Jaun-andreak

Antzineko hilobiak dauzen lekuan, gizaki mota berezi bat sortzen da, eta hori da “hilobi ebaslea”. Sarri inguruko nekazariyak iziten dire, gosearen goseaz, edota bizimodu errazague dalakoan, antzineko hilobietan sartu eta baliyozko egoan guztiye arpilatzen eurien. Euretako batzuk Konkista garaiaren ondoren etorri zirien gaztelarrak izan ziran. Eta zelan arinagotik egozan eta ez zirian kristauek, ez eukien inolako errukirik edozer hondatzeko tenplu, hilobi, eraikuntza edota lekuottan. Halan hainbat eta hainbat ondasun betiko galdu zirien, edo zale pribatuen esku jausi zirien. Batzuk, gerora be, bertoko museoak sortzeko dohaintzak izin zirien eta holan jabego publikorako berreskuratu, ala eskuratu, zirien, besbatzuk barriz galduta dagoz bilduma pribatuetan munduen zehar.

Hala eta guztiz be, lapurrok ez eurezan topa egozan toki guztiyak, eta lantzien-lantzien arkeologoek aurkitzen dauriez hilobi osak ikutu barik, sorpresan handiak hartuaz. Euretako famatuenetako bi Sipango Jaunarena eta Caoko Andriarena dira.

Sipango Jauna III mendean bizi izin zan erregie izin zan. Bere hilobia ukutu barik aurkitu zan eta beragaz sartundako abarastasun guztiyak, zein gizaki errukarriak bertan topa eurezan.

Bere azpien hilobi gehiau topa direz, bere birraitita barne. Hilobi hau Lambayequen topa zan eta gaur egun bertan dagoan museoan ikus daiteke.

Caoko andrie Magdalena de Cao izeneko herrian dagoan Huacan topa zan.

Caoko andrea aukeran

dator tragediaren eran

larehungarren urtean hil zan

eta ehortzi primeran

mila ta seirehun urtean behintzat

pakean deskantsa eban.

Ahaltsua izan arren

gizakia beti herren

bere izarrek bizitza labur

berarentzako ekarren

andra gaztie izanik hil zan

umea erditzearren.

Urre ta kobre andana

gorpu ganean emana

zinabrio be imini euren

sinismen batek esana

zenbat ondasun ohoratzeko

hondarra baino ez dana.

Deskubrituta azkenez

berarentzako tamalez

bere betiko deskantsua guk

show bihurtuta hain errez

materialismo goituan bizi

garenontzako ezer bez.