, gatazkan dauden nazioak alde batera utzita.
Ikerketa honetan, gerra nuklear batek eragindako klima-aldaketan zentratzen gara, lurreko eta itsasoko elikagaiak ekoizteko mundu mailako sistemei eraginen liekeena. Orain arte, ez dago gerrako egoera posible guztiek lurreko zein itsasoko elikagaien ekoizpenean izan ditzaketen eraginen zenbatespen integraturik. Labore nagusien eta itsasoko arrain basatien ereduen simulazioak erabiltzen ditugu, beste elikagai eta azienda batzuen ekoizpenean izandako aldaketen estimazioekin batera, munduko kaloria-horniduran izandako eragina ebaluatzeko.
EGILEAK ETA AFILIAZIOAK:
* Ingurumen Zientzien Saila, Rutgerseko Unibertsitatea, New Brunswick, NJ, AEB
Lili Xia y Alan Robock
* Institut de Ciència i Tecnologia Ambientals, Universitat Autònoma de Barcelona, Cerdanyola del Vallès, Espainia
Kim Scherrer
* Biologia Zientzien Saila, Bergeneko Unibertsitatea, Bergen, Norvegia
Kim Scherrer
* Ozeaniako eta Kostaldeko Zientzien Saila, Konputazio eta Teknologia Zentroa, Louisianako Estatuko Unibertsitatea, Baton Rouge, AEB.
Cheryl S. Harrison
* Klima-eragina ikertzeko Potsdam Institutua, Potsdam, Alemania
Benjamín León Bodirsky, Isabelle Weindl y Jonas Jägermeyr
* Barazkien Munduko Zentroa, Tainan, Taiwan, Txina
Benjamín León Bodirsky
* NASAko Espazio Ikerketen Goddard Institutua, New York, AEB.
Jonas Jägermeyr
* Sistema Klimatikoen Ikerketa Zentroa, Columbiako Unibertsitatea, New York, AEB.
Jonas Jägermeyr
* Boulder Ikerketa Atmosferikorako Zentro Nazionala, CO, AEB.
Charles G. Bardeen
* Fisika Atmosferiko eta Espazialeko Laborategia, Zientzia Atmosferiko eta Ozeanikoen Saila, Coloradoko Unibertsitatea, Boulder, AEB.
Owen B. Toon
* Matematika Zientzien Eskola, Queenslandgo Unibertsitate Teknologikoa, Brisbane, Queensland, Australia
Ryan Heneghan
ARGAZKIAK: https://historia.nationalgeographic.com.es/a/hiroshima-nagasaki-masacre-bombas-atomicas_10590
Iruzkinak
Utzi iruzkina: