Trux (/Truks/ irakur beite)

Peruko hegoaldekoak eginda, Peruko iparraldekoak egin behar nauzela pentsa nauen eta Trujillora abiatu nentzen. Bidaiak zer kontaturik ez dauko. Izitekotan, zati biten ein neuala: Cusco – Lima eta gero Lima – Trujillo. Bada, bigarren zati horretan nire ondoan ama bat urte inguruko neskatil bategaz eseri jatala. Horraino aitatzekorik bapez, baie, kontue da ikaragarri desatsegin jatala hegazkinetan imiek negarretan eiten daurenien, ezin dot jasan... ez da polite ume bat negarretan ikustie, baie hegazkinaren barruen bereziki desatsegine eiten jat. Orduen, neskatile negarretan hastekotan egoanian nik tontakeriyek eiten neutsozan, eskuko jokoak, euskeraz kanta... Neskatilentzako holango berbakerie bitxiye eingo jakon, zeren lasaitu eiten zan entzukeran. Lantzien-lantzien, niri barik amaren bularrari eiten otsan jaramon... (“niri barik” une batean “nire ordez” iminekotan egon naz, baie txarto uler eitekeala eritzite, dagoan moduen itzi dot). Amaitzeko, ordu eskasean Trujillora ailega gentzezan, bikoteari agur esan neutsen eta nire hotelera abiatu nentzen.

Trujillo hiri koloniala da, eta oinplano karratua bere garaian harresiyak izingo zan elipsearen barruen dago. Denboreagaz beste elipsi bat egin aurien inguruen, eta azkenien hirugarrena be osotu eurien. Horrezkero hedapena erabat irregularra izin da eta dagoeneko ez dago laugarren elipsirik eiterik.

Aurreko hiriei buruz esan nauzenak hamen be esan daitekez, patioak, etxe dotoreak, etxe zaharrak, barriztuak... Orokorrean hiriyaren erdigunea polita da. Hortik kanpora anarkikoagoa.

Trujillo dago kosta aldean

itsas bazterrean kasik

bere inguruan hondarra dago

eta arkaitza bilozik

basamortue itxura baten

ez da ikusten zuhaitzik

Inguru dana sikua dago

ureztatu izan ezik.

Hegoaldean errekea da

lerro berde bat nabari

hantxe arbolak eta ihitzak

hazteko ez dira nagi

ingurukoak aukera hori

ikusita oso argi

inguru hartan jarri deuriez

arlo ta solo ugari

kanpo aldetik hiru mendi da

talaiatik zelatatzen

biluz-biluzik sendo ta lakar

bape ez dira lotsatzen

hiri osotik ikusten dira

geldi itzala eratzen

itxura baten dagoz hiriya

zaintzen edota mugatzen.

Azken oharra: Trux da inguruko gaztiek Trujillori emoten dautsien izena, euren artien berba eiterakoan.